İşte T.C. İçişleri Eski Bakanlarından Nevşehirli Ata Atalay (Ata Bey)

Nevşehir Kapucubaşı mahallesi kasaplar çarşısında bulunan Tarihi Atabey Konağı'nın ilk sahibi olarak bu konağa da hala hazırda ismini veren Ata Bey'i tanıyor musunuz?

16.01.2020 - 14:20 Yayınlanma

14.04.2024 - 22:00 Güncelleme

3751 Gösterim

İşte T.C. İçişleri Eski Bakanlarından Nevşehirli Ata Atalay (Ata Bey)

FİB HABER/ÖZEL-Nevşehir'de Tarihi Atabey Konağı Restore Edilmeyi Bekliyor ... Gerek Nevşehir gerekse Memleket adına önemli kararların alındığı Atabey konağına döneceğiz ama öncelikle Siz "Nevşehirli Ata Bey'i tanıyor musunuz?" Gelin isterseniz T.C. İçişleri Eski Bakanlarından Nevşehirli Ata Atalay'ı tanıyalım...

Nevşehir'in Cumhuriyet dönemi ilk Bakanı ve Dahiliye Vekili (İç İşleri Bakanı) Ata Bey ya da Ataullah Bey (Atay) (d. 1882, Nevşehir - ö. 1 Ocak 1931, Ankara)
Ata Bey, Osmanlı Meclisi Mebusan`ının son döneminde ve T.B.M.M.`nin ilk üç döneminde Niğde milletvekilliği yapmış, ayrıca iki dönem Dahiliye Vekilliğini (İçişleri Bakanlığı) yürütmüş bir siyasetçi ve idarecidir.

Nevşehirli Atabey, Ata ATALAY Kimdir?

Ata Bey (Ata Atalay ya da Ataullah Atay olarak bilinir), (d. 1882, Nevşehir)
1882'de Nevşehir'de doğdu. Kadı Mehmet Hilmi Efendi’nin oğludur. İlk ve orta öğrenimini Nevşehir İbtidai Mektebi ve Karaman Rüştiyesi’nde tamamladıktan sonra İstanbul Mercan İdadisi’ni bitirdi. Mülkiye Mektebi’ne girerek Temmuz 1905’de yüksek kısmından mezun oldu. Konya İl Maliyet Memurluğu’nda stajını bitirdikten sonra sırasıyla 1908’de Ürgüp Kaymakamlığı, 1910-1916 arası Karaağaç, Aziziye, Karaman Kaymakamlığı, Nisan 1916’da Yozgat,Ekim 1917’de Maraş Mutasarrıflığı yaptı. Bu görevde iken İstanbul Mebusan Meclisi’nin son dönemi için yapılan seçimlerde Niğde’den milletvekili oldu. Meclisin feshi üzerine Heyeti Temsiliye’nin talimatına uyarak Ankara’ya geldi ve 3 Temmuz 1920’de TBMM Genel Kurulu’na Niğde milletvekili olarak katıldı. II ve III üncü dönemde tekrar Niğde’den Milletvekili olarak yasama görevini ölümüne kadar sürdürdü.

Mekteb-i Mülkiye'yi bitirdi. Müderrislik ve Maraş mutasarrıflığı yaptı. Maraş'ın önce İngilizler (22 Şubat 1919-1 Kasım 1919), sonra da Fransızlar (1 Kasım 1919-12 Şubat 1920) tarafından işgali ve yaşanan çatışmalarda şehrin mutasarrıfıydı. Osmanlı Meclisi Mebusan 4. Döneminde (son dönem, 12 gün) Niğde mebusu olarak bulundu. TBMM 1. Dönem, 2. Dönem ve 3. Dönem'de Niğde milletvekili oldu. Fevzi Çakmak reisliğindeki II. ve III. icra vekilleri heyetlerinde Dahiliye Umuru Vekilliği (İçişleri Bakanı) yaptı. (21 Nisan 1921-30 Haziran 1921). Makamı Refet Bele'den devralmış, yine Refet Bele'ye devretmiştir.

1 Ocak 1931 tarihinde Ankara’da vefat etti. Evli ve beş çocuk babasıydı.

İçişleri Eski Bakanlarından Nevşehirli Ata Atalay'ı yine Nevşehirli değerli hemşehrimiz Doç.Dr. Faruk Güçlü'nün derlemesinden dinleyelim...

Ata Bey ya da Ataullah Bey olarak bilinen Mehmed Ata Atalay 1882 yılında Nevşehir’de doğmuştur. Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında ve TBMM’de üç dönem Niğde Milletvekili olarak görev yapmıştır. Osmanlı Meclisi Mebusanı’nın son döneminde (12 gün) ve TBMM'nin ilk üç döneminde Niğde milletvekilliği (I. Dönem-1920-II. Dönem 1923 ve III. Dönem 1927) yapmıştır. Bu dönemde Nevşehir, Niğde iline bağlı bir ilçe konumunda olduğundan Niğde milletvekili olarak görev yapmıştır.

O zamanki adıyla Mülkiye mektebini (Siyasal Bilgiler) bitiren Atabey, müderrislik (öğretim üyeliği) ve Maraş şehri mutasarrıflığı (Sancak ya da liva yöneticisi) yapmıştır. İngiliz ve Fransız ordularının Maraş’ı işgal ettiği dönemde (22 Şubat 1919-12 Şubat 1920) bu şehirde mutasarrıf olarak görev yapmıştır. Atabey son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda görev yapmasına rağmen Kurtuluş Savaşı ve Atatürk yanlısı bir tavır sergilemiştir.(12.3.2019 İlk Adım Gazetesi)

Bir süre 21 Nisan 1921 ila 30 Haziran 1921 arasında Fevzi Çakmak kabinesinde Dahiliye Vekilliği (İçişleri Bakanlığı) yapan Atabey, evli ve beş çocuk babasıdır. 1 Ocak 1931 tarihinde 49 yaşında yaşamını yitirmiştir.

Ata Bey’in girişimi ile Nevşehir Bankası Türk Anonim Şirketi adıyla bir banka kurulması kararlaştırılmıştır. Bakanlar kurulunun 9 Kasım 1926 tarihinde aldığı karar ile 100 bin lira sermaye ile kurulan banka, 15 10 Şubat 1927 tarihinde bankacılık faaliyetlerine başlamıştır. Banka’nın kurucuları arasında Ata Bey de bulunmaktadır.

Bilindiği gibi bir diğer Nevşehir milletvekili Prof. Dr. Salih Ragıp Üner de 1 Ağustos 1969 ila 3 Kasım 1969 arasında kısa bir süre İçişleri Bakanlığı yapmıştır. Nedense her iki Nevşehir milletvekilinin de İçişleri Bakanlığı kısa süreli olmuştur.

Atabey’den günümüze Nevşehir ilinde bir konak kalmıştır. Kapucubaşı Mahallesi Atabey Sokak No 2 adresinde 12 pafta 231 ada 5 parselde bulunan M. Karakaya ve M. Atalay adına kayıtlı taşınmaz, bakım onarım ve koruma istemektedir.

Kaderine terk edilmiş Atabey Konağı

Ata Bey’in Nevşehir’in imar ve alt yapı sorunlarına çözüm bulmak içinde yoğun çaba gösterdiği, TBMM zabıtlarından anlaşılmaktadır.

Önemli Hatırlatma...

Konakların ve Tescilli Binaların Restorasyon Çalışmaları çerçevesinde "Tarihi yapılar turizme kazandırılacak" başlığı ile adaylık döneminde söz veren Nevşehir Belediye Başkanı Rasim Arı'nın seçim beyannamesinde ;"Nevşehir’ de yer alan Kara Cami, Çanlı Klise, Rum Hamamı ve tarihi çeşmelerin yanında Beyler Konağı, Atabey Konağı ve bir çok tarihi konağın restorasyon çalışmaları yapılarak turizme kazandırılacak. Tarihi ve doğal doku korunacak, bir turizm şehri olma hedefi ile hareket edilecektir." denilmişti.