İnternet ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması ile paylaşılan birçok kişisel veri kayıt altına alınıyor ve bu veriler üçüncü kişiler tarafından reklam, bilgi toplama ve birçok farklı neden ile sınıflandırılarak kullanılabiliyor. Bunun sonucunda kişiler ile ilgili kişisel veri niteliğindeki birçok bilgi ve belgeye arama motorları aracılığı ile ulaşmak da kolaylaştı. Bu konuda Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) tarafından alınan “Unutulma Hakkı” ile ilgili açıklamalarda bulunan Kırçıl Hukuk Bürosu Kurucusu ve Yöneticisi Av. Burcu Kırçıl, KVKK’nın kararında Google, Yandex gibi arama motorlarının da veri sorumlusu olarak kabul edilerek; isminin arama motorlarında yer almasını istemeyen kişilerin “Unutulma Hakkı” kapsamında kuruma başvuru yapabileceklerinin duyurulduğunu söyledi. Unutulma Hakkı Nedir? "Unutulma hakkı"nın; dijital hafızada yer alan bireylere ait rahatsız edici her türlü kişisel içeriğin, yine bireylerin talebi üzerine bir daha geri getirilemeyecek biçimde ortadan kaldırılması/silinmesi olarak tanımlandığını açıklayan Av. Burcu Kırçıl, adı ve soyadı arama motoruna yazıldığı zaman listelenen içeriklerin kaldırılmasını talep eden kişilerin başvurularının KVKK tarafından belirlenen kriterlere uygun olması halinde ilgili bağlantıların arama motorlarından silinmesine karar verileceğini belirtti. Unutulma Hakkı Kriterleri Av. Burcu Kırçıl KVKK tarafından belirlenen kriterleri şöyle açıkladı: · İlgili kişi kamusal hayatta önemli bir rol üstlenmiş mi? Siyasetçilerin, üst düzey kamu yöneticilerinin, iş adamlarının, ünlü sanatçı ve sporcuların, dini liderlerin ve bazı meslekleri icra eden kişilerin kamusal hayatta rol oynadıkları kabul edilmektedir. Bu kişiler hakkında yapılan aramalar sonucunda elde edilen veriler bu kişilerin profesyonel hayatları açısından kamunun bilgisine sunulması gereken bazı bilgileri de içerebileceğinden sıradan bir vatandaşa göre bu kişiler tarafından yapılan başvurunun kabul görme olasılığı daha düşük olacaktır. · Arama sonuçlarının öznesi reşit olmayan bir çocuk mu? Kendisine ait bilginin yayınlanması esnasında reşit olmayan kişinin söz konusu bilgiye dayalı arama sonuçlarının kaldırılması talebinin kabul görme olasılığı daha yüksek olacaktır. · Bilgi gerçeği yansıtıyor mu? Yayımlanan bilgi gerçeği yansıtmıyorsa bu durum ile ilgili kişi hakkında doğru olmayan ve yanıltıcı bir izlenim edinilmesine neden oluyorsa söz konusu bilgiye ilişkin bağlantı kaldırılması taleplerinin kabul görme olasılığı yüksek olacaktır. Ancak kurum burada şikayetçinin iddiasını ispatlamasını beklemektedir. · Bilgiler kişinin çalışma hayatıyla mı ilgili? Bir kişi ile ilgili tüm veriler kişisel veri olmakla birlikte o kişi ile ilgili tüm veriler özel değildir. Genel olarak bilginin ilgili kişinin iş yaşamı ile ilgili olması, bu bilginin arama motorlarından bağlantısının kaldırılması talebinin kabul edilmesini zorlaştırmakta iken, özel yaşama dair olması bu yöndeki talebinin kabul edilmesinde önemli bir unsur olarak değerlendirilmektedir. · Bilgi suç niteliği taşıyor mu? Arama motorunda listelenen sonuçlarda suç niteliği taşıyan kişi hakkında hakaret, nefret söylemi içeren, onur kırıcı ya da aşağılayıcı ifadeler bulunan içeriklerin bağlantılarının kaldırılması hususunda veri sorumlusuna yapılacak başvuruların reddedilmesi halinde Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikayet yoluna gidilmemesi, bu yöndeki başvuruların mahkemeler vasıtasıyla çözüme kavuşturulması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. · Arama motorlarında yer alan bilgi özel nitelikli kişisel veri mi? Kişilerin hassas (cinsel hayata, dini inancına, sağlığına ilişkin bilgiler vb) bilgilerinin arama motorlarından bağlantılarının kaldırılmasına yönelik taleplerin kabul görme olasılığı özel nitelikli olmayan kişisel verilere göre daha yüksektir. Bunun yanı sıra özel nitelikli kişisel veri olmamakla birlikte, kişiyi tanımlayıcı bilgileri (adres, telefon numarası, parola vb), mali bilgileri gibi bireyin mahremiyetinin ön plana çıktığı bilgilere ilişkin bu yöndeki taleplerin kabul görme olasılığı da yine yüksek olarak değerlendirilmektedir. · Ulaşılan bilgi güncel mi? Bir diğer kriter de verinin güncel olup olmadığı, başka bir ifade ile verinin yayımlanmasından sonra aradan geçen zamandır. Aradan geçen zaman verinin güncel olma özelliğini yitirmesine neden olabilmekte, ya da bilginin konu ile ilgisi azalabilmektedir. Bu nedenle, aradan geçen zaman indeksten çıkarma taleplerinin kabul edilme ihtimalini artıran bir unsurdur. · Ulaşılan bilgi kişi hakkında önyargı oluşturuyor mu? İlgili kişinin arama sonucunda ulaşılan bilginin kendisi hakkında önyargıya sebep olduğunu iddia etmesi halinde bu talebin değerlendirilmesini gerektirir. Ancak söz konusu iddianın kanıtlanabilir nitelikte olması talebin kabul görme olasılığını artıracaktır. · Ulaşılan bilgi kişi açısından risk oluşturuyor mu? Bir arama sonucu ulaşılan bilgiler kişiyi kimlik hırsızlığı veya takip edilme gibi risklere açık hale getiriyorsa, söz konusu bilgilerin arama motoru listelerinden kaldırılması olasıdır. · Bilgi kişinin kendisi tarafından mı yayınlanmış?İlgili kişi tarafından ya da onun açık rızası ile yayımlanan bilgilerin bulundukları yerden kendileri tarafından kaldırılması imkanı bulunduğundan, arama sonuçlarından kaldırılmasına yönelik taleplerin kabul görme olasılığı azalmaktadır. · Bilgilerin yayınlanmasında yasal zorunluluk var mı? Yasal bir zorunluluk nedeniyle belirli bir verinin yayımlanması zorunluluğu varsa ve bu zorunluluk geçerliliğini sürdürüyorsa, bu durum ilgili kişinin kendisi ile ilgili arama sonuçlarının kaldırılması yönündeki talebinin değerlendirilmesinde olumsuz bir etken olarak görülecektir. · Ulaşılan bilgi ceza gerektiren bir suçla mı ilgili? Çok zaman önce meydana gelen göreceli olarak küçük suçlarla ilgili arama sonuçlarının listelerden bağlantılarının kaldırılmasına yönelik taleplerin, kabul görme olasılığı daha yüksektir. Ancak, bu kriter kesin bir kural şeklinde algılanmamalı ve her somut olay özelinde dikkatle incelenerek ele alınmalıdır. Av. Burcu Kırçıl, karara göre arama sonuçlarının indeksten çıkarılmasını isteyenlerin önce ilgili arama motoruna başvurabileceklerini, talebin reddedilmesi ya da başvuru sahibine cevap verilmemesi durumunda Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikayette bulunabileceklerini de sözlerine ekledi.