Avanos Halk Şenlikleri kapsamında üç gün havayı yöre halkıyla birlikte soluduk. Bağları bahçeleri, çanakları çömlekleri ve hoş sohbetleriyle serin akşamlarda dostluklara şekil verdik Kızılırmak kıyısında...
Avanos'un çiçeği burnunda yeni Belediye Başkanı İsmet İnce, çok ülkeyi gezdiğini söyleyen, adı gibi ince ve dost bir insan. Halkıyla iç içe bir aile ferdi gibi sıcak sohbeti; "Ne güzel, bütün ülkede barış, kardeşlik ve dostluk ışıkları böyle yakılsa, bütün politikacılar ve yerel yöneticiler böyle olsa" dedirtiyor.
Belediye Başkanı İnce, sabahın erken saatlerinden gecenin sonuna kadar konuklarla ve halkıyla birlikte, programın her etkinliğinde vardı. Ya çömlek yapma yarışmasının yanında, ya Avanos'a özgü kelle atma yarışmasının karşısında ya da yoğurt yemek yarışmasının kıyısındaydı. Fazla öne çıkmak ve caka yapmaktan hoşlanmayan, farklı, çılgın, örnek bir çizgi ve politik imaj sergileyen İsmet Başkanı; klasik politikacılar bir yana, Avanos halkı çok seviyor...
Avanos Halk Şenliği etkinlikleri kapsamında; kültürel boyutu ulusal ve evrensel olan paneller izledik. Küba Büyükelçisi Alberto Gonzales ile araştırmacı yazar ve belgeselci Dursun Özden'in konuşmacı olarak katıldığı "Küba Uzak Değil, Atatürk Yeniden" konulu söyleşi ve saydam gösteri; Küba'yı Avanos'a, Avanos'u Habanos'a taşıdı. Konuşmacı panelistlerin sık sık vurguladığı; Kemal Atatürk ve Fidel Castro'nun ortak yanları ve barış içerikli sözleri, izleyiciler tarafından beğenildi ve alkışlandı. Ayrıca dünyanın 99 haline tanıklık eden ve 1996 yılında Fidel Castro ile Havana'daki evinde özel röportaj yapan, gezi yazarı Dursun Özden'in kadrajından, Küba'dan insan manzaraları temalı özgün fotoğraf sergisi, konukların ve halkın büyük beğenisini kazandı.
Bir diğer panel ise, "Türkiye'nin Geleceği ve Demokrasi Kültürü" üzerine konuşma yapan Prof. Dr. Ersan Şen ve Türk-Fransız Dostluk Derneği Başkanı, Fransız Parlamenter Sen Francois'in katılımıyla gerçekleşen etkinlik, küçük beldenin muhteşem buluşmalarıydı. Kirkit Pansiyon'da her akşam, yerel müzisyenlerin bütün hünerlerini sergilediği özel fasıl gösterileri ve şarkıları, yerli yabancı konukları bol bol eğlendirdi, coşturdu...
Avanos Halk Şenliği'nin bir hafta önsesini tamamlayan son üç gün boyunca da; süren etkinlikler programlandığı gibi hiç aksamadan gerçekleştirildi. Geceleri Konserler ve Kübalı Salsa Latin Dans Grubu, halkın coşkusuna ortak oldu. Avanos Halk Şenliği'nin son gecesinde coşku; Kızılırmak kıyısını yurt tutan ve bir Ananos sevdalısı olan Edip Akbayram ile zirveye ulaştı.
Öte yandan; turizmci Osman Nuri Diler, rehber Ali Rıza İlleez, fotoğrafçı ve gazeteci Metin Yıldırım başta olmak üzere; pek çok Avanos sevdalısı dostların, bölgenin tanıtımına katkısını hiç kimse görmezlikten gelemez.
Hiçbir tatsız olayın meydana gelmediği, etkinlikler süresince Avanos'un ne kadar barış ve huzur dolu olduğunu hissettim. Konuştuğum emniyet mensubu genç komiserler genelde beldenin böyle olduğunu söylediler. Doğrusu huzur buldum.
Nevşehir'in şirin beldesi Göre'de bulunan ve zamanımızdan 5 bin yıl öncesinin izlerini taşıyan, 6 km. uzunluğunda ve bu gün hala içinden su akmakta olan Göre Karızları (Yeraltı su kanalları), Anadolu Su Medeniyeti'nin en belirgin ortak tarihi mirası olarak; korunmayı, tanıtılmayı ve yaşatılmayı bekliyor. Bir mühendislik harikası olan Kapadokya Karızları, su turizmi açısından da keşfedilmeyi bekliyor.
Kapadokya'da peri bacalarından gün batımını izlerken, beyaz atları diyarı bu gizemli coğrafyanın sırdaş sevdalarına tanıklık ettik. Başı dumanlı ve tüf dokuların kaynağı Erciyes Dağı'nın volkanik doruğunu öperek, bizi kucaklayan ve içimizi ısıtan tan kızılı şafağın ilk gün ışıkları, çevre kirliliği yaratan ve sınır tanımayan yüzlerce balonun kustuğu zehirleri deşifre ediyordu. Görebilene... Perilerden arta kalan yitik zamanlarda; gün batımında çılgın ve uçuk konuklarına el sallayan Melendiz ve Hasan Dağı; "Kar ile Kor" efsanelerine ve yabanıl yaşamlara göz kırpan, doğa dostu ve koruyucusu Dr. Lütfi Dokuzoğlu'nun sırdaş ve şen şakrak sevdalarına tanıklık ediyordu... Salı ertesi, iyi akşamlar Perşembe demeden daha, türkünün şinanayında şenlik vardı...
Bu güzel şenliklerin sürdürülmesinde kadın insiyatifi-hakimiyeti vardı. Belediye Başkanını gölgesi gibi takip eden özel kalemi Serpil Tandoğan sorumlulukla zarafeti bir arada hiç yorulmadan yerine getirdi. Arkadaşları Sevim Tatlısu ve Nimet Girgin hanımlar her ortamda yan yanaydılar. Bize rehberlik yapan gençlerden Ayşe Pınar ve Emrah'ın ilgilerini ve beldelerinin tanıtılması konusunda ki çabaları gözlerinin ışıltısıyla dillerinden dökülüyordu. Bağından koparılan domatesin kahvaltı tabağımıza düşüşüne tanıklık ettiğimiz, bölgede organik tarımın öncüsü gazeteci, şair Osman Yüksel'in iki ayrı bakanlıktan sertifikalı bağ evi pansiyonu, bir başka Avanoslu ev sahibi olarak yer etti gönlümüzde. Bölgenin gezilip görülmesi gereken yerlerin başında; şapel, kilise, manastır, han, kervansaray ve yeraltı şehir kalıntıları, yeni oluşan peri bacaları, kuş evleri, kaya evler ve pansiyonlar, halı-kilim dokuma tezgahları ve satış yerleri, çömlek yapım atölyeleri ve satış mağazaları yanı sıra; eski Nevşehir yolu üzerinde bulunan ve bölgenin tek kapalı yeraltı dehlizleri arasında kurulu olan Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı ilk özel Güray Çömlek Müzesi de turizm potansiyeli olarak mutlaka değerlendirilmeli.
Kapadokya'nın gözbebeği olan Nevşehir'in bu şirin ilçesi Avanos'da ne yenir ve ne içilir diye düşünmeyin. Konuk severliği ile ünlü Osman Yüksel'in bağ evindeki havuz başında ve cevizli çardakta organik kahvaltının tadı damağımızda. İbrahim Tokmak'ın ikramı testi kebabı ve Kirkit Pansiyon'da sunulan akşam yemeğinde, çömlekte pastırmalı kuru fasulyenin yanında, domates turşusu yemeyi unutmayınız. Kapadokya'nın bereketli bağlarında yetişen öküzgözü, şiraz ve öteki üzümlerden yapılan kırmızı şarap da içilecek şeylerin başında geliyor. Bölgede yaygın olarak üretilen ve boş zamanlarınızda yiyeceğiniz patates kızartması ve kabak çekirdeği, midenizi yatıştıracaktır.
Kapadokyalı halk ozanlarının dilinden düşmeyen ağıt, bozlak ve türkülerde Kızılırmak, çömlekçi güzeller ve beyaz atlı süvarilerin bildik öyküleri yankılanmakta... "Kör de bilir Avanos'un yolunu, testi bardak kırığından bellidir..." dizelerinin yazarı Aşık Seyrani'nin yanı sıra; bir başka halk ozanımız Enver Gökçe ise, halı dokuyan Avanoslu kızları şöyle tanımlamaktadır: "Ömrü billah mektep yüzü görmedi, bu kadar nakışı nerden belledi, kirtim kirt–kirtim de kirt..."
Uzun yıllar sonra yeniden gittiğimiz; sazlı, sözlü ve kültür yüklü sohbetleriyle ünlü Avanos'tan, sevgi dolu dostluklarla ayrıldık. Avanos Şenliklerinin daha da gelişerek devam edeceğine inancım sonsuz.
Tüm bunlar, bizlerin Avanos'a yeniden gelmesi için; nesnel ve dostça gerekçelerdir... Benim gibi Avanos'un iki yakasını birleştiren ve nice sevdalara esin kaynağı olan Kızılırmak üzerindeki asma köprüde, gönlünüzü ve gözünüzü unutabilirsiniz... "Kalbim Bağevi'nde kaldı" diye bir şarkı tutturabilirsiniz, yeniden...
Avanos'un candan, güler yüzlü insanları ve yaşanası doğası; yeni sevdalı konuklarını bekliyor...
Teks & Foto: Dursun ÖZDEN & Reşide OKUDUR
Araştırmacı yazar
