FAHRETTİN ALTAY VE NEVŞEHİRLİ ÖNCÜ ASKERLERİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Kurtuluş Savaşı komutanlarından olan General Fahrettin Altay, Başkomutanlık Meydan Savaşı‘nda İzmir’e giren ilk Türk komutandır. Fahrettin Altay’ın anılarının incelendiğinde özellikle Kapadokya bölgesi doğumlu askerleri tercih ettiği, tercihin sebebinin de süvari birliği için iyi ata binmelerini gösterdiği anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi “Güzel Atlar Ülkesi” anlamına gelen Kapadokya bölgesinde eskiden önemli ölçüde at yetiştirilmiştir.
İzmir Vatan ve Namus Anıtı
Sözcü yazarı, İzmirli Yılmaz Özdil’e göre; “8 Eylül akşamı komutanlar İzmir’e ilk girecek birliği belirler, bu şerefli görev II. Süvari Tümeni IV. Süvari Alayı müfrezelerinindir. Bu emri alan Yüzbaşı Şerafettin Bey’in sabaha kadar gözüne uyku girmez, 9 Eylül’de şafak sökerken IV. Süvari Alayı Sabuncubeli’nden İzmir’e akmaya başlar, artık İzmir’in dağlarında çiçekler açmaya başlamıştır, mavi gözlü dev Belkahve’den onları izlemektedir, saat 09:00’da Bornava’dadırlar Süvariler, Rum milisler bağlardan ateş açarlar, Yüzbaşı Şerafettin Bey bunlara aldırmaz “İleri” komutunu verir! Saat 09:30 Halkapınar’a ulaşır Türk Urunguları, burada Tuzakoğlu Fabrikası yakınlarına gelirler, Tuzakoğlu Fabrikası’nda “tuzak” kurulmuştur, Şerafettin Bey “Attan İn!” emri verir, çıkan çatışmada dört kahraman Türk Urungusu şehit olur. Şerafettin Bey anılarında: “Hepsinin gözleri açıktı ve İzmir’e dönüktü… 9 Eylül İzmir’in dağlarında çiçekler açıyordu… Ödenecek bedel vardı. İkinci tümen dördüncü alaydan Konyalı Mehmet, Akşehirli Hakkı, Avanoslu Ahmet...” (Yılmaz Özdil 30 Ağustos 2015 Sözcü)
Tarihçilerin tespitine göre İzmir’in kurtuluşu esnasında şehit olan ilk dört kişiden ikisi Nevşehirlidir. Vatan ve Namus Anıtında üç kişinin adı yazılı olsa da...
“Tümen'in öncülüğünü yapmakla görevlendirilen Dördüncü Alay Komutan Yardımcısı Yüzbaşı Şerafeddin Bey'in komutasında yaya olarak en önde giden sekiz er, Bornova'dan Halkapınar'a ilerleyişi sırasında Punta'daki Tuzakoğlu fabrikasına yaklaştıkları sırada fabrika pencerelerinden ani bir ateşe uğramıştır. Bu olayda 4 asker hayatını kaybetti ve hemen orada defnedildiler. İzmir'in kurtuluşu sırasında can veren askerlerin isimleri şöyledir: Akşehirli Bekiroğlu Mehmet, Antalyalı Ömer oğlu Hakkı (Sarıarslan), Nevşehirli Ahmet oğlu Seyit Ahmet ve Nevşehirli Ahmet oğlu Ahmet” (Doç.Dr. Oktay Gökdemir, 9 Nisan 2017, 9 Eylül Gazetesi)
Dr.Cengiz Tatar tespitleri de aynı yöndedir.”İzmir'in kurtuluşu sırasında şehit olan askerlerimiz; Akşehirli Bekiroğlu Mehmet, Antalyalı Ömer oğlu Hakkı Sarıarslan, Nevşehirli Ahmet oğlu Seyit Mehmet ve Nevşehirli Ahmet oğlu Ahmet’dir”( 8 eylül 2019 21.YY Türkiye Enstitüsü Sitesi).
Nevşehir Belediyesi Dergisi’nde Sağıroğlu Seyit Ahmet Bey’in Kaymaklılı olduğu yazılıdır (Nevşehir Dergisi, Sy; 11, Şubat 2009).
Vatan-Namus Anıtı, Konak İlçesi Halkapınar Mahalesi'nde, Şehitler Caddesi üzerinde anıt. 9 Eylül 1922 günü İzmir'e gelen öncü birliklere, Tuzakoğlu Un Fabrikası binasından açılan ateş sonucu şehit olan askerlerimizin anısına dikilmiştir.1927 yılında, Aziz Akyürek'in belediye başkanlığı zamanında yapılan anıtın çevresindeki küçük bahçe 1930 yılında oluşturulmuştur.
Fahrettin Altay’ın süvari birlikleri ile bu birlikleri oluşturan Kapadokyalı askerler konusu sanırım tarihçilerin detaylı incelemesi gereken konular arasında olmalıdır.
Yararlanılan Kaynaklar;
-Fahrettin Altay, İstiklal Harbimizde Süvari Kolordusu, İnsel Yayınevi, İstanbul,1974
-Onurcan Şar, Büyük Taarruzda Fahrettin Altay ve Atlı Askerleri, 5 Ocak 2015 İnternet Sitesi
-Taylan Sorgun, İmparatorluktan Cumhuriyete Fahrettin Altay Paşa'nın Anıları, Kamer Yayınları, İstanbul 1998
