ÇÖKEK KÖYÜ ÜZERİNE
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
1972-1976 Yılları arasında Ürgüp Ortaokulu ve Lisesinde parasız yatılı öğrenci olarak okurken çok sayıda Çökekli öğrenci ile arkadaş olma fırsatım oldu. Çökekli olarak tanıdığım herkes çok iyi arkadaştılar, uzun süre görmeyeli çoğunun ismini bile unuttum. Değerli öğretmen , lise yılları arkadaşım Yusuf Kaya’yı yakınlarda kaybettik.
(Nevşehir Tarihi Fotoğraflar-Kent Belleği sayfasında yer alan Çökek Köyü İlkokulu Fotoğrafı 1933 Abdullah Çıkrıkçı paylaşımı)
Köyün adı 1928 yılından beri aynıdır. Çökek, Ürgüp’e bağlı bir köy. Topuz Dağı’nın uzantısı olan Karadağ’ın yamacına kurulmuş olup olup, tarihi ve üzümleri ile ünlüdür. Kuzeyinde Sarıhıdır Köyü Güneyi Ulaşlı Köyü , Kuzey Doğusunda ise Sofular Köyü ile komşudur.
Çökek Köyünün tarihi Efsaneye Göre “Başka yerlerden göç eden 3 Kardeş (Birisi Çok Sofi İmiş) Yola çıkmışlar Sofular Köyünün Bulunduğu yere gelmişler Sofi adında olanı ben buradan öteye gitmem buraya yerleşeceğim der orada kalır. Diğer ikisi yoluna devam ederek Kardeşlerden biriside İyice yorulmuş olur ve Çökek köyünün olduğu yerde ben yoruldum artık ileriye gidemem ben buraya Çökeceğim der ve oraya yerleşir.(Buranın adı da Çökek olarak kalır) Diğer kardeşte ben şu yamaca ulaşacağım ve orada yerleşeceğim der ve oraya ulaşır ve yerleşir,burasının adı da Ulaşlı olur”(Fibhaber).
Öğrencilik yıllarında Çökekli “Güneşin Katli’nin” yazarı Mehmet Türkkan adını çokça duydum. Üniversite yıllarında da kızı ile Ankara’da aynı sınıfta idik. Mehmet Türkkan daha sonraki yıllarda Ankara’da özel dershanede öğretmenlik yaptı.
Çökek köyünden çokça okur, yazar, asker, sivil bürokrat çıkmıştır. Benim öğrencilik yılarımda bir dolmuş dolusu öğrenci Ortaokula okumak için gelirdi.
Çökek Köyü denilince akla gelen isimlerden birisi de; Mustafa Fevzi Taşer’dir. 1888 yılında Ürgüp’ün Çökek Köyü’nde doğmuştur. Konya Yüksek İslam Enstitüsü’nü bitirmiş ve Çanakkale Savaşı’na yedek subay olarak askerlik yapmıştır. Daha sonraki yıllarda,1916 yılında Gelibolu’dan 23 Alaya katılmak üzere Revandiz’e gider. Revandiz Kuzey Irak’ta Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir bölgedir. Ruslarla savaşırken Revandiz’de Ruslara esir düşmüş, Vetluga Bölgesinde esir kampında kalmıştır. Burada iki yıl esir kaldıktan sonra Alman bir ailenin yardımıyla 27 Haziran 1918 de topraklarına geri dönebilmiştir. Ürgüp’te şubesi açılan İhtiyat Zabitleri Teavin Cemiyeti’nin kurucuları arasındadır.
Merhum Yusuf Kaya tarafından çekilen Çökek Köyü fotoğrafı.
Kuşkusuz coğrafi konumu ve tarihi ile korunması gereken Çökek Köyü, Türkmen boylarının Anadolu’ya yerleşmesinden öncesinde de diğer etnik kabilelere yurtluk yapmıştır. Rumlardan kalma şarap damları ve üzümü ile ünlü Çökek Köyü ,Ürgüp ilçesinin en güzel köylerinden birisidir.