1. Anonim Şirketlerde;
Tanım: Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu md. 329/1).
Ortaklarının Sosyal Güvenlik Statüleri: Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi gereğince sigortalı (Bağkurlu) sayılacaktır. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olmayan ortakları ile kurucu ortakları ise sadece bu statülerinden dolayı sigortalı (Bağkurlu) sayılmayacaklardır.
Sigortaliliğin Başlangici Ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi
a. Sigortalılığın Başlangıcı: Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları, yönetim kuruluna seçildikleri tarihte başlar (5510 sayılı Kanun md. 7/1/b; S.S.İ.Y. md. 11)
b. Bildirim Sorumlusu: Şirket Yetkilileri.
c. Bildirim Süresi: Bu kapsamda sigortalı olan ortaklar, yönetim kurulu üyeliğine seçildikleri tarihten itibaren en geç 15 gün içinde Kuruma bildirilecektir (5510 sayılı Kanun md. 8/3; S.S.İ.Y. md. 11).
Örneğin; Anonim şirket 5 ortaklı olarak 21.11.2013 tarihinde kurulmuş olup, 27.11.2013 tarihinde yapılan genel kurul toplantısında ortaklardan 3 kişi yönetim kurulu üyeliğine seçilmiştir. Bu kişilerin yönetim kuruluna seçildikleri tarih şirket yetkililerince 11.12.2013 tarihine kadar Kuruma bildirilecek, 3 yönetim kurulu üyesi ortağının sigortalılığı 27.11.2013 tarihinde başlatılacaktır.
Sigortaliliğin Sona Ermesi Ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi;
a. Sigortalılığın Sona Ermesi: Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları bu görevlerinin bittiği tarihte sona erer (5510 sayılı Kanun md. 9/1/b/3; S.S.İ.Y. md. 14).
b. Bildirim Sorumlusu: Şirket yetkilileri ve sigortalılar (Kanun ve Yönetmelikte yer alan “ve sigortalılar” ibaresi 2013/11 sayılı genelgede “veya sigortalılar” olarak yer almaktadır).
c. Bildirim Süresi: Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları bu görevlerinin bittiği tarihte sona erer ve bu tarih en geç 10 gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir (5510 sayılı Kanun md. 9/3; S.S.İ.Y. md. 14).
2.LIMITED ŞIRKETLERDE;
Tanım: Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu md. 573/1-2-3).
Ortaklarının Sosyal Güvenlik Statüleri: Limited şirket ortakları, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi gereği sigortalı (Bağkurlu) sayılacaktır.
Sigortalılığın Başlangıcı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi
a. Sigortalılığın Başlangıcı: Limited şirket ortaklarının sigortalılığı, şirketin ticaret sicil memurluklarınca tescil edildikleri tarihte başlar (5510 sayılı Kanun md. 7/1/b; S.S.İ.Y. md. 11). Limited şirket ortaklarından hisse devri alan yeni ortakların sigortalılıkları ise ortaklar kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihte başlar (S.S.İ.Y. md. 11).
b. Bildirim Sorumlusu: Şirket kuruluşlarında ticaret sicil memurlukları, hisse devirlerinde ise şirket yetkilileri.
c. Bildirim Süresi: Şirket ortakları, ticaret sicil memurluklarınca tescil edildikleri tarihten itibaren 15 gün içinde Kuruma bildirilecektir (5510 sayılı Kanun md. 8/3; S.S.İ.Y. md. 11). Limited şirket ortaklarından hisse devri alan yeni ortakların sigortalılıkları, ortaklar kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihte başlayacak ve bu tarih ortaklar kurulu kararının hisse devrine ilişkin tanzim edilen noter devir sözleşmesinin, devrin yapıldığının işlendiği pay defterinin birer sureti veya devir ticaret sicil memurluğunca tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla şirket yetkililerince ortaklar kurulu karar tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Kuruma bildirilecektir.
Örneğin; Limited şirketin ortağı olan X’in, hisselerinin tamamının Y’ye devredilmesi hususunda, 10.03.2014 tarihinde ortaklar kurulu kararı alınmıştır. Bu hisseyi alan Y’nin sigortalılığı 10.03.2014 tarihi itibariyle başlatılacak, ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshanın ibraz edilmesi kaydıyla sigortalılık şirket yetkililerince 24.03.2014 tarihine kadar Kuruma bildirilecektir.
Sigortalılığın Sona Ermesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi
a. Sigortalılığın Sona Ermesi: Limited şirket ortaklarının sigortalılıkları, hisse devrine ilişkin alınan ortaklar kurulu kararı ile hissenin devrine ilişkin tanzim edilen noter devir sözleşmesinin ve devrin pay defterine işlendiği sayfanın birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurluğuna tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla ortaklar kurulu karar tarihi itibariyle sona erer (5510 sayılı Kanun md. 9/1/b/3; S.S.İ.Y. md. 14).
b. Bildirim Sorumlusu: Şirket Yetkilileri ve sigortalılar (Kanun ve Yönetmelikte yer alan “ve sigortalılar” ibaresi 2013/11 sayılı genelgede “veya sigortalılar” olarak yer almaktadır).
c. Bildirim Süresi: Ortaklar kurulu karar tarihinden itibaren en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir (5510 sayılı Kanun md. 9/3).
3. GERÇEK KİŞİLER VE ADİ ŞİRKETLER (ORTAKLIKLAR);
Tanım: Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu md. 620).
Ortaklarının Sosyal Güvenlik Statüleri: Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi gereğince adi şirket ortakları sigortalı sayılacaktır.
Sigortalılığın Başlangıcı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi
a. Sigortalılığın Başlangıcı: Sigortalılık, ortakların vergi mükellefiyetinin başladığı tarihte başlayacaktır.
b. Bildirim Sorumlusu: Vergi dairesi.
c. Bildirim Süresi:
01.10.2008 tarihinden sonra vergi mükellefiyetleri başlatılan sigortalıların bildirimleri vergi dairelerince mükellefiyet işleminin tesis tarihinden itibaren en geç iki ay içinde Kuruma yapılacaktır. Vergi mükellefiyeti işlemlerinin iki aydan önce tekemmül ettirilmesi halinde mükellefiyetin tesis tarihinden (vergi mükellef bilgilerinin vergi dairesince sisteme giriş tarihi) itibaren iki ayı geçmemek üzere tekemmül tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde Kuruma bildirilmesi zorunludur.
Sigortalılığın Sona Ermesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi:
a.Sigortalılığın Sona Ermesi:
Sigortalılık, vergi mükellefiyetinin sona ermesi ile birlikte sona erecektir.
b. Bildirim Sorumlusu: Gelir İdaresi/Vergi Daireleri.
c. Bildirim Süresi: Vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis tarihinden itibaren en geç iki ay içinde Kuruma bildirilir. Vergi terk işlemlerinin iki aydan önce tekemmül ettirilmesi halinde işlemlerin tekemmül ettirildiği tarihten itibaren en geç 10 gün içerisinde Kuruma bildirilmesi zorunludur.
4. İŞE GIRIŞ/İŞTEN AYRILIŞ BiLDiRiMLERiNE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI: İDARI PARA CEZASI UYGULANMASI:
5510 sayılı Kanunun, idari para cezalarını düzenleyen 102. maddesinin 1. fıkrasının g bendinde; “8’inci maddesinin üçüncü fıkrasında (işe giriş bildirgesi), 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının b bendinde belirtilenler için aynı maddenin üçüncü fıkrasında (sona erme bildirimi)… belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlar ile tüzel kişilere, aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır” denmiştir.
NOT: Vergi Mükellefi Gerçek Kişier, Limited Şirket Ortaklari Ve Anonim Şirket Yönetim kurulu Üyeleri 6111 Sayili kanuna Göre Ortaği, Yöneticisi, Ve Sahibi Olmadiği Başka Bir İşyerinde 4/A Kapsaminda Sigortali Olabilirler. SMMM Şerafettin ARSLAN
