Nevşehir Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri ile öğrencileri, Nevşehir Kalesi'nin altında yaklaşık 785 bin metrekarelik bir alanı kaplayan yeraltı şehrinin tespiti için ikinci etap çalışmalarına başladı.
Yaklaşık 50 girişi olduğu tahmin edilen yeraltı şehrinin büyüklüğünü, içerisinde nelerin olduğu, giriş ve çıkış yollarının tespiti için Nevşehir Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği'nden 4 öğretim üyesi ile 8 yüksek lisans öğrencisinin tomografik aletlerle çalışmalarını sürdürüyor. İlk etapta elektrik özdirenç tomografi yöntemiyle yerin tomografisini çeken ekip, 150-300 metrelik profillerle 3 günde 4 kilometrelik alanda ölçümler yaptı.
Nevşehir Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Başkanı Doç. Dr. Özcan Çakır, kale etrafını kaşkol gibi saran hat boyunca ölçümler yapıldığını belirterek, bazı belirsizlikleri gidermek için ikinci etap çalışmalarında sismik tomografi yöntemini uygulamaya başladıklarını söyledi.
Yapılan ölçümlerde Nevşehir Kalesi altındaki yer altı şehrinin muhtemel güzergahlarının kesitlerde gözlendiğini ifade eden Doç. Dr. Özcan Çakır, “Birinci etapta yaptığımız çalışmalarda bazı belirsizlikleri gidermek için, ikinci etap çalışmalarında sismik yöntemi uyguluyoruz. Yaptığımız çalışmalarda yer altı şehrinin muhtemel güzergahlarını belirledik. Burada jeofizik çalışması yapıyoruz. Yaklaşık 6 ay önce başladık. Önce rezitivite (elektrik özdirenç tomografi) yaptık, yaklaşık 4 kilometrelik bir ölçü aldık. Tünellerin yerini üç aşağı beş yukarı tespit ettik. Şimdi sismik tomografi yapıyoruz. Bunun amacı da rezitivite tomografinin gösterdiği yerleri teyit etmektir. Birkaç gündür deneme atışlarını yapıyoruz. Araziye kalibrasyonu sağladıktan sonra devam edeceğiz. Rezitivite tomografiden aldığımız ölçülerin aynısından sismik tomografi de yapacağız. Bu işlem yaklaşık bir buçuk ay sürecek. Sonuçları bir raporla Nevşehir Belediyesi’ne sunacağız. Onlar da burasının ne yapılacağına karar verecekler."
Alanın çok büyük olduğunu ve tamamını ölçemediklerini kaydeden Çakır, şunları kaydetti: "Sadece arazinin müsaade ettiği yolların üzerinde ölçü alıyoruz. Bu ön çalışma için yeterli. İyi sonuçlar alınırsa Nevşehir Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeofizik Mühendisliği, Nevşehir Belediyesi ve TUBİTAK ortaklaşa bir projeye çevirmek istiyoruz. Rezitivite tomografi önemli bulgular verdi. Şimdi aynı şeyi sismik tomografi ile teyit etmek istiyoruz. Tüneller, tomografiye paralel gidiyor ve yerin 10- 15 metre altında. En küçük çapı da 4- 5 metre gibi."
Rezitivite (elektrik özdirenç tomografi) ile yere doğru akım verdiklerini kaydeden Çakır, “Yerin altındaki kayaçlarda elektrik iletkenlik farklı, biz bu farkı haritalıyoruz. Yeraltındaki boşluk ve tünellerin özdirençleri çok yüksek, akımı hiç iletmiyor. Dolayısıyla bizim kesitlerimizde çok net görülüyor. Özdirenç pozitif pit verdi. Sismik tomografide ise yere titreşim veriyoruz. Elastik dalgalar oluşturuyoruz. Bunlar yeraltındaki yapılara çarpıp saçılıyor. Saçılmayı haritalıyoruz. Bunun da negatif pit vermesi lazım. Diğeri pozitif vermişti, bu da negatif pit verince birbirini destekler halde olacak. Geniş kapsamlı projeye dönerse 3- 4 sene devam eder.” diye konuştu.
