öre, doğal güzelliklerin yanı sıra, din ve sağlık turizmini de etkileyen unsurların çokça bulunduğu yörelerden biridir.
Nevşehir’in şifalı suları, başta merkez ilçe olmak üzere hemen hemen bütün ilçelere yayılmış durumdadır. Delikli Maden Suyu, Akıllı Maden Suyu, Çayağıl Maden Suyu, Tokurdak Maden Suyu, Sarıkaya Maden Suyu ile Sulusaray İçmesi, Merkez ilçe sınırları içindeki önemli şifalı su kaynaklarıdır. 11 merkezine 5 kilometre uzaklıktaki Kızıltepe köyünde bulunan Kızıltepe Maden Suyu ile Çorak İçmesi, yine 13 kilometre uzaklıktaki Karakaya İçmesi ‘Karakaya Maden Suyu’, aynı kimyasal ve tıbbi özelliklere sahip sulardır. Hepsi, sodalı soğuk maden suları kapsamında değerlendirilen kaynaklardır. Mide, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi hastalıklarına iyi gelir, sindirimi kolaylaştırırlar.
 
Ürgüp’ün Çökek köyündeki Çökek İçmesi ile Üzengiçay İçmesi de aynı özellikleri gösteren sulardır. Üzengiçay İçmesi, ilçe merkezine 3 kilometre uzaklıkta, Üzengi Çayı yakınlarındadır. ‘Üzengiçay Maden Suyu’ adıyla da anılan bu suyun şişelenip pazarlanması ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi konusunda çalışmalar yapılmaktadır.
Nevşehir’in Avanos ilçesindeki Ballıca Maden Suyu ile Gülşehir ilçesine bağlı Gümüşkent bucağındaki Gümüşkent İçmesi de, yine benzer özelliklere sahip sulardır. Gülşehir’in Salanda İçmesi ise çok ünlü bir içmedir. Bol miktarda karbondioksit içerir. İçimi kolay, sindirim sistemini rahatlatan ve hazmı kolaylaştıran bir sudur.
Kozaklı Kaplıcaları ise, Nevşehir’in olduğu kadar Türkiye’nin de en önemli şifalı suları arasında sayılır. Kozaklı ilçe merkezine 1, Nevşehir’e ise 105 kilometre uzaklıktadır, ilçe ekonomisinde önemli yeri olan bu kaplıcalar, klasik bir Orta Anadolu kasabasının nasıl termal turizm cennetine dönüştüğünün canlı bir kanıtıdır.
 
Ankara Kırşehir Kayseri karayolunun kuzeyinde, yola 24 kilometre mesafede bulunan Kozaklı Kaplıcaları’nda; birbirinden ayrı olarak değerlendirilmesi gereken üç ana kaynak
bulunmaktadır.
  1. a) Sondaj Kuyusu: Temperatürü 89102°C, pH değeri
6.8, radyoaktivitesi 7.92 emandır. İkişer kişilik 19 özel daire
ye yönlendirilen bu kaynağın suyu, önce üç ayrı havuzdan
birbirine akıtılarak soğutulmaktadır.
  1. b) Belediye Hamamı: Temperatürü43°C, pH değeri 6.71, radyoaktivitesi 165.92 emandır. Erkek Hamamı ile Kadın Hamamı’nda değerlendirilmektedir.
  2. c) Uyuz Hamamı: Temperatürü27°C, pH değeri 7.09, radyoaktivitesi 620.78 emandır. Bu kaynağın suları, Turist Hamamı ile Kozoğlu Hamamı’nı beslemektedir.
 
Kozaklı şifalı suları; sodyum klorür, kalsiyum sülfat, bikarbonat ve metalik radon içeren sulardır. Ayrıca, az miktarda florür de bulunur. Mineralizasyonları 1.52 gramarasında değişmektedir. Uyuz Hamamı’nın suyu dışındakiler hipertermal sulardır. En önemli özellikleri ise, çok yüksek oranda radon içermeleridir. Yani, radyoaktiviteleri çok yüksektir. Debileri de fazla olan bu suların, özellikle dış uygulamalarda değerlendirilmeleri önemlidir. aBu değerlendirmede termalite ve radon unsurlarının üzerinde durulması gerekir. Termalite, antialjik ve sedatif özellikleriyle ağrılı sendromlarda ve bu arada romatizmal hastalıklarda, lezyona bağlı olmayan batın içi spaztik ve ağrılı jinekolojik sendromlarda değerlendirilebilir. Radyoaktif emanasyonun fazlalığı inhalasyon uygulamalarında değer kazanır. Radon terapiden beklenecek etkiler, ürik asit salgılamasının fazlalaşması, kür etkisinin kış aylarına kadar uzaması ve endokrin sistem üzerinde uzun süreli uyarıcı bir etkinin görülmesi şeklinde olacaktır. Bu nedenden dolayı, iç salgı bezlerinin hipofonksiyonuna bağlı yetersizlik sendromlarında değerlendirilebilecek kıymetli sulardır.
Banyo tedavisi; her türlü romatizma, siyastik, nevralji ve kadın hastalıklarına, cilt ve ağrılı hastalıklara iyi gelir. Yüksek sıcaklıktaki sularda banyo yapmak kadar, ‘Gömük’ adı verilen çamurunda yatmak ya da doktor tavsiyesine göre içme olarak da kullanmak mümkündür. Sindirim sorunlarını giderir, iştahsızlığı ortadan kaldırır. İnhalasyon yoluyla hormonal rahatsızlıkların giderilmesinde ve iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırmada gençlik suyu olarak da değerlendirilebilir.
Kozaklı Kaplıcalarında ilk tesisleşme çalışmalarına 1965 yılında başlanılmıştır. MayısEkim döneminde yararlanabilen kaplıcalarda; üç genel tedavi havuzu ile çamur banyolarına olanak veren özel havuzlar bulunur. Konaklama; 50’si motel türü olmak üzere, 250 yataklı Belediye Tesisleri’nde yapılabilmektedir. Bunun dışında da çok sayıda konaklama ve sosyal tesis bulunmaktadır.
 
Termal turizme yönelik çalışmaların hızla yürütüldüğü Kozaklı’da; ilçeye gelen turist sayısında her yıl büyük bir artış gözlenmekte ve ortalama 20.000 kişi bu sulardan yararlanmak amacıyla ilçeye akın etmektedir. Böyle bir hareketlilik, ilçe bazında da olsa, büyük bir ekonomik gücün oluşturulabileceğinin bir göstergesidir. Çalışmalar ilerledikçe bu rakamlarda da artış yaşanacağı kesindir.
NevşehirMerkez ve bağlı ilçelerinde bulunan şifalı su kaynakları ile konaklama tesisleri hakkında bilgi edinmek isteyenler, başta Nevşehir olmak üzere, Avanos, Hacıbektaş ve Ürgüp Turizm Danışma Büroları’na başvurabilirler.
 
Yoremizdeki Diger içmeler-Kaplıcalar 
Nevşehir Erciyes Dağı ve Hasan Dağı gibi iki büyük volkanik dağ kütlesinin arasında yer almıştır. Bu yüzden de yörede sıcak su kaynakları çok fazla bulunmaktadır. Arazideki volkanik faaliyetler, kırılma hareketleri ve fay oluşumları da kaplıca ve içmelerin sayıca artmasına neden olmuştur.
 
Nevşehir’de çok sayıda içme ve kaplıca vardır. Nevşehir’deki içme ve kaplıcaların büyük bölümü gelişen turizme paralel olarak değerlendirilmeye başlanmış, bu alanda önemli sayılabilecek gelişmeler olmuştur.
 
Bayramhacılı Kaplıcası (Avanos) 
 
Nevşehir ili Avanos ilçesinde, Kızılırmak’ın bir yay çizdiği yörede bulunan Bayramhacılı Kaplıcası’nda fay etkinlikleri görülmektedir. Kuzey-güney doğrultulu Selçen Deresi vadisinde oldukça belirgin kayma yüzeyleri bulunmaktadır. Buradaki kaplıcanın suları da faylarla ilgilidir. Ayrıca bazalt lav akıntıları da oldukça belirgindir. 
 
Bayramhacılı Köyü’nün 1,5 km. güneydoğusunda bulunan kaplıcanın sıcak suyu neojen volkanik fasiyesli andezitler arasından çıkmaktadır. Kaplıcanın asıl kaynaklarının dışında kalkertüf ve travertenlerin içinde çok sayıda sıcak ve soğuk su sızıntıları bulunmaktadır. Buradaki kireçli sular içerisine konulan her şeyi iki, üç gün içerisinde bir kalker kabuğu ile kaplamaktadır. Bu yüzden de havuzlar, borular, kanallar ve su yolları kemik görünümlü bir örtü ile kaplanmıştır. 
 
Bayramhacılı Kaplıcasının suları karbondioksit taşıyan klora bikarbonatlı alkali ve toprak alkali sular grubundandır. Sıcaklığı 41 C, CO2 gazlı ve tuzludur. Akımı saniyede 3 lt., radyoaktivitesi 11.4 eman, kalevi karbonatlı halojenlerce zengin, arsenik tuz da içermektedir. Bu kaplıcanın suları romatizma ve deri hastalıklarına iyi gelmektedir. Ayrıca banyo ve içme kürleri için de elverişlidir. Kaplıcanın çevresinde turistik tesisler bulunmaktadır. 
 
 
Kozaklı Kaplıcaları (Kozaklı) 
 
Nevşehir Kozaklı ilçesinin güneyindeki dere yatağı boyunca çok sayıda sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Bu suların debileri 30 lt/sn’ye ulaşmakta olup, bu suların bir bölümü dereye, bir bölümü ise, bir süre açıkta aktıktan sonra yeniden yeraltına çekilmektedir.
 
Kozaklı kaplıcaları, Batı Alman kaplıcaları Birliği sınıflamasına göre sodyumlu, kalsiyumlu, klorlu olup A ve C grubu şifalı sular grubuna girmektedir. Kozaklı kaplıcalarından iltihabı olmayan romatizmal hastalıkların, kireçlenmelerin, cilt hastalıklarının, kronik iltihaplı kadın hastalıklarının, damar sertliklerinin, mantar hastalıklarının ağrılı hastalıklar ve iç salgı bezleri rahatsızlıklarının tedavisinde yararlanılmaktadır.
Kozaklı Kaplıcaları
 
Kozaklı’nın doğusunda, Özel İdare’nin eski Kozoğlu hamamı vardır. Günümüzde bu hamam havuz taşları dışında bütünüyle yıkılmış durumdadır. Suyu az olmakla birlikte, Türkiye’nin radyoaktif olma özelliği bakımından en yüksek kaplıcalarından biridir. Sondajla toplanan suyun bir bölümü yeni yapılan turistik motellerde kullanılmaktadır. Üç ayrı havuzdan birbirine akıtılarak soğutulan su, banyolara ve dairelere verilmektedir. 
 
İlçedeki eski Belediye hamamının sıcak su gereksinimi de bu kaynaklardan karşılanmaktadır. Hamamın kadın ve erkek bölümlerine iki ayrı kaynaktan su gelmektedir.
 
Kozaklı’daki Uyuz kaynağı, suyu en soğuk (27 ºC) olanıdır. Radyoaktif olan bu sudan, öbür suların soğutulmasında yararlanılmaktadır. 
 
Kozaklı’daki sondaj kuyusu, Kozoğlu hamamı, Belediye hamamı ve Uyuz hamamının suları, kloro-bikarbonate ve sülfatlı alkalik, toprak alkalik karışık sulardır. Ağrılı rahatsızlıklarla romatizmada yararlı olan bu sular, iç salgı bezlerinin rahatsızlıklarında da kullanılmaktadır.
 
Gümüşkent (Salanda) Kaplıcası (Gülşehir) 
 
Nevşehir ili Gülşehir ilçesi Gümüşkent bucağının kuzeyinde bulunan Gümüşkent Kaplıcası aynı zamanda da içme niteliğindedir. Kaplıcanın suyu bir havuz içerisinden kaynamakta ve ikinci bir havuzda toplanmaktadır. Saniyede 1 lt. kaynayan kaplıcanın suyu deri hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. 
 
Gümüşkent içmesinin suyu toprak alkali bikarbonatlı ve bol karbondioksit içermektedir. Karaciğer, safra kesesi ve metabolizma rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. 
 
Üzengiçay İçmesi (Ürgüp) 
Nevşehir, Ürgüp ilçesinin 3 km. güneyinde, Ortahisar Kasabası yakınından başlayan Damsa Çayı Vadisine açılan küçük vadinin kaya tabanından ve yamaçlarından kaynamaktadır. Bu içmeye aynı zamanda Üzengi Suları ismi de verilmiştir. İçmenin bulunduğu vadi aynı zamanda bir fay aynası olduğundan kükürtlü ve hidrojen kokulu bu suların toplam debileri 2 lt/sn’yi geçmemektedir. Suyun karbondioksit fazlalığı içimini kolaylaştırmaktadır. 
Yüzeye çıkarken pirit parçaları da sürükleyen bu içmenin debisi 0,55 lt/sn’dir. Kuzeydeki kaynağın suyu ise daha soğuk ve miktarı biraz daha fazladır. Her iki kaynak hafif kükürtlü hidrojen kokuludur. Yöre halkı, çevresi ağaçlık olan bu içmeleri, genelde mesire yeri olarak kullanmaktadır. Bu içmenin suları karaciğer, safra kesesi hastalıklarına iyi gelmektedir. İçmenin çevresi ağaçlık olup, aynı zamanda mesire yeri olarak da kullanılmaktadır. 
 
Çökek İçmesi (Ürgüp) 
 
Nevşehir ili Ürgüp ilçesinde, Damsa Çayı vadisinin doğu yamaçlarındaki travertenler arasında bulunan bu içmenin suları 15 derecede kaynamaktadır. Sular demir bileşimli tortular bırakmaktadır. Suyun debisi dakikada 1 lt.dir. Karbondioksit bakımından zengin olup, lt.de 15 gr. tuz içermektedir. İkinci derecede sodyum içermektedir. 
Bu içmenin suyu, reaksiyonu hafif asitli olduğundan sindirim düzenleyici, hemoroid, parazit düşürücü, deri hastalıklarının tedavisine iyi gelmektedir. 
 
Çorak İçmesi (Avanos) 
Nevşehir-Avanos karayolu üzerindeki bu içme 2000 Evler mahallesindedir, ve karayolu üzerinde bulunan bu içme kırık faylardan kaynaklanmaktadır. Bu içmenin alt yapı tesisleri yapılmıştır. Gelenler günü birlik yararlanabilmektedir. Geceleme imkanı yoktur.
 
Suyun debisi çok az olup, 0.5 lt/sn.dir. Suyun tuz oranı çok fazla olup, toprak, alkalik, tuzlu, bikarbonatlı sular grubuna girmektedir. Alkali, tuzlu ve bikarbonatlı olan çorak madensuyu, içme olarak değerlendirildiğinde sindirimi kolaylaştırıcı, salgıyı artırıcı etki yapmaktadır. Bu sular, içme olarak değerlendirildiğinde sindirimi kolaylaştırıcı, salgıyı artırıcı etki yapmaktadır. 
 
Karakaya İçmesi (Avanos) 
 
Nevşehir-Avanos karayolu üzerinde, il merkezine 13 km. uzaklıktadır. Alt yapı tesisi yoktur ve gelenler günü birlik faydalanabilmektedir. İçmenin suları sodyum bikarbonatlı ve alkali içermekte olup, mide ve bağırsak rahatsızlıklarında yararlı olmaktadır.
Ürgüp İçme ve Kaplıcası (Ürgüp) 
 
Kaynak ilçe merkezinin 5 km doğusundadır. Suyun sıcaklığı 140 ºC’dir. Tuzlu, kokusuz, gazsız sular grubundadır. Deri hastalıklarında su banyosunda ve kaynağın az ilerisindeki kükürtlü çamurdan yarar sağlanır.
Bahçeli İçmesi (Ürgüp) 
Kaynak Ürgüp’e bağlı Bahçeli köyünün kuzeybatısındadır. Suyu 18 ºC olan bu içme fazla gazlı, kokusuz, bikarbonatlı safra suları ihtiva eder. Hazmı kolaylaştıran ve böbrekleri temizleyen bu su aynı zamanda safra suyu olarak da kullanılır.
Gümüşkent (Salanda) Kaplıcası, Gülşehir 
Hem kaplıca hem de içmece özelliği taşıyan Gümüşkent kaplıcası, Gülşehir’in Gümüşkent bucağının kuzeyindedir. Gülşehir Hacıbektaş karayolundan 3 km içerde kalan bu içmenin düzenli bir yolu yoktur. Su, yarısı doğal betonlaşmış bir havuzun içerisinden kaynamaktadır. İkinci bir havuzda toplanan su, bahçe sulamasında yararlanılmakta, saniyede yaklaşık 1 litre kaynayan su, yöre halkınca, deri hastalıklarında banyo yoluyla kullanılmaktadır.
Gümüşkent İçmesi, toprak alkali bikarbonatlı ve bol karbondioksitli bir maden suyudur. İçme olarak değerlendirildiğinde metabolizma hastalıklarında, karaciğer ve safra kesesi yetersizliklerinde yararlı olmaktadır.
Kimyasal Bulgu:
Su sıcaklığı :19°C. 3 gramın üstünde toplam mineralizasyon gösteren toprak alkali, bikarbonatlı ve bol karbondioksitli bir maden suyudur. 
içmece, kısmen doğal, betonlaşmış bir havuzun içinde kaynamaktadır. İkinci bir havuzda toplanan su, bahçe sulamasında kullanılmaktadır. Gümüşkent İçmecesi, toprak alkali, bikarbonatlı ve bol karbondioksitli bir maden suyudur. İçme olarak değerlendirildiğinde metabolizma hastalıklarında karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında yararlı olmaktadır.
 
Nevşehir Türkiye’nin iç anadolu bölümünde bulunan kaplıcaları ve turizm yerleri ile ünlü tarihi ve turistik şehirimizdir. Fay hatlarının haretketlerinden dolayı birçok kaplıca ve şifalı su turizimi gelişmiş olup her sene milyonlarca kişinin uğrak yeri olmaya devam ediyor. ” Kozaklı kaplıcaları” , ”Bayramhacılı Kaplıcası” gibi dünya çapında duyulmuş kaplıcaları meşhurdur.
Sağlık turizmi açısından önemli bir yere sahiptir. Kozaklı ilçesi kaplıca açısından önemli bir yer tutumaktadır. İçme banyo ve buhar soluma yöntemi ile sağlık açısından önemli bir yere sahiptir. Yurt içi ve Yurt dışında adı duyulmuş birçok kaplıcada ürgüp, göreme gibi Nevşehir ilinin sınırları içerisinde yer almaktadır. Ayrıca gittiğinizde kapadokya‘ yıda gezmeden dönmeyiniz.
nevşehir şifalı su
Nevşehir kaplıcaları Sağlık Açısından Önemi;
Romatizmal hastalıklar, kireçlenmeler, cilt hastalıkları, kemik, eklem ve kas hastalıkları, kadın hastalıkları, solunum yolu problemleri, sinirsel rahatsızlıklar, damar sertiği ve mantar tedavilerinde bu kaplıcalarda başarılı sonuçlar alındığı gözlemlenmiştir.