Plastik poşetlerin ücretli hale gelmesi, bunları üreten sektör tarafından da dikkatle takip ediliyor. Kullanımın azalmasıyla üretim de yüzde 50 düştü. Sektör temsilcileri şimdi çalışanların işsiz kalmaması için destek bekliyor.

Düzenlenen Pagev toplantısında üreticiler seslerini duyurabilmek için ortak çalışma kararı alındı.
Önümüzdeki günlerde Sosyal medyada kulanılarak tepkiler dile getirilecek ve gerek siyasiler gerekse sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapılarak plastik üreticilerin sesini duyurmaya çalışılacak.

ÜCRETLİ PLASTİK ALIŞ VERİŞ POŞETLERİ UYGULAMASININ DEĞERLENDİRMESİ,
ÜRETİCİLERE ETKİSİ VE SAĞLIKLI GEÇİŞ İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ DURUM DEĞERLENDİRMESİ

01.01.2019 tarihi itibari ile plastik alışveriş poşetleri ücretle satılmaya başlamıştır. Türkiye’de
alışveriş poşeti üreten 2.000’e yakın firmada, toplam 20.000 çalışan bulunmakta ve yıllık
300.000 tona yakın üretim yapılmaktadır. Türkiye Plastik Sektörü, çevre bilinci yüksek bir
sektör olmakla birlikte bilinçli tüketimi de desteklemektedir. Ayrıca; eğitimle, bilinçli tüketim
oluşturacak her türlü çabanın da yanındadır. Sektörümüz, kalıcı çözüm için atıkların ayrı
toplanması, geri dönüşüm ve atık yönetimine önem verilmesi gerektiğinin bilincinde ve kamuözel
sektör iş birliğine son derece açıktır.
Ancak bu çalışma alanındaki mevzuat oluşturulurken, Avrupa’daki mevzuat temel alınmış
olmasına rağmen, oluşan yeni mevzuat Avrupa mevzuatından farklı olarak birçok değişiklikle
birlikte yürürlüğe girmiştir. Plastik alışveriş poşeti üreticileri halihazırda Avrupa Birliği’ndeki
geçerli uygulamanın Türkiye’de de uygulanmasını istemektedirler. Bu çerçevede, yönetmelikte
yapılan değişiklikler sebebiyle, ülkemiz plastik üreticileri yönünden ciddi anlamda mağduriyet
oluşturan birçok husus ortaya çıkmıştır.
Mevzuatta yapılacak bazı değişikliklerle, sektörümüzde oluşan bu mağduriyetin bertaraf
edilmesi mümkündür. Bir yandan çevresel konular gözetilerek alışveriş poşetlerinin ücretli
yapılması, diğer yandan da plastik alışveriş poşeti üreticilerinin bu sürece daha sancısız
geçişleri mümkündür.
Aşağıda 15.01.2019 tarihinde Plastik Alışveriş poşeti üreticisi 200 firmanın katılımıyla
PAGEV’in gerçekleştirdiği toplantıda, 09.01.2019 tarihinde Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nın yayınladığı usul ve esaslarla ilgili olarak sektörce aldığımız tavsiye
kararlarını bilgilerinize sunarız.
MEVZUATTA REVİZYON TALEPLERİ
1- Gıda ile temas eden sebze, meyve şarküteri reyonları ve eczanelerde verilen ince
şeffaf poşetler için mevzuatta belirtilen çift kat 15 mikron kalınlığı ürünleri
taşıyamayacak kadar ince ve üretimi çok zordur. AB’nin mevzuatında kalınlık tek
kat için 15 mikrondur. Yani bizim mevzuat yazılırken, AB’de uygulanan mevzuatın
yarısı kalınlığında bir ölçü alınmıştır. Şu anda marketlerin sebze meyve reyonlarında
kullanılan poşetlerin 25-30 mikron olduğu düşünülürse mevzuatın değiştirilmesi
ihtiyacı açık şekilde görülmektedir. Bu haliyle mevzuatın bu maddesi AB’de olduğu
gibi tek kat 15 mikron olacak şekilde değiştirilmelidir.
2- Avrupa Birliği’nde tek katı 15-50 mikron arası kalınlıktaki plastik poşetler için ücret
zorunluyken, 50 mikronun üzerindeki poşetler kapsam dışında tutulmaktadır.
Buradaki maksatları, tek kullanımlık olmayan kalın çok kullanımlık poşetlerin
kapsam dışı tutulması ve endüstriye zarar vermemektir. Bu ayrım Türkiye’deki
mevzuatta yer almamaktadır. Bu nedenle marketler dışında mağazalardaki tek katı
50 mikron üzeri kalınlıktaki poşetlerden de ücret alınmaktadır.
3- Yeni açıklanan uygulama usul esaslarında 40 mikronun altında poşetlerin kullanımı
31 Mart 2019 tarihinden itibaren yasaklanmıştır. Böyle bir uygulama ücretli poşet
uygulaması yapan AB ülkelerinde olmayan bir uygulamadır. Bu sınırlandırma ihtiva
eden uygulama; AB’ye ihracat yapan sektörümüzün kapasite kullanım oranı ve
rekabetçiliğinin kaçınılmaz olarak olumsuz etkileneceği gerçekliği düşünülerek
kaldırılmalıdır.
4- Mevzuatta, biyobozunur özellikteki biyoplastiklerle ilgili herhangi bir düzenleme
yapılmaması da önemli bir eksikliktir. AB’deki mevzuat uygulamasında, doğada 6
ayda kendi kendine kaybolan biyoplastikler bu kapsamın dışında tutulmuştur.
Türkiye’nin ihracat pazarı ve rakibi olan Avrupa ülkeleri biyoplastik kullanımını
teşvik etmektedirler. Bu sebeple, bu malzemelerle üretilen poşetler de ücretsiz
olmalıdır. Nitekim bu poşetlerin mısır nişastası ve kenevir gibi doğal malzemelerden
üretilip, doğada kendiliğinden kaybolduğu göz önüne alınmalıdır.
5- 200 metre kareden daha küçük alanlı satış noktaları (küçük esnaf, kuruyemişçi,
bakkal, pazarcı esnafı v.s.) kapsam dışında tutulmalıdır.
6- Elinde stok olan üretici firma ve satış noktaları için bir geçiş süreci ve modeli
kurgulanmalıdır. Şu an itibariyle perakendeciye satılmış poşetler için mevzuatta son
kullanım tarihi olarak 31 Mart 2019 verilmiş olup, perakendeciler bu tarihe kadar
stoklarını eritemeyeceklerdir. Bu sebeple ellerinde kalan poşetleri üreticiye iade
edeceklerini belirtmektedirler. Yine perakendecilerin satın aldığı veya kati sipariş
verdikleri sebze meyve reyonunda kullanılan ince poşetler yeni mevzuattaki çift kat
15 mikron standardını sağlayamadıklarından bu poşetlerde perakendeciler
tarafından iade edilmek istenmektedir. Üretimleri ciddi oranda düşecek olan
firmalara bir de hali hazırda satmış olduğu poşetin iade yükü bindirilmemeli ve
çözüm olarak 31 Mart tarihli son geçiş süresi, 2019 sene sonuna ertelenmelidir.
7- Poşetlerin satışa tabi olacağı konusu 2018 yılından itibaren görüşülmeye başlansa
da, kalınlık ve baskı detayları 9 Ocak 2019’da yayımlanan yeni yönetmelik ile
beraber üreticilerin karşısına çıkmıştır. Yeni mevzuatta yer alan sıfır atık logosunun
son hali henüz belirlenmediği için üretici firmalar mevcut baskılı ürünlerini
üretememekte ve yeni sipariş alımında sorun yaşamaktadırlar. Baskı makine ve
operatörlerinin atıl olarak beklemesi, halihazırda talepleri düşen üreticiler için ciddi
olumsuz sonuçlar doğurmakta ve bu durum ülke ekonomisine de zarar vermektedir.
Sıfır Atık Logosu şu an ki haliyle 7 renklidir. Bu şekliyle, alışveriş poşeti üreten
firmaların baskı makinelerinin tek renge uygun olduğu mutlaka hesaba katılarak
düzenleme oluşturulmalıdır. Sıfır atık logosunun Ocak ayı içerisine kadar tek renk
olmak üzere nihai haline getirilip üreticilerle paylaşılması üretimin devam
edebilmesi için önem arz etmektedir.
Kısaca özetlenirse; üreticiler AB’de ücretli poşet uygulamasındaki şartlarda üretim yapılmasını
talep etmektedirler. Bu şekilde düzenlenecek daha yumuşak bir geçişle bu süreç, daha az iş ve
ekonomik kayıpla geçilecektir. Ayrıca AB’ye ihracat yapan firmaların standartlarında da
bütünlük ve entegrasyon sağlanacaktır.
KAPANMA NOKTASINDAKİ ÜRETİCİLERE YÖNELİK
SANAYİ DÖNÜŞÜM DESTEK PAKETİ TALEBİMİZ

Sanayicilerimiz bu hızlı geçişten dolayı ciddi sıkıntı yaşıyorlar. Yapılan yatırımların ortalama
7 senede kendini amorti ettiği düşünülürse, firmaların aldıkları makinelerin borçlarını henüz
ödemeden üretimlerinin en az yüzde 50 oranında düşmesi, firmalar açısından adeta bir yıkım
olacaktır. Bankalar bugünden bile alışveriş poşeti üreticilerini takibe almış durumda olup süreci
yakından izliyorlar. Üretici firmaların dönüşüm süreçlerinin sancılı ve yıkıcı olmaması ve
hedeflenen yeni alternatif poşet üretimleri için bu dönüşümün sanayide de desteklenmesi şarttır.
Yurtdışında buna benzer uygulamalar yapılmıştır.
Örneğin; Fas’ta Ulusal Sanayi Dönüşüm Fonu oluşturuldu. Bu süreçte plastik poşetlerden
alınan paranın belli bir kısmı firmaların dönüşümüne katkı sağlamak için kullanıldı. Bizim de
beklentimiz 20 bin çalışanı ile yıllık 300 bin tonluk üretim yapan bu sektörün dönüşümü için
acilen gerekli tedbirlerin alınması yönündedir.
KOSGEB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı’nın içinde olduğu bir yapı ile
“Sanayi Dönüşüm Destek Paketi” oluşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Alışveriş
poşetlerinden alınan paranın bir kısmı bu fonda kullanılabilir. Böylece söz konusu dönüşümden
etkilenen firmalar belirlenerek bu fondan desteklenebilirler. Bu destek paketinde; hibeler,
dönüşüm için geri ödemesiz dönemli krediler ve hali hazırdaki kredi borçlarının
yapılandırılması bulunmalıdır. Ayrıca alışveriş poşeti üretiminde dönüşüm sağlayan yeni
yatırımların Türkiye’nin neresinde yapılırsa yapılsın 6. Bölge Teşviklerinden yararlandırılması
oldukça önemli bir adım olacaktır
PLASTİK SANAYİNİN HEDEF ALINMASININ ÖNLENMESİ
Türkiye Plastik Sektörü; 37 milyar dolara yakın ciroya sahip, 11 bin firmanın faaliyet gösterdiği
250 bin kişiye istihdam sağlayan, direkt ve dolaylı ihracatı 12 milyar doları bulan, Dünyada
altıncı Avrupa’da ise ikinci sırada olan bir sektördür. Türkiye ekonomisine bu seviyede sürekli
ve istikrarlı bir katkı sağlayan bu güzide sektörün zarar görmemesi gerekmektedir. Bu maksatla
özellikle “Plastiği” ve dolayısıyla sektörü hedef alan bilimsel veriden yoksun söylemlerden de
kaçınılmalıdır.