Kazakistan’daki son olaylardaki kazananlar ve kaybedenler...
Kazakistan’da son günlerde geçen olayları iyi analiz ederek bu gibi olaylardan ne dersler alabiliriz sorunun cevabini iyice incelemeliyiz. Böylece bölgedeki güç dengeleri, büyük devletlerin bölgedekiplanlarını,bölgenin hassasiyetleri gibi birçok noktayı anlamamıza yardımcı olacak.
Bu tur olayları belirli on yargılar, düşmanı küçük görmek, dostu büyütmek gibi zihniyetlere girersek herhangi bir sonuca varamayıp ve doğru ders çıkaramayız. Gerçekçi bir analiz ile doğru analizi yapmış oluruz.
Son olaylar nasıl gelişti:
1: Olayın ilk ateşlenmesi doğal gaz fiyatındaartış olarak değerlendiriliyor. Elbet bu gibi olaylar sadece böyle gerekçeye bağlanamaz bu tıp olaylar bir birikimin sonucu olarak, aynen bir gaz sıkışması gibi en ufak bir kıvılcım ile patlamaya sebep olur. Bu patlama her ne kader kıvılcımdan gözükse detemel patlamanın nedeni değil. Bu birikimi iyi tespit etmek lazım. 2: Dış Güçler: her olan olayı dış güçlere bağlamak en yanlış yoldur, böylece sadece toplumu bir nevi kandırabiliriz yoksa eğer bir birikim olmazsa her ne kader de dış güçler ve elemanlarızorlasa da böyle bir olaylar gelişmez. Elbet dış güçler böyle olayları etkileyebilir, yönlendirmeye çalışabilir,…… ancak sadece dış güçlerle böyle olaylar gelişmez.
Bu olayda etkin rol oynayan gruplar:
1: Kazakistan halkı:
A: birülkenin gelişmesi sadece binaların yükselmesi ile olmaz. Buna paralel toplumun hassasiyetleri, kültürel alışkanlıkları, bağlılıkları gibi noktaları göz ardı edersiniz bu işler toplum tarafından geri teper ve kabul edilmez. Mesela Almatı da kapalı kayak merkezi yaparak Almatı çok gelişti diyemezsiniz, Astana’da çok gösterişli ticaret merkezleri yapılmış ancak buna paralel ticaret gelişmediğinden çoğu boş ve gereksiz bir binalardır.Ancak bakınız ne güzel binalar,Astana ne gelişmiş, orta Asya’nınHong Kong olmuş diyemezseniz. Astana da merkezde yapılanbüyük sitelere birkaçını gezdim ancak %70 Müslüman olan bir ülkede kaç sitede batı usulü yapılan sitelerinde tuvaletlerde su yoktu (site projelerinde halkın inancıhiç dikkate alınmamış). Birçok yerde rüşvet olayları dikkat çekiyor.
B: merkezdeki halkın ekonomik durumu ile çevredeki ekonomik durumunun arasında uçurumlar var.
Bunun gibi birçok sebeplerden dolayı, doğal gaz fiyat artışı bu patlamaya sebep oldu ilk başta halk hareketi ile başladı ancak devamındaki diğer gruplarınmüdahilolması ile halk yavaş yavaş ortadan çekildi ve diğer gruplar kaldı.
2: Yağmacılar: Fırsatı değerlendirerek daha sonra bu olaylara girdiler ve yağmalandığı marketler, AVM ler, gibi yerler bunların tarafındanyapıldı.
3: Dış güçler: Bu fırsatı değerlendirerek silah dağıtımı, silahlıçatışmalar ve kaç polisi Suriye’deki olayları hatırlatan şekilde katletmeler bu grubun tarafından yapıldı. Bunların çoğu Kırgızistanüzerinden gelen Kırgızlar, Özbekistanlı ve Afganlı olan Özbekler gibi gruplardan oluşmuştu.
Bu olayıneksileri ve problemleri:
1: ilk başta halk tarafından başlanan olaylarda en önemlieksiklik bu harekete yönveren, organize eden liderlik yapan bir lider veya oluşumun olmamasıydı. Böylece bu hareketin pek bir sonucavarmamacayıbelliydi.
2: daha sonra yağmacıların ve dış güçlerin organize ettiği grupların bu hareketlere müdahilolunması ile halk yavaş yavaş kenara çekildi. Böylece olayların yönü de değişti.
Bu olayda kimlerkazandı kimler kayıp etti:
1: KazakistanCumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev: bu olayları bahane ederek ve/veya kullanarak Nursultan Nazarbayev tamamen tasfiye etti böylece yönetimi tamamen ele geçirdi. Burada: Kazakistan Cumhurbaşkani Kasım Cömert Tokayev kazanan ve Nursultan Nazarbayev ve çevresi ve yakınları tasfiye edilerek kayıp eden oldu.
2: Rusya ve Türkiye:Cumhurbaşkani Kasım Cömert Tokayev bu olaylarda dış saldırı ve dış terör örgütler gibi konuları bahane ederek ve/veya kullanarak kolektif güvenlik anlaşması örgütü adı altında Rusya’nınbaşında olan güçlerden davet etti. Çoğu Rus olan bu güçler Kazakistan’a geldiğinde yerleştiği konumları bakınca:
A: Cumhurbaşkanlığı sarayı
B: genel kurmay başkanlığı
C: Havaalanı ….. gibi yerlerde yerleştiler.
Bu yerleşmeye baktığında dikkat çeken nokta bu güçler darbeye karşı Cumhurbaşkani Kasım Cömert Tokayev ve grubunu korumaya gelmişler izlenimi veriyor. Bu olayda Rusya yanlıları kazandığı için Rusya kazanmış oldu ve Türk milliyetçiliği gruplar ve Nursultan Nazarbayev kayıp eden olduğu için Türkiye kayıp eden oldu.
Bu olayın devamı muhtemelen Özbekistan’da da denenecek.
Böylece TürkCumhuriyetleri grubu altında toplanan ülkeler teker teker Rusya kontrolün altına geçirmeye çalışılacak.
Bu olay sonucunda: 1: Türkiyekontrolüaltında olanTürkCumhuriyetleri grubu zayıfladı. 2: Çin’den başlayan ipek yolunun büyük bir kısmı türküyekontrolündençıkmış oldu.
Bu olayıçok iyi inceleyip ve ders almalıyız böylece gelecek için çok iyi yeni orta Asya dış politikageliştirmek gerekir.
Ali Haydar
12.01.2022
