Peribacaları ,Testi Kebabı,Kozaklı Kaplıcaları ,Ortahisar ve Uçhisar Kaya Oyması Kaleleri, Tarihi Mustafapaşa Evleri ile Nevşehir, gerçekten Türkiye’de görülmesi gereken, yeraltı şehirleriyle insanı büyüleyen bir ilimiz. Bu şehrin peri bacalarını ve bilinmeyen yönleriyle özel yönelerini sizler için yazdık.Nevşehir İlinin Neleri Ünlü?Peribacaları
Doğal bir oluşum olması ilk bakışta pek de mümkün görünmediğinden, bilinen insanlık tarihi boyunca birçok insan günümüzde Kapadokya’da yer alan peri bacalarının gizemli yapılar olduğunu düşünmüştür. Pek çok mistik anlam yüklenmesine rağmen yakın tarihte yapılan bilimsel incelemeler sonucunda peri bacalarının doğal bir süreç içerisinde oluştuğu ortaya çıkartılmış ve tüm tartışmalar da böylece son bulmuştur. Jeolojik bir oluşum olan peri bacalarının oluşması tamamen sürtünme ile alakalı bir durumdur.
Vadilerden aşağı doğru inerek yamaçlara ulaşan sel sularının veya şiddetli rüzgarların etkisiyle tüften oluşan yapının aşınması sonucu ortaya çıkan peri bacaları, konik bir gövde yapısına sahip olduğunda Anadolu’da yaşayan bazı toplumlar tarafından bir yapı olarak da kullanılmıştır. Peri bacasının tepe bölümünde bulunan kaya bloğu bu oluşuma daha da ilginç bir görünüm kazandırmaktadır.

Peri bacaları doğal oluşumlar olduğu için yapısal anlamda da çok çeşitli şekillere sahip olabilirler. Yapılan incelemeler sonucunda peri bacalarının sahip olduğu konik gövdeli yapının 1 metre ile 15 metre arasında değişebildiği gözlemlenmiştir. Çoğu insan bilmese de, aslında bilimsel olarak bu doğal yapının peri bacası sayılabilmesi için boyunun 1 ile 15 metre arasında olması gerekir. Boyu bir metreden kısa, 15 metredense uzun olan yapılar doğal nedenlerden ötürü oluşmuş olsa dahi peri bacası olarak kabul edilmemektedir.

Peri bacalarının oluşmasında büyük önemi olan sel suları, dik yamaçlardan aşağı büyük bir şiddetle inerken çarptığı kayalarda büyük bir aşınmaya sebep olur. Bu bölgede bulunan bitki örtüsünün de özelliklerine bağlı olarak farklı aşamalarda gözlemlenen aşınma, sel sularının şiddetine de bağlı olarak jeolojik süreç açısından incelendiğinde çok hızlı bir şekilde gerçekleşebilir. Peri bacalarının en üst kısmında yer alan kaya bloğu, sel sularından büyük oranda korunmuş ve aşınmaya en az maruz kalmış bölümdür.

Alt kısımlarda yer alan bölümün sel sularına doğrudan ve daha uzun süre maruz kalması, zaten aşınmaya müsait olan yapının büyük oranda şekil değiştirmesini sağlar. Peri bacalarının günümüzdeki halini almasında rüzgarın su üzerindeki etkisinin büyük olduğu da unutulmamalıdır. Sonuç olarak aşınmaya maruz kalan kayaçlar zamanla form değiştirir ve üst kısımda sudan çok az etkilenen ya da hiç etkilenmeyen bölüm, bu ilginç görünümlü doğal yapıların oluşmasına neden olur.


 
Testi Kebabı
 
Yemek

Kapadokya bölgesinin kendine özgü tatlarından birisi de meşhur testi kebabıdır. Başlangıç itibariyle tandır kültürü etrafında oluşan bir yemektir. Günümüzde tandırın yanı sıra fırınlarda ve açık ocaklarda da yapılmaktadır. Geleneksel testi kebabı, Avanos ilçesinde üretilen testi ve çömlek adı verilen toprak kapların içine, et ve malzemelerin konularak, tandırda pişirilmek suretiyle hazırlanır. Daha çok özel günlerde, gruplara göre yapılan bu yemek, lokanta ve restoranlarda müşterinin hizmetine sunulur. Ayrıca, Avanoslu çanakçıların tek kişilik olarak imal ettikleri küçük testilerde de yapımına başlanmıştır. 


Malzemeler: 

1 adet testi (çömlek de kullanılabilir.) 
Kuşbaşı doğranmış et (Tercihe göre dana ve koyun eti olabilir) 
Domates 
Sarımsak 
Sivri biber 
Sıvı yağ 
Tuz, karabiber, kimyon. 

Hazırlanışı: 

Öncelikle testiye sıvı yağla et birlikte konur. Testi önceden hazır edilmiş köz halinde bulunan ateşin ortasına gömülerek, etin pişmesi sağlanır. Etin suyu çekilip kavrulmaya başladığında, domates, sarımsak, sivri biber, tuz ve karabiber eklenerek, tam bir karışım hali alır. Ardından testinin ağzı bir bez konduktan sonra, orta kıvam hazırlanmış hamurla sıvanır. Hamurun ortasında küçük bir delik açılır. Bu haliyle köz ateşe gömülür. Yaklaşık iki saat ateşte bekletilir. Bu zaman içerisinde dengeli pişmesini sağlamak için ara sıra testi silkelenir. Testinin üzerindeki hamurun pişmesinden, içinde bulunan malzemenin de piştiği anlaşılır. Daha sonra testi ateşten alınarak, 20 dakika dinlendirilir. Servis yapmak için testinin ağzında sıvalı olan hamur çıkartılır, üzerine kimyon, karabiber gibi baharatlar serpilerek, servise hazır hale getirilir. Geleneksel uygulamalarda olmamakla birlikte, turistik restoranlarda testinin ağzı şov amaçlı olarak satırla kırılarak, yemek, testinin içinden servis edilir. 
  
 
Kozaklı Kaplıcaları
Su Isısı: 27°C – 93°C
Ph Değeri: 6,7 – 7
Kullanımı: İçme, banyo veya buhar soluma yöntemi. 
Özellikleri: Klorürlü, Sülfatlı, Bikarbonatlı, Sodyumlu, Kalsiyumlu ve Radyoaktif bir bileşime sahiptir. 
Alman Kaplıcalar Birliği sınıflandırmasına göre A ve C grubu şifalı sular grubuna girmektedir.
Yüzyıllardır ANADOLU’nun bağrında şifa kaynağı olan KOZAKLI termal su son dönemde yapılan mükemmel tesislerle 4 mevsim 12 ay verimli bir sağlık kaynağı olmaya devam ediyor. Kozaklı termal suyunun; yüksek ısı, yüksek iyon oranı mevcut volkanik özellikleriyle Türkiye ve Dünya’da bir eşi yoktur.
Termal tedavi; ılık, sıcak banyo ve havuzlarda yüzeysel uygulamalar inhalasyon yani buhar solumak, çamur banyoları ve kısmen içmek suretiyle oluşan termal kürlerle yapılmaktadır.
Termal suyumuz romatizmal hastalıklar başta olmak üzere kas iskelet sinir sistemi hastalıklarının rehabilitasyonu ve tedavisine cilt, kadın doğum, kalp damar dolaşım sistemi, uriner sistem solunum yolu ve sindirim sistemi hastalıklarına iyi gelmektedir. Antioksidan özelliği ile hücre ölümünü azaltıp yaşlanma etkilerini geciktirmektedir.



NEVŞEHİR'DE GEZİLECEK YERLER
KAPADOKYA PERİ BACALARI

Yapılan incelemeler sonucunda Peri Bacalarının oluşum safhaları bilim insanlarınca ortaya konmuştur. Milyonlarca yıl önce iç deniz olan Kapadokya bölgesinin yakınlarında bulunan Güllü Dağ, Hasan Dağı ve Erciyes yanardağlarından magma püskürmüştür. Bu olayın birkaç kez tekrar etmesi sonucunda deniz kurumuş ve rüzgârın, akarsuların etkisiyle bugünkü şapka şekilli yapılar oluşmuştur. Hem havadan hem karadan muhteşem görüntüsü olan bu bölge turistlerin en çok ilgi duyduğu yerlerin başında gelir. TÜİK verilerine göre her yıl Kapadokya bölgesini 2 milyondan fazla turist ziyaret ediyor. Yurt içi tatil yapmak isteyenler için güzel bir seçenek olan Kapadokya bölgesindeki otellerde konaklayabilir, balonlarla muhteşem manzaranın tadını çıkarabilirsiniz.

UÇHİSAR KALESİ

Kapadokya bölgesi birçok doğal güzelliği barındırıyor. Bunun yanında tarihi yapıların da doğal güzelliklerinden geri kalır yanı yok. Uçhisar kalesi de bu tarihi yapılardan biri. Kapadokya bölgesinin en yüksek noktası olarak bilinen Uçhisar Kalesi Bizanslıların en önemli yerleşim merkezlerinden biri olarak biliniyor. Kaleye çıkabilmek için merdivenler ve tüneller yapılmış. Her molada manzaranın tadını çıkara çıkara tırmandığınız kaleye tüneller ve merdivenler yardımıyla çıkılıyor. Uzun yıllar yerleşim yeri olarak kullanılan kalede Bizans uygarlığına ait mezarlık bulunuyor. Kaleden muhteşem Avanos, Göreme ve Ortahisar manzarasının keyfini sürebilirsiniz.

Kapadokya'dan muhteşem manzaralar
ÜRGÜP TEMENNİ ANIT MEZARI

Kapadokya bölgesinin bir diğer tarihi mekânı da 1288 yılında Kılıçarslan için yaptırılmış olan Ürgüp Temenni Anıt Mezarı. Anıt mezar Ürgüp’ün merkezindeki Kadıkalesi’nin en yüksek noktasında yer alıyor. Vaktiyle Anadolu’nun en zengin kütüphanelerinden birine sahip olduğu bilinen anıt mezarın ulaşımı 700 metre uzunluğundaki tünelle sağlanıyor.

YERALTI ŞEHİRLERİ

Nevşehir sınırları içerisinde yapılan kazılar büyülü bir tarih çıkarmış günyüzüne. Özellikle Kapadokya bölgesinde de birçok yeraltı şehri bulunuyor. İşte bunlardan bazıları…

ÖZKONAK YERALTI ŞEHRİ

Avanos sınırlarından 14 km uzaklıkta büyüleyici bir yeraltı şehri Özkonak. Diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak odalarının çok daha düzgün oyulmuş olduğu görülüyor. Odalar arasında bulunan ve haberleşmenin yanısıra havalandırma için de kullanıldığı tahmin edilen oyuklar etkileyici bir manzara oluşturuyor.

KAYMAKLI YERALTI ŞEHRİ

Adını sınırları içerisinde bulunduğu Kaymaklı ilçesinden alan bu yeraltı şehri Nevşehir merkeze 20 km uzaklıkta bulunuyor. İnanılmaz bir işçiliğin eseri olarak ortaya çıkan Kaymaklı yeraltı şehri tam sekiz katlı olarak inşa edilmiş. Her odanın birbirine bağlı olması ise hayretleri bir kat daha arttırıyor.

Nevşehir'in Tarihinden Örnekler...
TATLARİN YERALTI ŞEHRİ

Acıgöl ilçesine 10 km mesafede bulunan bu yeraltı şehri diğerlerinden farklı bir özellik taşıyor. Tahminlere göre Tatlarin Yeraltı Şehri, halkın yaşadığı bir şehir değil. Aksine askeri amaçla inşa edilmiş ve hapishane olarak da kullanılmış. İçerisindeki zindanlardan birinde bulunan üç iskelet de bu iddiayı güçlendiriyor. Bu yeraltı şehrinde gezerken bir zamanlar buralarda kim bilir ne hikâyelerin yaşandığı düşüncesinden kurtulamıyor insan.  

MAZI YERALTI ŞEHRİ

Bu yeraltı şehrinin farklı medeniyetlere ev sahipliği yaptığını hem Bizans hem de Roma mezarlarının burada olmasından anlıyoruz. Mazı yeraltı şehrinin erken Roma döneminde inşa edildiği biliniyor. Şehir, dik bir yamaç üzerine inşa edilmiş. İlk girişte düzensiz bir koridor karşılasa da sizi şehrin içerisinde gezerken insanoğlunun o zamanlarda bile düzene verdiği önem ve mimari yapısı sizi hayretler içinde bırakmaya yetecek.

DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİ

Kapadokya’da bulunan bu yeraltı şehri tam 85 metre derinlikte olmasıyla adını hak ediyor diyebiliriz. 8 katlı olan Derinkuyu Yeraltı Şehri buradaki yerleşik medeniyetin diğer yeraltı şehirlerinden bir adım önde olduğunu gösteriyor. Şehirde yemekhaneler, ahırlar ve mutfak bulunuyor. Ayrıca şehir sınırları içerisinde bir de misyoner okulu bulunduğu biliniyor.

İBADETHANELER

Nevşehir, Bizans ve Roma imparatorluklarının uzun yıllar boyunca yaşadığı yerlerden biri olması hasebiyle Hristiyan dünyasına ait birçok kilise barındırıyor. Bunların yanında sayısı kiliseler kadar çok olmasa da tarihi camiler de mevcut. İşte geçmişten günümüze tarihi ibadethaneler…

ÜRGÜP TAŞKIN PAŞA CAMİ

Adından da anlaşılacağı üzere Taşkın Paşa cami Ürgüp sınırları içerisinde yer alıyor. Cami Karamanoğulları tarafından yaptırılmış. Ankara Etnografya müzesinde sergilenen cevizden yapılmış mihrap da yine bu camiye ait.

ÜRGÜP AZİZ THEODORE KİLİSESİ

Mimari olarak farklı bir yapısı bulunan bu kilise Ürgüp’ün Yeşilöz köyünde bulunuyor. T şeklinde inşa edilmiş olan kilisenin orta kısmının tavanı kubbeli bir yapıya sahip.

SAKLI KİLİSE

Nevşehir’in zengin tarihi miraslarından Hristiyan dinine ait çokça eser bulunuyor. Bunlardan biri de Saklı Kilise. Aslında kilisenin gerçek adı Aya Lonnes. Fakat çok uzun zaman sonra bulunduğundan Saklı Kilise olarak meşhur olmuş. Kilisenin 11. Yüzyılda yapıldığı rivayet ediliyor. Göreme ilçesi sınırlarında bulunan Saklı Kilise ilk günkü ihtişamını kaybetmeyen eserlerden. Üç apsisli kilisenin süslemeleri doğrudan kayalar üzerine yapılmış.

Bunların dışında Nevşehir sınırları içerisinde çok sayıda tarihi kilise bulunuyor.

NEVŞEHİR’İN NEYİ MEŞHUR?

Nevşehir’e kadar gelmişken tarihten günümüze uzanan lezzetlerinden tatmadan gitmek olmaz. Nevşehir’in de kendine özgü mutfağında enfes yemekler bulunuyor. İşte Nevşehir’in meşhur yemekleri…

AĞPAKLA

Genel olarak kuru fasulyeye Nevşehir’de ağpakla deniyor. Fakat bu sizi yanıltmasın. Ağpaklanın kuru fasulyeden küçük de olsa bazı farkları var ve bunlar yemeğe bambaşka bir lezzet vermeye yetiyor. Öncelikle ağpakla kemikli etle yapılıyor ve en önemli özelliği ise tandırda pişirilmesi. Köz ateşinde üç dört saat kadar dinlene dinlene pişen yemek tam olarak tadını alıyor ve tadanların damağında unutamayacağı bir lezzet bırakıyor.

SIZGIT

Nevşehir’in farklı isme sahip yemeklerinden biri de Sızgıt. Bu yemek bildiğimiz et kavurması. Kıyma veya kuşbaşı etin kavrulması sonucunda oluşturuluyor. Ancak Amasya yöresinde kış için kurutulan yiyeceklere genel olarak kuru denmesi gibi Nevşehir’de de kavrulup buzluğa konmuş olan kavurmaya Sızgıt deniyor.

DÜĞÜ ÇORBASI

Çoğu insan ilk duyduğunda düğün çorbası sanıyor ama yemeğin adı tam olarak Düğü çorbası. Ana malzemesi ince bulgur olan bu çorbaya isteğe göre baharatlar katılıyor.

NEVŞEHİR TAVASI

Dananın bel eti, sivri yeşilbiber, sarımsak, domates, kuyruk yağı ve sosla hazırlanan bu tava fırında bir bir buçuk saat kadar piştikten sonra lezzetini alıyor. En lezzetli hali ise taş fırında pişmiş olanı.  Bunların yanında Çanak, Kömbe, Aside, Talaz gibi Nevşehir yemeklerini de afiyetle yiyebilirsiniz.

NEVŞEHİRLİ ÜNLÜLER

İç Anadolu bölgesinin öncü şehirlerinden olan Nevşehir topluma öncülük eden birçok ünlü sima yetiştirmiştir. İşte onlardan bazıları… Osmanlı Devleti tarihine adını altın harflerle yazdırmış Sadrazam Damat İbrahim Paşa eski adı Muşkara olan Nevşehir doğumludur. 13. Yüzyılda yaşamış olan gönül sultanı Hacı Bektaşi Veli Hazretlerinin de Nevşehirli olduğu iddialar arasında bulunuyor. Türk sanat musikisi bestekârı Şekip Ayhan Özışık, heykeltıraş Hakkı Atamulu, 1996 yılında Susurluk kazasında hayatını kaybeden eski Ankara ülkü ocakları il başkanı Abdullah Çatlı yine Nevşehirli ünlüler arasında yer alıyor. Bunların dışında sanat dünyasından siyasete hayatın her alanında tanınmış birçok isim Nevşehir sınırları içerisinde doğmuştur.


Ortahisar ve Uçhisar Kaya Oyması Kaleleri
Uçhisar Kalesi: Nevşehir merkezine 10 km. uzaklıkta bulunan Uçhisar, doğal konumu nedeniyle bir hisar görünümündedir. Kapadokya manzarasına hâkimdir. Doğu Roma döneminde, korunaklı yapısı ile Arap akınlarına karşı kolayca savunma sağlamıştır. Kalenin içerisine oyulmuş eski bir mağara bulunmaktadır. Mağaraya üç yol ile girilir ve bu yollar geniş bir salonda birleşir. Yolların birinde taş kapı, ardında da nöbetçi odası mevcuttur. Kalenin içerisinde başka dehlizler de bulunmakla birlikte, bunların bazıları çökmüş bazıları ise molozla dolmuştur. 

Ortahisar: Ürgüp-Nevşehir yolunun güneyinde bulunmaktadır. Yerleşimin ortasında kayalardan oyma evlerle çevrelenen doğal bir kale bulunmaktadır. Ortahisar’ın en önemli özelliği, bünyesindeki yeraltı kentleridir. Kolayca şekillendirilebilen bir kaya yapısına sahip olan kalede yerin altına oyulmuş doğal soğuk hava depoları da bulunmakta olup, bu depolarda günümüzde narenciye saklanmaktadır. 
Kaynak: Ajans Haber