Halk Bilimci/Siyasetçi Ali Baran Numanoğlu
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Henüz internetin olmadığı, medyanın bu denli gelişmediği çağlarda yaşayıpedebiyata,bilime ,sanata, halk bilimine katkı sağlayanlar genelde tarihin tozlu sayfalarında kaybolmaya yüz tutmuşlardır. Ürgüplü halkbilimci, müzik öğretmeni ,eski milletvekili Ali Baran Numanoğlu da bunlardan birisidir. Sadece eski Nevşehir milletvekili olarak bilinir. Oysa O 18.YY Başlarında yaşayan Ürgüplü saz şairi, AşıkMahfi’yi ve Ürgüp düğünlerine özgü nahıl övme geleneğini ortaya çıkartan unutulmamasını sağlayan kişilerden birisidir.
Ali Baran Numanoğlu 1918 Yılında Ürgüp’te dünyaya gelmiştir. İlk ve ortaokulu Ürgüp’te okumuş ve Sivas Öğretmen Okulundan mezun olmuştur. Kayseri Merkez Ahmet Paşa ve Fatih İlkokulları Öğretmenlikleri, Ürgüp Ortahisar Okulu Müdürlüğü, Develi ve Ürgüp İlköğretim Müdürlükleri, 1954/1960 ve 1973/1977 döneminde Ürgüp Belediye Başkanlığı, Kayseri Talas Akçakaya Okulu Öğretmenliği, Develi ve İncesu Ortaokulları Müzik Öğretmenlikleri, Millet Partisi Kurucu Üyeliği, TBMM 1.(XII) ve 2.(XIII) Dönem(1961-1965)CMKP’denNevşehir Milletvekilliği yapmıştır. Süheyla hanımla evlenen Ali Baran Numanoğlu yedi çocuk babasıdır. Oğullarından birisi olan Kürşat Numanoğlu uzun süre Ürgüp Belediye başkanlığı yapmıştır. 1953 Yılında memleketi olan Ürgüp’te öğretmenlik görevine devam etmiştir.
Ali Baran Numanoğlu’nun 1946 Yılında yayınladığı Aşık Mahfi kitabı
“1950 yılından 1956 yılına kadar Develi Merkez İlkokulu başöğretmenliği ve Maarif Memurluğu görevinde bulunan Ali Baran Numanoğlu Ürgüplü Ali BaranNumanoğlu son derece kibar, çalışkan ve “Develi Orta Okulu Marşı” nı yazan bir değerli öğretmendi”(Dr. Kadir Özdamar)Develi Ortaokulu Marşı; 1950 yılında Merkez İlkokulu başöğretmenliği ve Maarif Memurluğu görevinde bulunan Ali Baran Numanoğlu tarafından yazılıp bestelenmiştir(Orhan Cebeci).
Muzaffer Sarısözen tarafından 1950’li yıllarda derlenerek TRT arşivine sokulan “Kayalar Yarılmasın” isimli Ürgüp Türküsünün kaynak kişisidir.
Ali Baran Numanoğlu, aktif bir siyasi kişiliğe sahip olmasının yanı sıra özellikle öğretmen olarak görev yaptığı Develi bölgesi ve Ürgüp bölgesi yerel kültürünü ve halk bilimine katkı sağlayan belgeleri derlemiş günümüze gelmesini sağlamıştır. Ürgüp düğünlerinde Osmanlı döneminden kalma “Nahıl Övme” geleneğini sürdürülmesine katkı sağlamıştır. Ürgüplü saz şairi AşıkMahfi’nin şiirlerini derleyerek günümüze taşımıştır.
7 Kasım 1977 Tarihinde Ürgüp’te vefat etmiştir.Mezarı Ürgüp ilçesinde bulunmaktadır. Ürgüp ilçesinde adını taşıyan ortaokul ve cadde vardır.
TRT Repertuvarında 1709 numarada kayıtlı Kayalar Yarılmasın türküsünün sözleri,
Kayalar yarılmasın
Söylen yar darılmasın
Darılırsa darılsın
Ellere sarılmasın
Nesine de yavrum nesine
Sigara da koymuş fesine
Kayalar engin olsa
Nişanlım zengin olsa
Zenginliği aramam
O benim dengim olsa
Nesine de yavrum nesine
Sigara da koymuş fesine
Kayalar kaynağında
Al kınalar parmağında
Ben yarimi kaybettim
Ürgüp'ün oymağında
Nesine de yavrum nesine
Sigara da koymuş fesine..
Yararlanılan Kaynaklar:
-TBMM Albümü 2. Cilt 1950-1980 (2010).
-Dr. Faruk Güçlü; Nevşehir’de Yetişenler, Ürün Yayınları,2015.
-Dr. Kadir Özdamar; Çağdaş Develi Gazetesi,24 Şubat 2017.
-Orhan Cebeci,13.04.2016 Kayseri Gündem Gazetesi
