İHH İnsani Yardım Vakfı ve İslam İşbirliği Teşkilatı İnsani İşler Departmanı, geçtiğimiz yıl Aralık ayında "İslam Dünyasında Yükselen Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü" temasıyla, 5. İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Konferansı düzenlemişti.
İslam dünyasından çeşitli sivil toplum kuruluşlarının üst düzey temsilcilerinin katıldığı konferansta, İHH İnsani Yardım Vakfı Başkanı Bülent Yıldırım, dünya yetimlerinin sorunlarına değinen bir konuşma yapmış, İHH olarak Bosna savaşının başladığı günü, Dünya Yetimler Günü ilan etmek istediklerini dile getirmişti. 9-11 Aralık 2013 tarihlerinde Cenevre’de düzenlenen 4. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’nda her yıl Ramazan ayının 15. gününün İslam Âlemi’nde yetimler günü olarak kutlanılmasına karar verildi.
400 MİLYON YETİM VAR
UNICEF rakamlarına göre dünya üzerinde 200 milyon yetim çocuk bulunuyor. İHH İnsani Yardım Vakfı Yetim Birim Sorumlusu Murat Yılmaz durumun vehametini şöyle anlatıyor:
AÇIKHAVA YETİMHANESİ
"Bu rakamlara Çin, Myanmar, K. Kore, Afganistan, Bosna, Irak gibi 52 ülke dahil değil. Bu şekilde bakıldığında yaşadığımız dünyada 400 milyona yakın çocuğun yetim/öksüz ve terk edilmiş olduğunu söyleyebiliriz. Bu da dünyayı bir açıkhava yetimhanesi yapar!
HER GÜN 10.000 ÇOCUK YETİM KALIYOR
"Her gün 10.000’e yakın çocuk yetim kalmakta ve bu senede 3 milyonun üzerinde çocuğa tekabül etmektedir. Bu çocukların 2,1 milyonu sadece Afrika’da yetim kalmaktadır. Yetim çocukların yarısından fazlası sokaklarda herhangi bir aile ve kurum koruması olmaksızın yaşamaktadır. Sadece Irak’da 5 milyon yetim çocuk bulunurken, Suriye’de dördüncü yılına giren savaş sonucunda 300 bin insan katledilmiş ve en az 600 bin çocuk yetim kalmıştır. Dünyanın “savaş oyununa” çocuklar da savaş ağaları tarafından itilmişler ve 300.000’den fazla çocuk daha oyun yaşlarında silahaltına alınmıştır.
Dünya üzerinde her gün 40 bine yakın çocuk devlet bakımı için gereken yaş sınırını (18 yaş) geçtikleri için sokaklara itilmektedir. Bu çocukların önemli bir kısmı intihara sürüklenmekte, fuhuş, madde bağımlılığı ve alkolizme esir olmakta, çeşitli kötü niyetli mafyaların ellerinde adeta hayatlarının baharında kaybolup gitmektedirler."
SENEDE 2,5 MİLYON ÇOCUK KAÇIRILIYOR
"Her yıl 4 milyon kişi insan kaçakçılarının ağına düşerken, bunun 2,5 milyonunu çocuklar oluşturmaktadır. 32 milyar dolarlık insan kaçakçılığının büyük bir kısmı maalesef kadın ve çocuklar üzerinden yürümektedir. Kaçırılan çocukların 1 milyonu (günlük 3000 çocuk) fuhşa zorlanmakta, internet üzerinden de yürütülen ahlaksızlıklarla istismara uğramaktadırlar."
ÇOCUKLAR MİSYONERLERİN HEDEFİNDE
"Tüm dünyayı saran misyoner örgütler de çoğunlukla çocuklar üzerinden faaliyetlerini yürütmektedirler. 2010 yılında Haiti’de gerçekleşen depremden sonra yaşları 2 ay ile 12 yıl arasında değişen 33 çocuk misyonerler tarafından kaçırılırken Dominik Cumhuriyeti sınırında durdurulmuştur. 2004 yılında Açe’de meydana gelen tsunaminin ardından da benzer olaylar yaşanmıştır. Fransa merkezli bir kuruluş olan Zoé’nin Gemisi’ne içerisinde anne babaları hayatta olan çocukların da bulunduğu 103 çocuğu Fransa’ya kaçırmak isterken son anda engel olunmuştur."
1 MİLYON ÇOCUĞUN ORGANLARI ÇALINDI
"Çocuk istismarında misyoner yapılarla birlikte, organ, fuhuş mafyaları, dilenci şebekeleri de bulunmaktadır. Organ kaçakçılığı organize suçlar kapsamına girmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün belirttiğine göre her yıl yasa dışı olarak 7.000 böbrek nakli gerçekleşmektedir. 1987 ve 2007 yılları arasında 1 milyon çocuk organ nakli için kaçırılmıştır. Asya, Afrika, Doğu Avrupa, eski Sovyetler Birliği ülkeleri ve Latin Amerika’dan alınan organlar genellikle gelişmekte olan ülkelerdeki hastalara yasa dışı olarak nakledilmektedir."
ÇOCUK İŞÇİLİK BÜYÜK BİR SORUN
"Asya ve Pasifik bölgeleri çocuk işçilerin çok yoğun olduğu bölgeler olmakla birlikte Afrika kıtası çocuk işçiliğinde başı çekmektedir. Güney Asya ülkelerinde tekstil, Afrika’da tarım ve ev hizmetleri çocukların yaygın biçimde ucuz iş gücü olarak kullanıldığı alanlardır. Hindistan’da, Çin’de, Tayland’da haftanın yedi günü minimum 12-14 saat çalıştırılan çocuklar bulunmaktadır."
ÇOCUKLAR DİLENCİ MAFYASI İÇİN BİR SERMAYE
"Nüfusu 1,2 milyarı aşan ve bu nüfusun yaklaşık %30’u yoksulluk sınırının altında yaşayan Hindistan’da 300.000 çocuk dilencilik yapmaktadır. Çoğu dilenci mafyası tarafından çalıştırılan, çeşitli uzuvları (kol, bacak vb.) mafya tarafından kesilen ve sokağa atılan bu çocuklar insanları kendilerine acındırmak suretiyle önemli miktarları toplayabilmektedirler. Bu nedenle çocuklar önemli bir sektör haline gelen dilenci mafyası tarafından kullanılmaktadır."
SİLAHLANMAYA HARCANAN PARANIN %1'İ DAHİ BU ÇOCUKLARA HARCANSA...
"Tüm bu yürek burkan istatistik ve bilgilerden sonra dünya üzerinde sayıları 400 milyonu bulan yetim, öksüz ve terk edilmiş çocuklarla ilgili ciddi sosyal politika eksikliği göze çarpmaktadır. Hepsinden önemlisi de dünya devletlerinin çoğunun bu yalın gerçeğe sırtlarını dönmüş olmalarıdır. 2013 yılında savunma sektörü ve silahlanmaya 9.8 trilyon dolar harcayan dünya ülkeleri bu miktarın sadece %1’ini dünyanın yetim, öksüz ve terk edilmiş çocukları için harcasalardı bugün sokakta yaşayan, eğitim, ya da sağlık alanında sorunlar yaşayan çocuklardan bahsediyor olmazdık."
NEDEN DÜNYA YETİMLER GÜNÜ?
"Dünya Yetimler Günü’ne dünyanın en çok istismara uğrayan grubunu oluşturan yetim çocuklara vurgu yapabilmek ve çocukların hayatlarında sahici ve kalıcı değişiklikleri sürdürülebilir projelerle gerçekleştirebilmek amacıyla lüzum görülmüştür."
BiZ YETİM BİR PEYGAMBERİN ÜMMETİYİZ...
"Dünya Yetimler Günü, özelde İslam dünyasını genelde ise tüm dünya halklarını yetim bir Peygamberin (sav) emanetleri olan minik yavrulara sahip çıkmaya davet ediyor. Çocukları çok seven ve onlara hayatının her döneminde güvenen, sevgi ve şefkatini esirgemeyen Efendimizin sözleri ile yazımızı tamamlıyoruz.
Yetimlerin Efendisi Peygamberimiz (sav) “Kendi yetimini veya başkasına ait bir yetimi himaye eden kimse ile ben (şehadet parmağı ile orta parmağını bir araya getirerek) cennette bu kadar yakın olacağız” buyurmuşlar ve bizlere yeryüzünün bütün yetimlerini işaret etmişlerdir."
DÜNYA YETİMLERİNDE KORKUTAN RAKAMLAR
Son istatistikler dünyada yetim gerçeğine ışık tutarken çözüm için yapılanların ne kadar yetersiz olduğunu da gözler önüne seriyor. Rakamlara bakıldığında 2015 yılına geldiğimizde dünyada yetim çocuk sayısı 400 milyonu bulacak.
Her yıl milyonlarca çocuğun savaş, doğal afet, açlık, hastalık gibi nedenlerden dolayı ebeveynlerinden birini kaybederek yetim ya da öksüz kaldığı biliniyor. UNICEF’in 2009 yılı tahminlerine göre dünyanın en büyük 7’inci nüfusunu oluşturan yetimlerin toplam sayısı bugün 165 milyon civarında. Üstelik kurumun uzun bir liste hâlinde ülke bazlı verdiği ayrıntılı rakamlar, aralarında Irak, Filistin gibi Müslüman coğrafyaların da bulunduğu bazı ülkelere ait istatistikleri içermiyor. Buna karşın sadece Irak’ta 8 yıl süren ABD işgali sonucunda 5 milyon çocuğun yetim kaldığı tahmin ediliyor.
Afrika ülkelerinde ise AIDS, ortalama yaşam süresini kısaltan ve çocukları yetim bırakan en önemli etken. İstatistiklere göre sadece AIDS nedeniyle yetim kalan çocukların sayısı 15 milyon. Bunların büyük bir çoğunluğu Sahra Altı Afrika’da yaşıyor. Bu bölgede toplam 53,1 milyon yetim çocuk olduğu tahmin ediliyor. Bu sayı Danimarka, İrlanda, Norveç, Kanada ve İsveç’teki yetimlerin toplamından fazla. Bölgede sadece 2010 yılı içerisinde yetim kalan çocukların sayısı 5,7 milyon.
Uluslararası bir yardım kuruluşu olan SOS Children’ın verilerine göre her 2,2 dakikada, bir çocuğun anne-babasından birini kaybettiği dünyamızda yetim nüfusu 2015 yılına geldiğimizde 400 milyonu bulacak.
Yukarıdaki rakamlar bir de çocukların genel olarak maruz kaldıkları zorlu yaşam koşullarıyla birleştiğinde manzara daha da ürkütücü bir hâl alıyor. Maalesef dünyanın dört bir yanında milyonlarca çocuk aile içi şiddet, ihmal, fiziksel ya da psikolojik cezalandırma, duygusal ve cinsel taciz gibi durumlarla karşı karşıya. Yetim ya da kimsesiz olmak ise istismara karşı çok daha korunmasız olmak anlamına geliyor. Yapılan bölgesel araştırmalar belli bir yaşa kadar devlet kurumlarının bakımında büyüdükten sonra hayata atılan kimsesiz çocuklar arasında intihara başvurma, fuhuş ve tehlikeli suç örgütlerine sürüklenme oranlarının fazlalığına dikkat çekiyor.
Devletlerin yetim ya da kimsesiz, korunmaya muhtaç çocuklar için sosyal hizmetler bağlamında birtakım uygulamaları bulunsa da ne yazık ki yeterli değil. Sivil toplum kurumlarının ve gönüllülerin yaptığı çalışmalar bu nedenle hayati önem taşıyor. İHH İnsani Yardım Vakfı’nın gerçekleştirdiği projeler hem sivil toplumun bu konudaki etkinliğini gözler önüne seriyor hem de uluslararası anlamda örneklik teşkil ediyor. Türkiye ile birlikte 36 ülke ve bölgede yetim çalışmaları yapan İHH, uygulamaya koyduğu Sponsor Aile Sistemi ile bugün 24.100 çocuğa hamilik yapıyor, bundan daha fazlasına da dönemsel olarak gerçekleştirdiği projeler yoluyla ulaşıyor. Yetim çocukların mümkün olduğunca ailelerinden geriye kalan yakınlarının yanında bakılmasına önem veren İHH, hem anne hem babasını kaybetmiş hem de kendilerine sahip çıkacak bir yakınları kalmamış kimsesiz çocuklar içinse güvenle büyüyebilecekleri yetimhaneler inşa ediyor.
İHH İnsani Yardım Vakfı’nın yetim çalışmaları ile ilgili ayrıntılı bilgi içinhttp://www.ihh.org.tr/yetim/tr
DÜNYA YETİMLER GÜNÜ’NDEKİ FAALİYETLER
Dünya Yetimler Günü’nde Türkiye ve tüm İslam ülkelerinde gerçekleştirilecek olan etkinlikler şu şekilde olacak:
* İİT üye ülkelerinde yetim çocukların durumunu gündeme taşımak için Türkiye ve İslam ülkelerinde basın toplantıları/açıklamaları düzenlenecek
* Dünyada ve İslam coğrafyasında çocukların ve yetimlerin durumu hakkındaki “Dünyada Yetim Çocuklar” raporunun açıklanması
* Yetim çocuklarla ilgili kritik tablonun aşılabilmesi için gerekli olan çözüm adımları açıklanması
* Ülkemizde tüm illerimizde ve İİT üye ülkelerinde yetim çocukların baş konuğu oldukları iftar programları düzenlenmesi
* Tüm İslam ülkelerinde yetim çocukların bayramlık kıyafetlerle sevindirilmesi
* Üye ülkelerin tamamında, Kabe’de, Mescid-i Aksa’da Cuma hutbesinde (14 Ramazan – 11 Temmuz) “yetim çocuklar ve sorumluluklarımız” konusuna yer verilmesi.
* İTT’ye üye ülkelerde 15 Ramazan’da yetimhane ve yetim evlerinin ziyaret edilerek çocuklara hediye dağıtımı yapılması
* Her ülkede yazılı, görsel ve sosyal medyada “yetim çocuklar” konusunun işlenmesi
* Dünya Yetimler Günü çerçevesinde fotoğraf ve resim sergileri düzenlenmesi
- Dünya Yetimler Günü münasebetiyle İslam dünyasında kısa orta ve uzun vadeli olarak şu faaliyetler planlanıyor:
* İİT üyesi her ülkenin kendi ülkesiyle ilgili yetim, öksüz ve terk edilmiş çocuklar raporu hazırlaması ve bu bilgilerin bir araya getirilerek Dünya Yetim Çocuklar Raporu’nun oluşturulması
* İİT üyesi ülkelerde yetimler yararına salon programları, festivaller ve yardım kampanyalarının düzenlenmesi
* İİT üyesi her ülkenin başkentinde, mümkünse tüm şehirlerinde ve çocuk esirgeme yurtlarında yetim iftar programlarının düzenlenmesi. Çocukların iftar sofralarının onur konuğu olmaları
* Yetim çocuklara eğitim, sağlık ve sosyal destek projeleri düzenlenecek olan yardım kampanyaları yapılması ve bu kampanyaların devletlerin ilgili bakanlık ve STK’larıyla yakından takip edilerek sonuçlandırması
* Yetim etkinliklerinde çocukları bekleyen fuhuş, alkolizm, madde bağımlılığı gibi konularla yakından ilgilenilmesi ve çocukların bu alanlardan uzak tutulabilmeleri için gerekli olan adımların somut bir şekilde atılması.
* Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ülke çapındaki tüm okullarda yetim, öksüz ve terk edilmiş çocuklarla ilgili resim, şiir ve kompozisyon yarışmaları düzenlenerek çocuklar ve yardımlaşma ile ilgili ülke genelinde bir bilinç oluşturulması.
* İslam dininin çocuklara (yetim, öksüz ve terk edilmiş) vermiş olduğu değerin farkındalığının arttırılması. Bu konuda üye ülkelerin Diyanet İşleri Başkanları ile ortak çalışmaların yürütülmesi.
* İİT üyesi her ülkede 14 Ramazan Cuma gününde tüm camilerden “yetim çocuklar” hutbesinin irad edilmesi
* İİT üyesi her ülkede yetimhanelerin fiziki durumlarının iyileştirilmesi için somut adımların atılması
* Yetimhanelerdeki çocukların yetimhaneden sonraki hayata adım atarken daha donanımlı olabilmeleri için mesleki eğitim sektörlerinin açılması ve çocukların yetimhanelerden bir meslek edinmiş şekilde mezuniyetlerinin temin edilmesi
* Toplum nezdinde bilinç oluşturabilme adına tüm üye ülkelerde “Yetim Sempozyumu” icra edilmesi.Sempozyumda alınan kararların hayata geçirilmesi ve sempozyumun kitaplaştırılarak yetim çalışmaları hakkında bir literatür / kaynak oluşturulması
* Ülkeler genelinde yetim çocuklarla ilgili ilmi toplantıların sık aralıklarla düzenlenmesi
* 2015 yılı Dünya Yetimler Günü’nde üye ülkelerin katılımlarıyla “Yetim Çocuklar Zirvesi” yapılması. Bu zirveye ilgili bakanlıklar ve STK’ların da katılması
* İİT bünyesinde STK’ların bir araya gelerek yetim çalışmaları alanında faaliyetlerin genişletilmesi
* İİT üyesi ülkelerin devlet başkanlarının 15 Ramazan Dünya Yetimler Günü’ne özel mesajlar yayınlaması
* Henüz yetim kalmamış fakat dünyanın savaş, doğal afet ve AIDS gibi hastalıklarla yetim kalmaya namzet olan çocuklar için önlemler alınmalı. “Savaşlar Bitsin!”
* Yetim annelerinin hayata tutunabilmeleri ve babasını kaybeden çocukların hayatın içerisinde kaybolmamaları için pozitif ayrımcılıklar da içeren projelerin üretilmesi
* İİT bünyesinde STK’lar arasında yapılacak “Yetim çocuklar Proje Yarışmaları” düzenlenmesi. Başarılı bulunan projelerin İİT ve İslam Kalkınma Bankası tarafından desteklenmesi
* Yetim Çocuklarla ilgili psikolojik destek ve rehabilitasyon uygulamaları yapılması
* Tüm ülkelerde STK’lar ve devletin ilgili kademelerinin uygulayacağı Yetim Dayanışma Günleri (YDG) programları düzenlenmesi. İslam ülkelerinin YDG programlarını hem ülke içerisinde hem de Müslümanların azınlık olduğu ülkelerde uygulaması. (Örneğin üye ülke Türkiye Vietnam’daki Müslüman azınlığın yetim çocuklarını çeşitli sosyal projelerle destekleyebilir.)
* Yetim sponsorluk çalışmasının İİT üyesi ülkelerde yapılması ve duyarlı insanların aylık bir ücret karşılığı yetim çocukların eğitim, sağlık, gıda, kıyafet ihtiyaçlarına katkı sağlamasına öncülük edilmesi
* İslam dünyasındaki yetimhaneler için ortak bir logo oluşturulması
* Yetim destek kriterlerinin oluşturulması. (Çocukların insani, ahlaki ve İslami gelişimleriyle ilgili esasların belirlenmesi ve yetim takip sisteminin bu esaslar üzerinden takibinin yapılması)
* İİT üyesi ülkelerde tüm devlet ve vakıf üniversitelerinde sosyal hizmetler bölümlerinin açılması
* Yetim çocuklar için üniversitelerde özel kontenjanların açılması
* İİT Humanitarian Forum üyesi STK’larda yetim birimlerinin oluşturulması
* Yetimhane denetimlerinin muntazaman yapılması ve fiziki, psikolojik takiplerinin yapılması
* Aile sıcaklığının daha çok hissedildiği sevgi ve çocuk evleri sistemlerinin İİT üye ülkelerde uygulanabilmesi için altyapı çalışmalarının oluşturulması
* Çocuk edinme ve koruyucu aile sisteminin İslam hukukuna uygun hale getirilmesi
* Yetim hukuku ile ilgili akademik çalışmaların yapılması
* Yetim çocukların desteklenmesi ve çocukların hayatlarına dair tiyatro eserleri, animasyon ve sinema filmleri hazırlanması
* Her Sınıfın Bir Yetim Kardeşi Var (HSBYKV) projesiyle çocukların küçük yaşlardan itibaren okullarında yetim çocuklarla ilgili bir bilinç kazanmaları temin edilmesi
* Yukarıda belirtilen önerilerin ve sonrasında “yetimlerle” ilgili alınan kararların takibi için İİT bünyesinde ve ilgili ülkelerde aktif bir sekretarya oluşturulması. (Orphan Found)
* İslam dünyasının yetim çocuklarla ilgili yapılacak çalışmaların takibi için bir bilgi havuzu oluşturularak İİT’ye üye ülkeler arasında hızlı iletişim kurulması, geçişkenlik ve işbirliği ortamı oluşturulması
