Sunumdan sonra Türkiye’de Alevilik Bektaşilik çalışmaları, “Akademik ve amatör çalışmalar, dergiler, panel, sempozyum, kongre ve çalıştaylar” başlıkları altında tartışıldı. Buna göre, üniversitelerde Alevilik Bektaşilik konusu üzerinde iki yüze yakın lisans üstü tez yapılmıştır. Tezlerin sayısı her geçen yıl artmasına rağmen istenilen oranda değildir. Yüzlerce kitap çalışması ise genellikle birbirinin tekrarı olup konunun ortaya konulmasında yeterli değildir. Yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri mutlaka kitaplaştırılarak daha geniş kitlelere ulaştırılmalıdır. Daha çok popüler bakış açısıyla hazırlanan amatör çalışmalardan bilimsel çalışmalarda yardımcı kaynak olarak istifade edilebilir.
Ülkemizde Alevilik Bektaşilik konusunda çalışmalara yer veren çok sınırlı sayıda süreli yayın bulunmaktadır. Bunların içinde akademik-bilimsel niteliklere sahip sadece dört dergi mevcuttur. Bu dergilerin dışında kalan sekiz dergi ise Aleviliğin inançsal ve kültürel boyutlarını incelemek kaygısından ziyade Alevilik Bektaşiliği sosyal bir organizasyon biçiminde değerlendirmiş ve Alevi Bektaşilerin sorunlarının dile getirildiği bir platform olarak yayınlanmıştır.
Alevilik Bektaşilik konusunda gerek yurt içinde gerekse yurt dışında 40 civarında bilimsel toplantı yapılmıştır. Bu toplantıların büyük bir çoğunluğu üniversiteler başta olmak üzere resmi kurumlar tarafından organize edilmiş, geri kalanları ise Alevi Bektaşi sivil toplum örgütleri tarafından gerçekleştirilmiştir.
Öğleden sonraki oturumda “Enstitünün Çalışma Perspektifi” masaya yatırıldı. Bununla ilgili olarak Prof. Dr. Filiz Kılıç tarafından bir sunum gerçekleştirildi. Bu sunumda enstitünün çalışma perspektifi, misyon, vizyon, araştırma, eğitim yayın faaliyetleri ve kitlesel faaliyetler başlıkları altında ortaya konarak katılımcıların tartışmasına açıldı. Bu tartışmalar sonucunda Enstitünün misyonu “Hacı Bektaş Veli ve Alevi Bektaşi düşüncesini bilimsel yöntemlerle araştırarak bir birikim oluşturmak; bu alandaki güncel sorunları tespit ederek çözüm önerileri üretmek; bunları eğitim ve kitlesel faaliyetler yoluyla evrensel insanlık değerleri bağlamında geliştirmek ve tanıtmak”; vizyonu ise “Hacı Bektaş Veli ve Alevi Bektaşi düşüncesinin temel değerlerinden, kurucu ilkelerinden hareketle bilimsel araştırma, eğitim, yayın ve kitlesel faaliyetler yapan; toplumu aydınlatan ve birlikte yaşama kültürüne hizmet sunan öncü bir kurum olmaktır” şeklinde belirlendi.
Daha sonra Enstitünün araştırma faaliyetlerinin “Ocaklar, Alevi Bektaşi mitolojisi, cem erkânları, aidiyet, kimlik ve Alevilik, kült şahsiyetler, karşılaştırmalı çalışmalar, yurt dışındaki Alevilik, ülkemizdeki Alevilerin demografik yapısı ve yayılım alanları, kentleşme ve Alevilik, sözlü tarih ve kültürel bellek, yazılı kaynaklar, Alevi Bektaşi müziği” gibi temel noktalardan hareket etmesi gerektiği sonucuna varıldı.
Eğitim faaliyetlerinde Enstitünün, kuruluş aşamasında “Alevilik Bektaşilik Araştırmaları Anabilim Dalı” ile çalışmalarına başlaması ve bu anabilim dalının kurulması için YÖK’e teklifte bulunulması kararlaştırıldı. Enstitüde verilecek lisansüstü dersler için YÖK’ün anabilim dalı kurulmasına karar vermesi sonrasında tekrar tartışılması ve ders içeriklerinin Bologna Süreci’ne uygun olarak ele alınması gerektiği sonucuna varıldı.
Bütün bunların ışığında Alevilik Bektaşilikle ilgili gerek bilimsel gerekse diğer çalışmaların 90’lı yıllardan sonra başladığı, zaman zaman duraklamalar olsa da çalışmaların sürekli bir yükseliş eğiliminde olduğu görülmüştür. Ancak Alevilik Bektaşiliğin uzun yıllar boyunca çeşitli nedenlerden dolayı ihmal edilmesi sonucu yapılan bu çalışmaların çok yetersiz kaldığı aşikârdır. Bu yüzden Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsünün, ülkemizin doğrudan Alevilik Bektaşilik konusunda çalışmalar yapan enstitü boyutunda ilk ve tek akademik kamu kurumu olması dolayısıyla, konuyla ilgili bilimsel çalışmaları hızlı bir şekilde artırması gerekmektedir. Özellikle yüksek lisans ve doktora tezlerinin sayı ve nitelik bakımından artırılmasıyla birlikte bu tezlerin kitap, bildiri, makale, broşür şekline getirilerek çok geniş kitlelerle paylaşılması, konunun tüm yönleriyle bilinmesi ve anlaşılması açısından büyük önem arz etmektedir. Enstitünün, ortaya koyacağı vizyonla, kuracağı ihtisas kütüphanesiyle Alevilik Bektaşilikle ilgili bilimsel çalışmalarda lokomotif görevi üstleneceği; konuyla ilgili birtakım güncel sorunlara kalıcı çözümler üretilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Yukarıda ortaya konan misyon ve vizyonun gerçekleştirilebilmesi için Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsünün gerek araştırma ve eğitim gerekse yayın ve kitlesel faaliyetler tasarılarını hayata geçirebilmek için ivedilikle çalışmaya başlaması elzemdir. Ancak eğitim faaliyetlerinin yapılabilmesi için bir sürece ihtiyaç olduğu da aşikardır. Bu yüzden Enstitünün öncelikli olarak yapması gereken araştırma faaliyetlerine başlamasıdır. Alevilik Bektaşiliğin günümüzde daha çok sosyolojik bir olgu olması hasebiyle, bu faaliyetlerin saha araştırmaları şeklinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Katılımcılar:
Prof. Dr. Filiz KILIÇ (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörü ve Enstitü Müdürü)
Prof. Dr. Hasan ONAT (Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
Prof. Dr. Osman EĞRİ (Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Hitit Üniversitesi Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü)
Doç. Dr. Ali YAMAN (Abant İzzet Baysal Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Rıza YILDIRIM (TOBB Ekonomi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Cenksu ÜÇER (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Davut KILIÇ (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Mehmet ÇERİBAŞ (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi)
Doç. Dr. Tuncay BÜLBÜL (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ve Enstitü Müdür Yardımcısı)
Yrd. Doç. Dr. Mehmet ERSAL (İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi)
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali YOLCU (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ve Enstitü Müdür Yardımcısı)
Arş. Gör. Serkan KÖSE (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Araştırma Görevlisi)
