Avanos Doğumlu Ünlü Senarist/Yönetmen Safa Önal

Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ

Yazar, senarist, Yönetmen, Yapımcı, Oyuncu, Sefa Özal, 17 Aralık 1931 tarihinde Avanos ilçesinde dünyaya gelmiştir. Nihal ve Fahretin Önal çiftinin ilk oğlu olarak doğmuştur. Babası Fahretin Önal Kaymakamlık, valilik ve belediye başkanlığı da yapmış bir bürokrattır. Çikolata sesli sunucu Sezen Cumhur Önal kardeşidir. Sefa Önal,Nişantaşı Ortaokulu ve Haydarpaşa Lisesi mezunudur. Nişantaşı ortaokulunda öğrenciyken Türkçe kitabında Reşat Nuri Güntekin'in "Eski Bir Yaka" isimli öyküsünü okur ve çok etkilenir. Nişantaşı Ortaokul’unda karikatürist Ferruh Doğan, Semih Balcıoğlu ve gazeteci Hasan Pulur gibi sonradan ünlü olacak isimler ile sıra arkadaşı idi. Safa Önal’ın babası genç Cumhuriyet’in kaymakamlarından biridir, ama oğlunun yazı üzerine hayat kurmasını istemez; Ama oğlu onu dinlemez. O, küçük yaşta Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Peyami Safa ve özellikle Reşat Nuri Güntekin’i hatmetmiş ve yazıya gönül vermiştir.

Babası hukuk ve mülkiye mezunu Kaymakam Fahretin Önal; resim yapıyor, kanun çalıyor, şiir ve roman yazıyordu. Hatta babasının annesi için yazdığı bazı şiirler şarkı haline gelmiştir. Fahrettin Bey'in “Sevildiğini Sanma” adlı şiiri Arif Sami Toker tarafından da bestelenmiştir.

Safa Önal, 1945 yılında kısa öykülerle başladığı yazarlığını geliştirmeye çalışırken, bir yandan da çeşitli dergilerde çalıştı. Öykülerini Dünyanın En Güzel Gemisi adlı bir kitapta topladı. Daha sonra senaryo yazmaya başladı. Senaristlik konusunda ilerleme kaydeden Önal'ın filme çekilmiş 395 senaryosu, Dünyanın en ilgi çekici rekorlarının yer aldığı Guinness Rekorlar Kitabı tarafından bir dünya rekoru olarak onaylanmıştır.

İki kez evlenerek her iki eşinden de ayrılan sanatçı, 1973 yılından itibaren yönetmenliğe başlayarak 40'a yakın film yönetti. Çok sayıda fotoroman senaryosu da yazmıştır. Bunlardan en çok bilineni olan Beyaz Şemsiye adlı fotoromanda Türkan Şoray ve Cihan Ünal da rol almıştır. Televizyon kanallarına dizi senaryoları da yazarak, meslek yaşamını sürdüren Önal, 2007 yılında yaptığı son filmle yönetmenliği bırakmıştır.

1961 yılına kadar gazetecilik yapan Önal, 1953’te ilk senaryosu olan “Kanlı Para” sayesinde Yeşilçama “İnleyen Nağmeler” adlı filmle ilk kez yönetmenliği dener. Çok sayıda fotoroman senaryosu da yazmıştır.

Safa Önal, Senaryo Yazarları Derneğinin Kurucu üyesi ve Başkanlığını da yapmıştır.

Umut adında bir oğlu vardır. En fazla filme çekilmiş senaryo sahibi kişi olarak bilinmektedir.

AA ya konuşan Önal,“Türk Düşüncesi Dergisi’nde çalıştığım süre içerisinde yayınladığım 50-60 arası hikayeyi ‘Dünya’nın En Güzel Gemisi’ adlı bir kitapta topladım. Kapağını rahmetli Bedri Koraman çizmişti. Ön sözünü ise Peyami Safa yazdı, sene 1960’dı. Bir de Ahmet Haşim şiirinin bir dizesinden hareketle ‘Ne Kadar Gamlı Bu Akşam Vakti’ adlı anı kitabım çıktı. Şimdilerde de senaryo kitabımın baskısı isteniyor. Bunlar da ‘Vesikalı Yarim’, ‘Ah Güzel İstanbul’, ‘Umut Dünyası’, ‘Tatar Ramazan’ ve ‘Tatsız Kral’. Diyaloglarına el sürmeden hiçbir şeyi değiştirmeden yalnız bir roman tadıyla yazabilirsem, bitirebilirsem kitabı tamamlayacağım.”Safa Önal, 87 yaşında olmasına rağmen hiç boş vaktinin olmadığını vurgulayarak, “Bütün ömrüm sinemanın içinde geçmiş. Hem yazmışım hem yönetmişim. Bütün ustalarla bir arada olmuşum.” Dedi(AA.07.08.2018 Büşra Kılıç)

420 serinin filme aktarıldığı belirlenen Önal “hiç telif almadım” demektedir(05.01 2020 Gazete Duvar)

Sefa Önal’ın doğum yeri olan Avanos ve Kapadokya bölgesi hakkındaki düşüncelerini de öğrensek iyi olacak.

Kitapları;

Dünyanın En Güzel Gemisi (Peyami Safa’nın önsözüyle, 11. Baskı)

Ödülleri:

En İyi Senaryo (Menekşe Gözler) / 1. Adana Altın Koza Film Şenliği 1969

Gümüş Palmiye Ödülü, İtalya

2018 Sinema” dalında Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü

Yönetmeni Olduğu Bazı Filmler:

Yüzyıllık Çınar (2013)

Hicran Sokağı (2007)

Küçük Ev (1977)

Dolandırıcı Aşıklar (1976)

Dertler Benim Olsun (1974)

Ağlayan Melek (1970)

Cingöz Recai (1969)

Yönetmeni Olduğu Dizi:

Gazeteci Yazarını Arıyor (2000)

Senaryosunu Yazdığı Bazı Filmler:

İkimize Bir Dünya (2015)

Yüzyıllık Çınar (2013)

Hicran Sokağı (2007)

Tövbe (2) (TV Filmi 2006)

Aldatacağım / Kaderimsin (1991)

Yeter (1988)

Mahkum (1985)

Yarınlar Bizim (1975)

Sezercik Aslan Parçası (1972)

Kızıl Tehlike (1967)

Taçsız Kral (1965)

Küçük Beyefendi (1962)

Lejyon Dönüşü (1957)

Yararlanılan Kaynaklar :

-Wikipedia