Geleneksel Türk el sanatları ve meslekleri arasında yer alan semercilik , köşgerlik, nalbantlık, saraç , kalaycılık, yorgancılık, ayakkabı tamircileri, terzilik meslek dalları teknolojiye ayak uyduramayıp çırak yetiştirilemediği için günümüzde yok olmaya yüz tuttu.

Nevşehir’deki mesleklerden nalbantlık, kalaycılık, terzilik, ayakkabıcılık, yorgancılık ve ayakkabı tamirciliğini mesleğin son duayenleri devam ettiriyor.

Konfeksiyon ve hazır giyimin çok hızlı gelişmesi terzilik mesleğinide bitirme noktasına getirdi.

Yine daha önce mutfak eşyasının tamamına yakını bakırdan yapılıyordu şimdi çok çeşitlendi ve dolayısıyla bu çeşitlilik de kalaycılık mesleğinin bitmesine sebep oldu.

Bugün el sanatları mesleklerinin bitmesinin en önemli sebebinin çırak bulunamaması olduğuna dikkat çeken mesleğin son temsilcileri, “Kalaycılık, yorgancılık, ayakkabı tamirciliğinde çırak ve kalfa bulunamıyor.
 
Geriden gelen kişi olmadığı için de mecburen meslekler bitiyor. Nevşehir'de terzilik mesleği çok fazla idi ama bu konfeksiyon mağazaları çıktıktan sonra şu an terzilik mesleğini yapan sayılı usta arkadaşımız var onlarda ne çırak ne kalfa bulamıyorlar bu arkadaşlarımızda bıraktıktan sonra bu mesleklerin hepside bitmiş tükenmiş olacak. Bu mesleklere rağbet olmadığı için esnaf ve sanatkar arkadaşlarımızın bu meslekleri bir bir yok olup gidiyor” diyorlar.
 
Nevşehir yöresinde tespit edilen 27 geleneksel meslek içinde saraçlık, kalaycılık, minyatür at arabası yapımı ve kündekarlık mesleklerinin sadece birer ustası kalmıştır. Bu mesleklerde talep olmadığı için çırak çalışmamaktadır. Yaşayan ustaların mesleği bırakmaları halinde bu mesleklerin ortadan kalkacağı aşikârdır. Diğer yandan tandır yapımı, kamyon kasası süslemeciliği, oniks taş işçiliği, ayakkabıcılık/köşkerlik, saat tamirciliği ve nalbantlık mesleklerinde çeşitli sebeplerden dolayı usta olarak 2-3 kişi kalmıştır ve bu mesleklerde de çırak yetişmemektedir. Bu mesleklerin önümüzdeki yıllarda 15-20 yıl önce Nevşehir’de yaşayan ancak günümüzde var olmayan
palancılık, bezircilik vb. meslekler gibi ortadan kalkacağını öngörmekteyiz. 
 
Ekonomik ve sosyal yapının değişmesi sonucunda at, eşek gibi tarımda ve ulaşımda kullanılan hayvanların yerini motorlu araçlar almıştır. Bu değişim, bu hayvanlara bağlı olan meslekleri olumsuz anlamda etkilemiş, söz konusu mesleklerde dönüşüme yol açmıştır.
Nevşehir’de saraçlık yapan Osman Taksu, at koşumları ve süslemeleri yerine, süs köpekleri ve evcil köpekler için malzemeler üretmeye başlamıştır. 
At arabası ustası Ali Kocatürk, at arabalarının günlük hayattan çekilmesiyle uzun süredir minyatür at arabası yapımına yönelmiştir. Yapmış olduğu ürünler, dekoratif olup bahçe ve kapalı mekânlarda kullanılmaktadır.
Seri üretimin ve bunun sonucu fabrikasyon ürünlerin piyasaya hâkim olmasının olumsuz etkilediği mesleklerin başında el yapımı ayakkabı üretimi ve köşkerlik gelmektedir. Nevşehir’de 3-4 usta köşker, emekli olmalarına rağmen mesleklerini devam ettirmekte, halk oyunları ekiplerine ve standart ayakkabı bulamayan müşterilere ayakkabı yapmaktadırlar. Ancak piyasada talebin azlığı, seri üretici ayakkabı mağazalarıyla rekabet gücünün zayıflığı bu mesleği de ortadan kaldıracağa benzemektedir.
Aynı durum saat tamirciliği için de geçerlidir. Piyasaya sürülen ucuz saatler sebebiyle saat tamirciliği yok olmaya yüz tutmuştur. Saat tamirciliğine yeni bir boyut kazandırılmazsa bu meslek yakın bir zamanda ortadan kalkacaktır. Arz-talep dengesi bakımından bir planlama dâhilinde antika saatlerin teşhir edileceği bir müze yoluyla bu mesleğin turizme açılması sağlanabilir.

Kaynak:Mehmet Ali YOLCU