Web, internet üzerindeki dokümanları dijital ortamda iletmek için kullanılan servislerdendir. Bu hizmetin sunulabilmesi için geri planda çalışan birçok yazılım vardır. Kullanıcı bunları görmemekte; bir ara yüz yardımıyla sanal servislerden kolaylıkla yararlanabilmektedir. Bilgisayar ekranında görülen her bir doküman bir web sayfasıdır. Birey / kurum / kuruluş, bütün web sayfalarını bir araya getirerek bir web sitesi de oluşturabilmektedir. Her web sitesinin internet üzerindeki yerini belirleyen bir adresi vardır; bu adres URL (Uniform Resource Locator)’ dir.
Web dokümanları internete bağlı her bilgisayardan yayımlanabilmekte ve görülebilmektedir. Yayımı sağlayan özel yazılımlar olmadan, ne yayım olmakta ne de görüntü sağlanabilmektedir. Bir web sayfasının internette kullanıcılara ulaşması için ayrı ayrı yazılımlara ihtiyaç vardır, bunlar;
-Web sayfasının hazırlanması; Web sayfaları özel bir programlama dili (HTML - Hypertext Markup Language vb.) ile yazılmaktadır.
-Web sunucusu; İnternete bağlı olan ve bir IP (Internet Protocol) numarası olan her bilgisayar, web sunuculuğu yapabilmektedir.
-Web tarayıcısı; Web sayfalarını görüntüleyen yazılımlardır. Zamanla, bu yazılımlara başka işlevler de yüklenmiştir. Kullanıcı, genellikle alıştığı web tarayıcısını tercih etmektedir. Web tarayıcıları ücretsizdir.
İşte tüm mesele burada başlamaktadır. Yazılım, sadece web sayfasının görünen yüzünü değil; arkasında kullanıcının farkına bile varamadığı uygulamaları barındırabilmektedir. Özellikle smart yazılımlarla, o bireyin / kurumun / kuruluşun, web trafiği / ziyaretçi tercihi gibi verilerini kaydederek ve bunları kendileri ve/veya paydaşları ile paylaşarak, farklı kulvarlarda / algı yönetiminde istediği gibi kullanabilmektedir. Bu iş için dijital ajanlar iş başındadır.
Dijital ajan; Ulusal veya uluslararası işlevliği olan, yazılımsal olarak dijital platforma servis edilen, legal siteler bile kullanılarak, bireysel veya kurumsal her türlü veriye ulaşmak için programlanmış sanal uygulamalardır. Dijital ajanlık, en masum haliyle reklam amaçlı kullanılabileceği gibi, bireyin / kurumun / kuruluşun mahremiyetini zedeleyici boyutta da kullanılabilmektedir. Dijital ortam, çok hızlı ilerleyen ve dijital yasal sistemin önünde giden bir realite olduğundan, olumsuz unsurlar için gerekli yaptırımlar ve yeterli koruyucu önlemler alınamamaktadır.
Dijital olumsuzluklardan korunabilmek için; lisanslı program kullanılmalı / güncel antivirüs programı kullanılmalı / karmaşık şifreleme oluşturulmalı / flaş bellek kullanımında dikkatli olunmalı / site seçiminde seçici olunmalı / kablosuz bağlantı onay içeriğine dikkat edilmeli vb. önlemler alınmalıdır. Bu tedbirler, dijital güvenliği için önemlidir; ancak sanal dünyanın açık kapılarını bulmak için bekleyenlerin olduğu hatırdan çıkarılmamalıdır.
Not: Bu satırların hazırlanmasında Başkent Üniversitesi kaynaklarından faydalanılmıştır.
Toplumsal Farkındalık Projesi
