Nevşehir Derinkuyu ilçresi sınırları içinde yer alan eski yerleşim yerlerinden Çekmi Mezrası otantik yapısıyla ilgi görüyor. İlk baharın gelmesiyle Niğde Orhanlı yolunun asfaltlanacak olması bu otantik yerin ilgi görmeiyle birlikte bu yeri bir cazibe merkezine çevirebileceği belirtiliyor. Bölgenin tarihi yapısına gelince...
Nevşehir bölgesinde İ.Ö. (1650-1460) Hitit Krallığı dönemiyle; Firigler, Asurlar, Lidyalılar, Urartular, Persler, Bizanslılar, Romalılar, Kapadokya Krallığı gibi büyüklü küçüklü krallılar egemen olmuşlardır. Derinkuyu toprakları da çok eski bir medeniyete sahiptir. Denilebilir ki dünya üzerinde yaşamaya başlamış olan ilk insanlardan günümüze değin Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine kadar birçok medeniyetin izleri ve eserleri bu topraklarda mevcuttur ancak ilçenin kuruluş tarihi bilinmemektedir. İlçe merkezi ve çevresinde tarihi kalıntıları görmek mümkündür. Derinkuyu’nun tarihine ışık tutacak en önemli ve en eski yerleşim yeri Yeraltı Şehri olmalıdır. İlçe merkezi ve çevresinde sayıları çok olan bu yer altı şehirlerinin dışında Derinkuyu'nun idari yapısı ve idari taksimatında yer alan köy ve mezraları açısından tarih içinde değişikliklere uğrayan yapılanmalar gerçekleşmiştir. Özellikle Osmanlılar döneminde Derinkuyu (Melegübü) köy ve mezralarının bugüne göre sayılarının çok olduğu görülmektedir: 10 köy 6 mezra, 11 köy 16 mezra, 27 köy 12 mezra ve 9 köy 8 mezradır.(1) 387 numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Karaman ve Rum Defterinde (937/1530) Melegübü ’nün köy ve mezraları olan 9 köy 8 mezra şunlardır: Akça-şehir, Alayi, Ata-yolu (m):Av-damı, Avdal), Eksene, Gidedis, Hacılar, İndeson, Kilise Köy, Misitler (Misli), Suvermez, Yazır (m), Yenice (m), Bodra (m), Havaslık (m), Kaplı-kaya (m), Kınık (m), Kemer (m)
Bu yerleşim yerlerinden Gidedis= Giledis = bugünkü adıyla Çakıllı Köyü, Hacılar merkez ilçe sınırları içinde bir mevki adı, Suvermez ilçeye bağlı kasaba, Yazır Mezrası =Yazıhüyük kasabası, Havaslık merkez ilçe sınırları içinde eski bir yerleşim yeri, Misitler = ise Niğde merkeze bağlı bir kasabadır. Yine Alayi'nin de Niğde merkeze bağlı Alay Kasabası olduğunu düşünüyoruz.
Derinkuyu ilçe sınırlarında bu yerleşim yerleri dışında başka yerleşim yerleri, mezralar ve ören yerlerinin varlığı da bilinmektedir. Bu yerleşim yeri ve dini inanç yerlerinden bazıları…
1-İlk Çağdan Günümüze Niğde Tarihi, Faruk Yılmaz
KAYNAK:Osman Aytekin
