KAPADOKYA YÖRESİNDE ÜZÜM AÇISINDAN KIŞA HAZIRLIK GELENEKLERİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Özellikle de kışın sert geçtiği yöreler açısından her toplumun özel kışa hazırlık kışa hazırlık gelenekleri olduğunu görüyoruz. Kadim Kapadokya yöresi onlarca kavime beşiklik etmiştir. Kültürlerden süzüle gelen gelenekler günümüzde de yer yer devam etmektedir. Bunlardan bazılarını irdelemek gerekirse;
HEVENKLİK ÜZÜM SAKLAMA GELENEĞİ
Eskiden güzel atlar diyarı olan Kapadokya üzümleri ve şarabı ile de dillere destandır. Bölge de yaşayan insanlar Eylül ayı sonundan başlayarak Kasım ayı başına kadar sert ve dayanaklı üzümleri özel olarak seçerek hevenk adı verilen özel kesilmiş çalı dallarına takarlar ve çalı dalını da soğuk bir dama denilen odaya asarak bozulmasını önlemiş ve böylece kışın taze üzüm yemiş olurlar.
Hevenklere asılan üzümlerin aralık ayı sonu hatta Ocak ayı ortalarına kadar özelliklerini koruyarak bozulmadıkları gözlenmiştir.
KÖFTÜR
Temel olarak köftürün elde edilmesi üzüm şırası ya da üzüm suyu içinde nişastanın çok kısık ateşte, sürekli karıştırılarak kaynatılması ile elde edilir. Genellikle ilave şeker kullanılmaz.
Üzümlerden elde edilen üzüm suyu (şıra) kaynatılır. Kaynayan şıraya azar azar ve eşit miktarlarda un dökülür. Şıra pekmezleştikçe un ile de koyulaşarak kazandaki ürün köftür haline gelir. Kazanda kaynarken, alınarak bakır tepsi, ahşap yayvan tabaklara dökülür. Serin, güneş görmeyen bir alanda soğumaya bırakılır. Dinlenerek soğuyan köftür, donup kalıplaşır.
Bu kış tatlısı Nevşehir ve Ürgüp yöresine özgüdür.
PEKMEZ KAYNATMA
Kapadokya bölgesinin çoğu köy ve kasabalarında üzüm pekmezi vazgeçilmez kış yiyecekleri arasındadır. O nedenle de her yıl mutlaka pekmez kaynatılır.
( Fotoğraf Emrullah Güney)
Kapadokya üzümlerinden yapılan pekmezin marka haline getirilip dünya pazarına sunulması gerekmektedir.
ÜZÜM TURŞUSU
Üzüm turşusu üzümün kışa saklanma yöntemlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapadokya bölgesinin özel turşularından birisidir.
