Teşvik Belgesiz Yatırıma Başlamayın!
Bilindiği üzere ülkemiz son yıllarda yapılan ataklarla birlikte yatırım ve yatırımcının desteklenmesi açısından avantajlı bir ülke konumuna gelmiştir. Ancak bu tarz uygulamalar kamuoyunda, basında, görsel medyada çok fazla yer almadığından yatırımcılar bu avantajlardan nasıl ve hangi koşullarda yararlanılabileceğini bilmemektedirler ve yatırımcılarında en büyük sorunu haline gelmiştir bilgi sahibi olamamak.

İ şte bu yazımda genel ve bölgesel teşvikler ve bunlara ilişkin bütün uygulamaları kısa ve anlaşılır bir biçimde paylaşmak istedim ki böylesine avantajlı uygulamalardan her vergi mükellefi, her vatandaş, her yatırımcı faydalanabilsin. Olayın detaylarına girmeden önce şunu belirtmek isterim, maalesef ülkemizde mükelleflerimizin teşvikten anladığı ya da beklediği devletten direkt nakit para alabilmektir. Vatandaşın beklentisi bu yönde olunca doğal olarak eğer nakit destek alınamıyorsa konunun geri kalanının da bilinmesine gerek duyulmamaktadır. Oysaki yıl içerisinde ödenen SGK primleri ve Vergileri düşündüğümüzde bunlar üzerinden yapılacak her türlü indirim ve istisnaların nakit para alabilmekten daha değerli olduğunu görebilmemiz mümkündür.
Ülkemizde bugün itibariyle uygulanan teşvik yasası 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girmiş ve 4 farklı uygulamadan oluşmaktadır. Bu uygulamaları sıralayacak olursak:
1-Genel Teşvik Uygulamaları
2-Bölgesel Teşvik Uygulamaları
3-Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki
4-Stratejik Yatırımların Teşviki
olmak üzere 4 ana grupta toplanmıştır. Bu yazımda sadece genel ve bölgesel teşviklere değineceğim.
Bu kapsamda sağlanacak destek unsurlarını da bir tablo halinde görmek mümkündür.
Destek Unsurları
Genel Teşvik Uygulamaları
Bölgesel Teşvik Uygulamaları
Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki
Stratejik Yatırımların Teşviki
KDV İstisnası
  ü
ü
ü
ü
Gümrük Vergisi Muafiyeti
ü
ü
ü
ü
Vergi İndirimi
ü
ü
ü
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
ü
ü
ü
Gelir Vergisi Stopajı Desteği*
ü
ü
ü
ü
Sigorta Primi Desteği*
ü
ü
ü
Faiz Desteği **
ü
ü
Yatırım Yeri Tahsisi
ü
ü
ü
KDV İadesi***
ü
* Yatırımın 6. bölgede gerçekleştirilmesi halinde sağlanır
** Bölgesel teşvik uygulamalarında, yatırımın 3., 4., 5. veya 6 . bölgelerde gerçekleştirilmesi halinde sağlanır.
*** Sabit yatırım tutarı 500 Milyon TL üzerinde olan stratejik yatırımlara sağlanır.
Genel teşvik uygulamalarında asgari sabit yatırım tutarı ve kapasiteler üzerindeki yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenmektedir.Ancak bölgesel teşvik uygulamalarında özellikle yatırımın hangi bölgede ve ne düzeyde yapılacağı önem arz etmektedir. Bu nedenle yatırım bölgelerinin nereler ve kaçıncı sınıf bölgeler olduğunu bilmekte yarar bulunmaktadır.
1. Bölge
2. Bölge
3. Bölge
4. Bölge
5. Bölge
6. Bölge
Ankara
Adana
Balıkesir
Afyonkarahisar
Adıyaman
Ağrı
Antalya
Aydın
Bilecik
Amasya
Aksaray
Ardahan
Bursa
Bolu
Burdur
Artvin
Bayburt
Batman
Eskişehir
Çanakkale
Gaziantep
Bartın
Çankırı
Bingöl
İstanbul
Denizli
Karabük
Çorum
Erzurum
Bitlis
İzmir
Edirne
Karaman
Düzce
Giresun
Diyarbakır
Kocaeli
Isparta
Manisa
Elazığ
Gümüşhane
Hakkari
Muğla
Kayseri
Mersin
Erzincan
Kahramanmaraş
Iğdır
Kırklareli
Samsun
Hatay
Kilis
Kars
Konya
Trabzon
Kastamonu
Niğde
Mardin
Sakarya
Uşak
Kırıkkale
Ordu
Muş
Tekirdağ
Zonguldak
Kırşehir
Osmaniye
Siirt
Yalova
Kütahya
Sinop
Şanlıurfa
Malatya
Tokat
Şırnak
Nevşehir
Tunceli
Van
Rize
Yozgat
Sivas
8 İL
13 İL
12 İL
17 İL
16 İL
15 İL
·Asgari sabit yatırım tutarı, uygulamalara göre aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
- Genel Teşvik Sistemi’nde asgari sabit yatırım tutarı,
o1. ve 2. bölgelerde 1 Milyon TL
o3., 4., 5. ve 6. bölgelerde 500 Bin TL’dir.
- Bölgesel Teşvik Uygulamaları için asgari sabit yatırım tutarı 1. ve 2. bölgelerde 1 Milyon TL’den, diğer bölgelerde ise 500 Bin TL’den başlamak üzere desteklenen her bir sektör ve her bir il için ayrı ayrı belirlenmiştir.
- Büyük Ölçekli Yatırımlar için asgari sabit yatırım tutarı 50 Milyon TL’den başlamak üzere sektörüne göre farklı büyüklüklerle tanımlanmıştır.
Stratejik Yatırımlar için asgari sabit yatırım tutarı 50 Milyon TL’dir.
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiş olup, bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre yardım yoğunlukları farklılaştırılmıştır. Bu uygulama kapsamında sağlanan destek oran ve süreleri özet olarak şu şekilde gösterilmektedir.
BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARINDA SAĞLANAN DESTEK UNSURLARI
Destek Unsurları
BÖLGELER
I
II
III
IV
V
VI
KDV İstisnası
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Vergi İndirimi
Yatırıma Katkı Oranı (%)
OSB Dışı
15
20
25
30
40
50
OSB İçi
20
25
30
40
50
55
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
Destek Süresi
OSB Dışı
2 yıl
3 yıl
5 yıl
6 yıl
7 yıl
10 yıl
OSB İçi
3 yıl
5 yıl
6 yıl
7 yıl
10 yıl
12 yıl
Yatırım Yeri Tahsisi
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Faiz Desteği
İç Kredi
YOK
YOK
3 Puan
4 Puan
5 Puan
7 Puan
Döviz / Dövize Endeksli Kredi
1 Puan
1 Puan
2 Puan
2 Puan
Sigorta Primi Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
10 yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
10 yıl
Bu tabloları belirttikten sonra en baştaki tabloda yer alan destek unsurlarının kısaca ne anlama geldiğini bilmekte yarar vardır. Bu nedenle bu kısımda yer alan destek unsurlarını şöyle açıklayabiliriz:
Katma Değer Vergisi İstisnası:
Teşvik belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
Gümrük Vergisi Muafiyeti:
Teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
Vergi İndirimi:
Gelir veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar, indirimli olarak uygulanmasıdır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği:
Teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır.
Gelir Vergisi Stopajı Desteği:
Teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için belirlenen gelir vergisi stopajının terkin edilmesidir. Sadece 6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülür.
Sigorta Primi Desteği:
Teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır. Sadece 6. bölgede gerçekleştirilecek bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar için düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülür. 
Faiz Desteği:
Faiz Desteği, teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteği olup, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kâr payının belli bir kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır.
Yatırım Yeri Tahsisi:
Teşvik Belgesi düzenlenmiş yatırımlar için Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilmesidir.
Katma Değer Vergisi İadesi:
Sabit yatırım tutarı 500 milyon Türk Lirasının üzerindeki Stratejik Yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV’nin mükellefe iade edilmesidir.
Görüldüğü üzere özellikle genel ve bölgesel teşvikler mükellefler açısından gayet avantajlı ve kapsamı geniş teşviklerdir. Bu nedenle her mükellefin yatırıma başlamadan önce ya da yatırım esnasında mutlaka teşvikler konusunda bilgi alması ve bu teşviklerden yararlanması işletmelerin geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.