Bitkisel üretimde kimyasal mücadele yerine alternatif mücadele tekniklerinin uygulanmasıyla kimyasal ilaç kullanımının azaltılması, insan sağlığının ve doğal dengenin korunması için biyolojik ve/veya biyoteknik mücadele yapan üreticilere destekleme ödemesi yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Bitkisel Üretimde Biyolojik ve/veya Biyoteknik Mücadele Destekleme Ödemesi Uygulama Tebliği yayınlandı.
Konuyla ilgili Gıda, tarım ve hayvancılık il müdürlüğünden yapılan açıklamada tebliğin içeriği hakkında bilgiler aktarıldı.
Bu Tebliğin amacı; bitkisel üretimde kimyasal mücadele yerine alternatif mücadele tekniklerinin uygulanmasıyla kimyasal ilaç kullanımının azaltılması, insan sağlığının ve doğal dengenin korunması için biyolojik ve/veya biyoteknik mücadele yapan üreticilere destekleme ödemesi yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Tebliğ, Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 2017 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Kararın 4 üncü maddesinin on beşinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Destekleme ödemesi için aranacak şartlar
Destekleme ödemesi için; Örtüaltı üretim yerinin ÖKS’de, açık alanda üretim yerinin ÇKS’de kayıtlı olması, Biyolojik ve/veya biyoteknik mücadelede kullandığı BKÜ’ye ait faturaya sahip olması (e-fatura olması durumunda firması tarafından onaylı olması), Bitki Koruma Ürünlerinin Önerilmesi, Uygulanması ve Kayıt İşlemleri Hakkında Yönetmelik gereği ÜKD kayıtlarını tutması, Destekleme başvurusunda bulunulacak alanda tüm bitki koruma faaliyetlerini Bakanlıkça yayımlanan teknik talimatlara ve entegre mücadele prensiplerine göre gerçekleştirmiş olması, Bu Tebliğ kapsamında destekleme başvurusunda bulunulan BKÜ’nün Bakanlık tarafından belirlenmiş olan ruhsatlanma koşulları doğrultusunda uygulanmış olması,  Örtüaltında faydalı böcek kullanan üreticilerin seralarında giriş ve yan havalandırma açıklıklarının tül ile kapatılmış olması, Üreticilerin zeytinde Zeytin Sineğine karşı biyoteknik mücadelede ruhsatlı olan feromon+tuzak desteğinden yararlanabilmeleri için bireysel olarak en az 40 dekar zeytinlik alanda biyoteknik mücadele yaptığını beyan etmesi,
Ek-1’de yer alan dilekçe ekinde (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hususları belgeleyen eklerle birlikte il/ilçe müdürlüğüne başvurması gerekir.
Destekleme miktarı
Ülkemizde bitkisel üretime arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve/veya biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması ile kimyasal ilaç kullanımının azaltılması amacıyla örtüaltında ve açık alanda bitkisel üretimde, destekleme kapsamına alınan ürünler ve destekleme ödeme miktarları aşağıda yer almaktadır. Açık alanda turunçgilde Akdeniz Meyve Sineğine karşı feromon+tuzak kullanımı için tahsis edilen 45 TL/da desteklemeden, tuzak kutusunun en az 5 yıl kullanma ömrü bulunmasından dolayı daha önceden tuzak kutusu olup da sadece feromon kullanan üreticilere 25 TL/da olacak şekilde destekleme ödemesi yapılır. Örtüaltında biyoteknik mücadelede; feromon+tuzak kullanan üreticilere 110 TL/da, domateste Domates Güvesine karşı sadece feromon kullananlara 60 TL/da olacak şekilde destekleme ödemesi yapılır. Açık alanda domateste biyoteknik mücadelede; feromon+tuzak kullanan üreticilere 45 TL/da, domateste Domates Güvesine karşı sadece feromon kullanan üreticilere ise 25 TL/da olacak şekilde destekleme ödemesi yapılır. Üreticiye yapılacak olan destekleme ödemesi miktarı, üreticinin biyolojik ve/veya biyoteknik mücadele amacıyla yaptığı harcamaları gösteren fatura bedelinin, mücadele yaptığı toplam alanına bölünmesiyle elde edilecek olan dekar maliyetini geçemez.
Destekleme ödemesi başvurusu ve değerlendirilmesi
1/1/2017 tarihinden itibaren biyolojik ve/veya biyoteknik mücadele yapan üreticilerin ürün bazında son başvuru tarihleri aşağıdaki gibidir: Kayısı için: 6/10/2017, Elma ve bağ için: 6/10/2017, Açıkta domates ve zeytin için: 20/10/2017, Turunçgil ve nar için: 31/10/2017,
Örtüaltı için: 29/12/2017 tarihi mesai bitimine kadar, başvuru dilekçesi ve gerekli belgeler ile birlikte ÇKS ve/veya ÖKS kayıtlarının bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne başvurulur.
Destekleme ödemesinden faydalanmak amacıyla üretici tarafından beyan edilen belgelerin ve uygulama bilgilerinin 4 üncü ve 5 inci maddelerde yer alan hususlara uygunluğu il/ilçe müdürlüğünce kontrol edilir ve Ek-2’de yer alan tespit tutanağı hazırlanır.
İcmallerin hazırlanması ve askı işlemleri
İl/ilçe müdürlüğü tarafından destekleme ödemesinden faydalanacak üreticilerin, 6’ncı maddeye göre belirlenmesi ile üretici bilgileri ve destekleme ödemesi bilgileri, başvuru tarihinden itibaren on beş gün içerisinde incelendikten sonra İcmal-1’e işlenir. İl müdürlükleri tarafından alınan askı icmali, ilgili ilçe müdürlükleri veya muhtarlıklar marifetiyle on gün süre ile askıya çıkartılır. Askıya çıkma tarihi ve saati ile askıdan indirme tarihi ve saati tutanağa bağlanır. Tutanak muhtar ve/veya aza tarafından güncel tarihle imzalanır. Askı süresince herhangi bir itiraz olmaz ise icmallerdeki bilgiler doğru kabul edilir. Daha sonra yapılacak itirazlar değerlendirmeye alınmaz ve herhangi bir hak doğurmaz. Askı süresi sonunda itirazlar, il/ilçe tahkim komisyonları marifetiyle askı icmali askıdan indirildikten sonra beş gün içerisinde sonuçlandırılarak İcmal-1 kesinleştirilir. İlçe müdürlüğü oluşturdukları İcmal-1 ve İcmal-2’leri en geç; Kayısı için 17/11/2017, Elma ve bağ için 17/11/2017, Açıkta domates ve zeytin için 8/12/2017, Turunçgil ve nar için 12/12/2017, Örtüaltı için 12/2/2018 tarihine kadar il müdürlüğüne bildirir. İl müdürlüğü, ödemeye esas İcmal-2’leri sistem çıktısı onaylı olarak, İcmal-3’leri Ek-5(a) ise Excel formatında onaylı olarak, ilçe müdürlüklerinden gelen İcmal-1 ile birlikte en geç; Kayısı için 30/11/2017, Elma ve bağ için 30/11/2017, Açıkta domates ve zeytin için 15/12/2017, Turunçgil ve nar için 20/12/2017, Örtüaltı için 28/2/2018 tarihine kadar Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğüne gönderilir.
Ödemeler için gerekli finansman ve ödeme
BBMD ödemeleri için gerekli finansman, bütçenin muhtelif tarımsal destekleme hizmetleri kalemine tahsis edilen ödeneklerden karşılanır. Genel Müdürlüğe gönderilen icmaller kontrol edildikten ve % 0,2 Banka komisyonu eklendikten sonra hazırlanan ödemeye esas icmaller Tarım Reformu Genel Müdürlüğüne gönderilir. Ödemeler, Bakanlık tarafından Bankaya kaynak aktarılmasını müteakip, il/ilçe müdürlüğünce ÇKS ve/veya ÖKS’deki kayıtlara göre oluşturulan ilgili desteğin onaylı İcmal-1’lerine göre, Banka şubelerinde daha önce çiftçiler adına açılan veya açılacak olan hesaplara yapılır. Çiftçilere yapılan toplam ödeme tutarının % 0,2’si bütçenin ilgili kaleminden Bankaya hizmet komisyonu olarak ödenir. Ödemelere ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile Banka arasında yapılacak protokolle belirlenir.
Desteklemelerden yararlanamayacak olanlar
Desteklemelerden kamu kurum ve kuruluşları yararlanamaz. Bakanlığımızın desteklemelerinden faydalanması yasaklanmış olan üreticiler biyolojik ve biyoteknik mücadele desteklemelerinden de faydalandırılmaz. Biyolojik ve biyoteknik mücadele desteklemelerine müracaat edenlerden, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında; yetiştirdikleri ürünlerde hasat öncesi pestisit denetimlerinde yasaklı veya tavsiye dışı pestisit kullanımı tespit edilen, hasat sonrası pestisit denetimlerinde yasaklı, tavsiye dışı veya MRL üstü tespit edilen ve İhracata giden ürünlerinde pestisit kalıntısı nedeniyle bildirim almış olanlar aynı yıl içerisinde ilgili üründe yapılacak desteklemelerden faydalanamazlar.
Denetim, haksız ödemelerin geri alınması ve hak mahrumiyeti
Destekleme ödemelerinin denetimini sağlayacak tedbirleri almaya Bakanlık yetkilidir. Bu amaçla yapılacak çalışmalarda gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kooperatifler, ziraat odaları ve birliklerin hizmetlerinden yararlanılır.
Bu Tebliğde belirlenen ilgili merciler kendilerine ibraz edilen belgelerin kontrolünden ve kendi hazırladıkları belgelerden sorumludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyerek haksız yere ödemeye neden olanlar ile haksız yere ödemelerden yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibariyle gerçek dışı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında gerekli cezai, hukuki ve idari işlemler yapılır.
Cezai sorumluluklar
Üreticilerin beyan ve belgelerinde gerçeğe aykırılık tespit edilmesi halinde, sorumlular hakkında ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanunî faizi ile birlikte anılan Kanun hükümlerine göre geri alınır. Haksız ödemenin yapılmasında gerçek dışı beyan ve belge düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulurlar. Bu Tebliğ ile belirlenen destekleme ödemelerinden, idari hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı tespit edilen üreticiler ile idari hata sonucu sehven yapılan fazla ödemeyi iade etmeyen üreticiler beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği hükümlerine göre kurulan il/ilçe tahkim komisyonu kararıyla yararlandırılmazlar. Bu Tebliğde anılan destekleme ödemelerinde; 2017 üretim yılına esas ÇKS müracaatını yaptıktan sonra vefat eden çiftçilerin mirasçıları, arazinin intikalini yaptıramaması durumunda desteklemeye esas şartları devam ettirmeleri kaydıyla mahkemeden veya noterden alınmış veraset belgesinin aslı ya da onaylanmış sureti ile mirasçılardan herhangi birinin varsa diğer mirasçılardan alacağı muvafakatname ile müracaatı üzerine tereke adına açılacak ortak hesaba destekleme ödemesi yapılır. Herhangi bir müracaat yapılmaması halinde hiçbir destekleme ödemesi yapılmaz.
Başka il/ilçe sınırları içerisinde kayıtlı bulunan parselde üretim yapan çiftçi, ÇKS kaydının olduğu il/ilçe müdürlüğüne müracaat eder. Müracaatın yapıldığı il/ilçe müdürlüğü, üretimin yapıldığı il/ilçe müdürlüğünden onaylı kontrol tutanağını ister ve ödemeye esas icmali hazırlar. Müracaatın yapıldığı il müdürlüğü onaylı icmali Genel Müdürlüğe gönderir.