HSM’den Alkol ve Madde Bağımlılığı Uyarısı

NEVŞEHİR(MHA) Halk Sağlığı Müdürlüğü Alkol ve Madde Bağımlılığı ile ilgili uyarılarda bulundu.

Alkol ve Madde Bağımlılığının bir hastalık olarak kabul edilmesi gerektiğine dikkat çekilen açıklamada; “Bağımlılık bir hastalıktır. Bir yada birkaç maddeye aynı anda gelişebilir ve madde alınmadığı zaman fiziksel ya da ruhsal kötü belirtilere yol açar. Bağımlılık düzelebilen ancak madde tekrar kullanıldığında yinelenebilen bir hastalıktır. Bağımlı olan kişi tedavi görmüş bile olsa tüm yaşamı boyunca bağımlı olduğu maddeye karşı hassas kalacağını unutmamalıdır.

 Alkol ve Madde Bağımlılığının Kriterleri

• Kişi tarafından alışkın olduğu hissin yaratılması için, kullanılan maddenin dozunun arttırılıyor olması

• Kişinin kullandığı maddeyi almayı tasarladığı miktardan fazla miktarda ve sürede kullanması

• Kişinin kullandığı maddenin dozunu azaltması ya da maddeyi bırakması sonucunda, yoksunluk belirtisi dediğimiz bir takım ruhsal ve bedensel sıkıntılar içerisine girmesi

• Yoksunluk belirtisi hisseden kullanıcının madde alması ile rahatlama hissetmesi

• Kişinin maddeyi bulmak ve kullanmak için gereğinden çok zaman harcaması

• Kişinin kullandığı maddeden dolayı ruhsal bedensel ve sosyal açıdan zarar görmesine rağmen kullanıcı olmaya devam etmesi

• Madde etkisinde kaldığı için kendisinden beklenen yükümlülükleri yerine getirememesi

• Kişinin kullandığı maddeyi bırakmak için başarısız girişimlerinin olması

Bu maddelerden 3 yada daha fazlasının bulunması kişinin madde bağımlısı olduğunun göstergesidir.

Bağımlılık Yapıcı Maddeler Nelerdir?

• Tütün, Alkol, Esrar, Atropin,Akineton ( Antikolinerjiler ), Morfin Kodein ( Oproi,dler )

Eroin, Dolantin, Tedavi amacı ile kullanılan bazı ilaçlar.

Alkol ve Madde Bağımlılığına Başlama Yaşı ve Sebepleri

Ergenlik dönemi en riskli dönemlerdir. Sebepleri: En sık nedeni meraktır (Bir defadan bir şey çıkmaz, Ben kontrol ederim yanılması). Arkadaş gurubu dışında kalmama, toplumdan farklı olma, sorunlarından bir süreliğine uzaklaşmak isteği mevcuttur. Kendini ispat ve özgüven arayış çabası vardır.

Alkol ve Madde Kullanımındaki Artış Oranı

Sürekli artan bir yükseliş göstermektedir, en fazla alkol ve sigara bağımlılığı mevcuttur.

Maddeleri Tanıyalım

ALKOL (En yaygın kullanılan maddedir)

KULLANIM ŞEKLİ: Ağız yolu ile alınır.

ETKİSİ: İlk etkisi davranışsaldır. Aşırı hareketlilik ve abartılı neşe hali olur. İnce davranışları yapamama, konuşma bozukluğu ve solunum zorlanması sonraki aşamalardır. Nabzı yavaşlatır, iştah artışı yapar. Mide koruyucu duvarını zedeler, mide bağırsak sisteminde ve pankreasta ülser ve kanser oluşumunu arttırır. Kan yağlarında artış yapar. Karaciğer ve diğer organlarda yağlanmayı arttırır. Sarılık ve siroza yol açar. Erkeklik hormonunu baskılayarak erkek cinsel organında cinsel işlev kaybı yapar. Yüksek tansiyon,

kalp yetmezliği, beyin kanaması, erken bunama yapabilir. Kansızlık beslenme bozukluğuna bağlı organ yetmezlikleri, bağışıklık sisteminin baskılanmasına bağlı verem, zatürre ve kanser riskinde artış olur.

ESRAR (Sarıkız, Kuru joint, ot, derman, giye). Hint kenevirinden elde edilen uyuşturucu maddedir. İşleniş biçimine göre marijuana, gubar,ganja adını da alır. Genellikle sigaraya sarılıp dumanı içine çekilir. Ya da kek veya lokumun içine konularak yenir. Davranışlar da abartı ve dikkat azalması temeldir. Bronşit ve akciğer kanseri yapma riski sigaradan beş kat daha yüksektir. Kuru öksürük, larenjit vs. yapar. Panik hali, korku, kuşkucu hal geliştirilebilir. Dikkati oldukça azaltır. Sorunları çözme yeteneği yok olur. Yüksek dozda çıldırma ve bilinç kaybı olabilir.

EROİN (Eyç (H) beyaz, peynir, toz)

Sigaraya sarılarak (Koreks olarak anılır), toz halinde buruna çekilerek, aliminyum folyo üzerinde ısıtılıp buruna buharı çekilerek solunum yoluyla (kaydırma olarak adlandırılır) ve intravenoz yolla (shat adı verilir) kullanılabilir. Kısa süre sonra başlayan etki 4-6 saat sürer, günde en az 2 kez alınır. Aşırı hareketlilik hali, kalp atımı ve solunum sayısında azalma olur, konuşma yavaşlar, beden ısısı azalır, vücut soğur. Zatüre, verem gibi hastalıkların oluşum riskini arttırır. Burun duvarında delinmeler yapabilir. Damardan kullanımda hepatit, AIDS, sepsis, septik emboli gibi hastalıkların oluşumuna yol açabilir. İğne yapılan yerde abse, gargren vaskülit olabilir. Kalpte ölüme yol açabilen Enfektif Endokardit hastalığına neden olabilir. Yüksek dozda gözbebeği nokta halinde küçülür. Akciğerde pulmoner ödem, solunum durması ve ölüm oluşturur.

KOKAİN Çoğunlukla koka ağacından elde edilen beyaz renkli bir tozdur.  Kok yada buz olarak adlandırılır. Crack diğer ismidir. Vücuda alınır alınmaz etkisi başlar, yarım ila bir saat sonra kaybolur. Cinsel dürtülerde ve haz duygusunda artma, geçici bir iyilik hali, yoğun terleme olur. Göz bebekleri genişler. Saldırganlığı arttırır. Cilt altında böcek dolaşıyormuş gibi yanlış algılama hissi oluşur. Genç kişilerde kalp krizi ve ani ölüm yapabilir. Beyin kanaması ve akciğer ödemi sıktır. Ağız yoluyla kullanımında bağırsaklarda, burundan çekildiğinde burun ve ağız dokusunda gangrene yol açar. Ses tellerinde felç ve soluk borusunda tıkanıklığa yol açabilir.

UÇUCU MADDELER Uçucu, çözücü, yapıştırıcı maddelerdir. Bally, UHU gibi piyasada bildiğimiz yapıştırıcılar. Tiner, yağ ve leke çıkarıcılar, elbise ve cam temizleyici sıvılar, aseton, kumaş boyası, çakmak gazı, benzin toplumda bağımlılık yapıcı olarak kötüye kullanılan maddelerdir. Torba içinden madde solunur. Sarhoşluk hali, baş dönmesi olur. Canlı, işitsel, görsel, dokusal, yanlış algılamalar görülebilir. Taşkınlık hali, abartılı davranışlar olur.  Tansiyon düşmesi, baygınlık, yaygın kas zayıflığı, kalıcı beyin hasarı, kalp ritminin bozulmasına bağlı koma ve ölüm oluşabilir. Torbayı başına geçiren şahıs boğularak kaza ile ölebilir.

AMFETAMİN (Speed, efedrin, captagon). Zayıflatıcı, zihni açıcı performans arttırıcı, doping maddesidir. Yüksek tansiyon, damarlarda hücresel düzeyde ölüm, paranoya dediğimiz hastalık düzeyde şüphecilik, saldırganlık, hezeyan dediğimiz hayal görme, kalpte ritm bozukluğu, sara nöbetleri, beyin kanaması, koma ve ölüm oluşabilir.

BENZODİAZEPİNLER Yeşil reçete ile satılan Diazem, Nervium, Xanax, Rivotril, Atian gibi ilaçlardır. Ağız yoluyla alınır. Uyku hali ve rahatlama sağlar. Uzun süreli kullanımda bağımlılık yaparlar. Diğer madde bağımlılıkları gibi etki gösterebilirler ve yeni bağımlılıklar için zemin oluşturabilirler.

ECSTASY (Beyaz Kumrular) Üstünde kuş, fil vb. gibi resimler bulunan tabletler biçimindedir. Ağız yoluyla alınır. Daha çok eğlence yerlerinde bulunur. 40 dakikada aşağı yukarı etkii başlar. Enerji artışı, cinsel duygularda artış, güven duygusunda artış olur. Uzun süreli kullanımda ecstasy almadan hiçbir şeyden zevk almama ve dikkat bozukluğu yapar. Karaciğer yetmezliği ve ani ölümler yapabilir.

Bağımlılığa Karşı Koruyucu Çalışmalar Nelerdir?

Madde kullanımına hiç başlamamak, Erken tanı ile risk altındakileri uyarmak ve bilgi edindirmek, Bağımlıların topluma verdiği zararı azaltmak.

Madde kullanımının bağımlılığa dönüşme sınırının çok iyi fark edilmesi ve müdahale edilmesi gerekmektedir. Bağımlılık geliştikten sonra dönüş daha zordur.

Kişide Zararlı Alkol Kullanımının Bulunduğunu Gösterir Belirtiler:

Fiziksel zararlara rağmen içmeye devam etmek, Sarhoş oluncaya kadar içmek, Hızlı içmek,  Az içmek, İşe ve sorumluluklarına geç kalmak, Ağır içici insanlarla arkadaşlık etmek, Boş zamanlarını alkol alarak geçirmek, Alkollü araç kullanmak, Yalnız başına içmek, KESİ belirtisi dediğimiz bulguların bulunması, Kesmek ya da azaltmak gerektiğini düşünmek

Eleştirilere öfkelenmek, Suçluluk duygularını alkol alımı ile ilgili yaşamak, İlk olarak akşamdan kalmalığını sabah alkol alarak gizlemek.

Bedensel ve ruhsal zararların artık açığa çıkmaya başladığı tehlikeli içicilik sınırına gelmemek için, alkol haftada 4 günden ve 3 standart içkiden az içilmelidir. Standart içki 1 tek rakı, 1 kadeh şarap miktarındaki içkiden oluşur.

Yapılan araştırmalara göre madde bağımlılığı ortalama 2 yıl sonra fark edilebiliyor. Bunun için Kan ve idrar tetkikleri yapılabilir, Davranış değişikliği ile ilgili belirtiler gözlemlenebilir, Bedensel değişiklikler izlenebilir, davranış Değişikliklerine Ait İp Uçları, Kişinin çevre ve arkadaş değişikliği, Aileden ve evden uzaklaşması, Evde yalnız kalmayı tercih etmesi, Sık banyo ve tuvalete gitmek, Aşırı para harcaması, Dış görüntüsünün ve temizliğinin bozulması, Okul ve iş yerinde performans azalması, Uyku bozukluğu, Dalgınlık, yorgunluk, halsizlik, isteksizlik, Beslenme bozukluğu ve kilo kaybı, Gözlerde kanlanma, göz bebeklerinde sulanma ya da büyüme, Konuşmada güçlük, peltek ve mırıldanır tarzda konuşmak, Sarhoşluk hali

Alkol ve madde bağımlılarının topluma verdiği zararları azaltmak için tanı koyabildiyseniz tıbbi yardım isteyin. Madde bağımlısı olmak kadar bağımlı yakını olmak da psikiyatrik yardım almayı zorunlu kılar.