Köyişleri Eski Bakanlarımızdan Nevşehirli Vefa Poyraz
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
14 Ekim 1918 Tarihinde Nevşehir’de doğmuştur. Asıl adı Ahmet Vefa Poyraz’dır. Nevşehir yerlilerinden Nalbantoğulları adıyla bilinen ailedendir. Bekir Sıtkı Bey ile Fatma Fevziye Hanımın oğludur. İlk ve orta öğrenimini Nevşehir’de yapan Vefa Poyraz, 1932 yılında İstanbul’daki Maltepe Askeri Lisesi'ne girmiş, 1937’da Harp Okulu'nu, 1939’ da Halıcıoğlu Topçu Okulu'nu bitirmiş, bir süre devam eden kıta hizmetinden sonra, 1948 yılında kaydolduğu Harp Akademisini 1952 yılında bitirmiştir.
- 41. Topçu Alay Komutanlığı, İzmir 6. Kolordu İdman Şubesi Subayı, Kolordu Komutanlığı Emir Subayı, Sapanca 106. Motorlu Topçu Alayı Komutanlığı, Elazığ 10. Tümen Komutanlığı Karargâh Subayı, 9. Topçu Alayı Subayı, Yassıviran 33. Topçu Alayı Komutan Yardımcısı, İzmit 23. Topçu Alayı Tabur Komutanı, 23. Tümen 3. Şube Müdürü, Yüksek Komuta Akademisi Öğretmeni olarak askerlik görevini ifa etmiştir.Albay rütbesinde iken askerlikten ayrılmış önce belediye başkanı ve valilik yapmış daha sonra da siyasete girerek İstanbul senatörü olmuş ve bir süre Köy İşleri Bakanlığı yapmıştır.
Vefa Poyraz,15 Nisan 1960 tarihinde Bitlis Valisi olarak atanmış bu görev 25.08.1961 tarihine kadar devam etmiştir.25.08.1961 tarihinde Trabzon Valisi ve BelediyeBaşkanlığı görevlerine atanmış,19.06.1964 yılında Bursa Valiliği'ne, 18.01.1966 tarihinde de İstanbul Valiliği'ne atanmıştır.İstanbul Nevşehirliler Derneği ve İlim Yayma Vakfı kurucularındandır.
18.01.1966 - 02.06.1973 arası İstanbul Valisi olarak görev yaptıktan sonra, 1973 Senato seçimlerinde AP’den Cumhuriyet Senatosu İstanbul Üyesi (14.10.1973 – 12.09.1980) seçilmiş ve 39. Demirel HükümetindeKöyişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.1980 Askeri darbesinden sonra siyasal yaşamdan çekilmiş bir süre Borusan yönetim kurulu üyeliği yapmıştır. Evli, 2 çocuk babasıdır.24 Temmuz 2018 tarihinde yüz yaşında İstanbul’da vefat etmiştir.
Bir Cumhuriyet Valisinin Anıları isimli anı kitabında askeri yaşamından valilik yaşamına ve siyasal yaşamına ait değişik ve ilginç anılara yer vermiştir. 27 Mayıs 1960 ihtilalini, Deniz Gezmiş'le yapılan görüşmeyi ve öğrenci olaylarını, insanların acımasızca birbirini katlettiği bir dönemi, 12 Eylül 1980 darbesini, demokrasinin uğradığı kesintileri, siyasette dönen ayak oyunlarını canlı bir tanık olarak anlatmaktadır.
Yazar Fevzi Hepşenkal’a göre Poyraz “ 27 Mayıs ihtilâlinde sekiz ile askeri vali atanmıştı. Örneğin İzmir’e General Burhanettin Uluç gönderilirken, Bitlis’e de Kurmay Albay Vefa Poyraz tayin edilmişti. Üstelik hem valiydiler, hem de belediye başkanı.İşte o sekiz validen birinin, eşine zor rastlanır bir yaşam öyküsü var. Vefa Poyraz 27 Mayıs 1960’da, 42 yaşındayken kurmay albay rütbesi taşıyan bir askerdi.Bitlis’te bir yılı aşkın süre görev yaptı. Ardından TrabzonValisi olmaya geldi sıra.Yine o sırada Türkiye, darbenin etkisinden sıyrılmaya başlamıştı ki; Vefa Poyraz’a “Ya askerliğe devam et, ya valiliğe” dendi.Vefa Poyraz “tam sivil” olmayı seçti.” Böylece askerlik yaşamını sonlandırdığı anlaşılmaktadır.
Vali Poyraz’ın görev yaptığı Bursa, Trabzon ve İstanbul iline ilişkin değişik görüşler ve anılar vardır.Trabzon Valiliği dönemine Trabzonluların olumlu anıları olduğu gözlenmektedir.“25 Ağustos 1961 tarihinde Bitlis’ten Trabzon’a atanan Vefa Poyraz, KTÜ’nün var olmasında önemli rol oynadı”( 29 Ekim 2018 Kuzey Ekspress Gazetesi). İstanbul, Bursa ve Trabzon Valilikleri döneminde yaptığı olumlu işler günümüzde de bu şehir halkı tarafından anılmaktadır. Ancak özellikle Bursa ve İstanbul valiliği yaptığı dönemde yaşanan önemli siyasal olaylar sebebiyle de eleştirilere de rastlamak mümkündür. Önemli görevlerde bulunan insanlara yönelik olumlu ve olumsuz eleştirilerin olması kaçınılmazdır.
Kardeşi Sefa Poyraz, 1960 Askeri yönetimince İzmir Belediye Başkanı olarak atanmış daha sonra da 1962-1964 yılları arasında Ordu Valiliği yapmıştır.Nalbantoğullarından bir kısım akrabaları Nevşehir’den İstanbul ve İzmir’e göç etmişlerdir.
Valilik yaptığı ve senatör seçildiği İstanbul’da bazı okullar ismi verilmiştir.Devletin çok önemli makamlarında görev yapan merhum Bakanımız, Valimiz Vefa Poyraz’ı rahmetle anıyoruz.
Yararlanılan Kaynaklar:
-Feyzi Hepşenkal; 26 Temmuz 2009 Milliyet Gazetesi
TBMM Albümü 4. Cilt 1960-1983 (2010),
-29 Ekim 2018 Kuzey Ekspres Gazetesi
