Kurban bayramında kesilen kurbanların etleri genelde kavurma olarak sofraları süslüyor. Unutmayın Kurban eti ruha şifadır... Sağlık Bakanlığı ise vatandaşları uyararak,kurban etlerinin buzdolabında birkaç gün bekletildikten sonra, haşlama yapılarak veya ızgarada hazırlanarak tüketilmesini öneriyor. Geleneksel olarak her kurban bayramında olduğu gibi bu senede, Kurbanlarımızı kestik bir kısmını yedik bir kısmını dağıttık kalanını ise kış için Nevşehir Geleneklerine göre saklıyoruz. Nasıl mı? Sızgıt, Kavurma, Kıkırdak, Sucuk... Kavurma, Saç tava, Nevşehir Tavası ve mangal Kurban Bayramının Nevşehir’deki vazgeçilmez lezzetlerinden… Bugün Kurban Bayramının ikinci günündeyiz... Peki Kurban Eti İslami ölçülerde nasıl dağıtılır, Ortaklar arasında nasıl pay edilir? sorusuna cevabı merak edenlerdenseniz bu yazıyı mutlaka okuyun. İnancımız gereği Kutsal ve mübarek günlerden Ramazan ayında oruçlarımızı tutup Ramazan bayramından iki ay sonrasında bu kez Kurban Bayramı gelip çattı. Küsler barıştı kırgınlıklar giderildi büyüklerin elleri öpüldü. Mezarlıklar ziyaret edildi, eş dost akrabalar ile hoş sohbetlerle çerezler sütlaç su böreği baklavalar ve kurban etlerinden tadılmaya başlanıldı. Nevşehir de Kurban Bayramı Nasıl Geçiyor... Kurban Bayramında kesilen etlerin ilk tadımı kavrularak ekmek arasında sabah kahvaltısı olarak afiyetle ev hanesi tarafından yenilir. Kurban kesmeyen konu komşu davet edilir.Sonrasında Kurban eti nin bir kısmı kurban kesmeyen dar gelirli komşu akraba ve garibanlara dağıtılır. Kalan kısmının bir kısmı eş dost beraber yenilir kalan kısmı ise Kavurma, Sızgıt, Kıkırdak, Sucuk olarak yapılarak kış mevsiminde afiyetle yenilir. Sızgıt : Kesilmiş et küçük parçalara bölünerek etin yağı ile kavrulur ve kurutulur. Kıkırdak: Kuyruk yağı veya iç yağının kavrulduktan sonra, erimiş yağ içerisinde arta kalan posasıdır. Kıkırdak yada Ciziriğin diğer adları ise, kıkırdak ve kakırdaktır. 1 kilo kuyruk yağı kavrulduktan sonra, geriye 200 gram cizirik çıkar. Kıkırdak ne işe yarar Kıkırdak kullanılarak diğer katkı malzemeleri ile birlikte "nefis sözcüğü yanında az gelir" müthiş gözlemesi olur. Kuyruk yağı niye kavrulur İlimiz Nevşehir le birlikte Anadolunun çoğu illerinde kavurulmuş ete sızgıt denir. Sızgıt, etin uzun süre saklanabilmesi için kavurulmasıdır. Sızgıt yapmak için hayvanın kuyruk yağı, ya da iç yağı kavrulur. Yağ kavrulduğunda sıvılaşır ve bir tarafta da posası kalır. Posa tencereden alınır ve yerine kavrulmuş ve tuzlanmış et konur. Et tencerede yağ içerisinde tekrar kavrulur. Kavrulan et ılık olarak çömleklere doldurulur ve saklanır. İşte bu kavrulmuş ete sızgıt denir ve donmuş olarak yemeklerde kullanılır. Resimde görünen yağın arta kalan posası, yani kıkırdaktır. Kurban etini nasıl paylaşmalı Sual: Kurban eti hakkında yapılacak işler nelerdir? CEVAP Maddeler hâlinde bildirelim: 1- Eti tartarak, eşit olarak paylaşmak gerekir. Yağ, sakatat ve yenilen her şey paylaşılır. Tartmadan bölüşüp helâlleşmek caiz olmaz, faiz olur. 7 kişiden dördüne etle birlikte birer bacak, beşinciye etle birlikte derisi, altıncıya etle birlikte başı verilirse, tartmadan paylaşmak caiz olur. Yedinciye bir şey koymak gerekmez. Yahut 7 kişi, kurbanlık ineği birine teslim edip, (Kesmeye, kestirmeye, etini dilediğin gibi sarf etmeye, seni umumi vekil ettik) deseler, umumi vekil, bölüştürmeden etin tamamını herhangi birine verebilir veya tartmadan ortaklar arasında göz kararıyla paylaştırabilir. 2- Kurbanın etini eşit olarak tarttıktan sonra, paylaşmak için kur’a çekmek iyidir. Bir malı, ortaklar arasında taksim etmek için, kur’a çekmek caiz ve sünnettir. 3- Kurban eti tartılmadan paylaşılıp, biri diğerine, mendil, defter, kalem gibi bir şey verse, paylaşma sahih olur. 4- Taksim etmeden etin bir kısmını pişirip, ortakların müşterek yemeleri caizdir. 5- Mutfakları bir olan baba oğlun, karı kocanın ortak olarak kestikleri kurbanı, tartıp paylaşmaları gerekir. Yahut 1. maddedeki gibi, birisi umumi vekil olursa, tartmaya gerek kalmaz. 6- Müslüman bir kimsenin kesip, gayrimüslimin yüzdüğü kurbanın etini yemek caizdir. 7- Kurbanın ve her hayvanın şu yedi yeri yenmez: Akan kanı, zekeri, husyeleri [koç yumurtası denilen yerleri], bezleri [guddeleri], safra kesesi, dişi hayvanın önü ve idrar kesesi [mesanesi]. 8- Ölü mü, diri mi olduğu bilinmeyen hayvan, kesilince kan çıkar ve hareket ederse, eti yenir. 9- Kurban etini, kesen de yiyebilir. Fakir zengin herkese de verebilir. Etin üçte birini evine, üçte birini komşulara, gerisini fakirlere vermek müstehabdır. Hepsini fakirlere de verebilir. 10- Kurban etini, evinde 3 günden fazla bırakabilir. Kurban sahibi zengin değilse, çoluk çocuğunun et ihtiyacını karşılamak için hepsini evinde bırakabilir. 11- Hayvan kesildikten sonra eti telef olsa [mesela yansa, köpekler yese], tekrar kesmek gerekmez. Kan akıtmakla vacib yerine gelmiştir. 12- Kurbanın hiçbir yeri satılmaz. Bir kısmı satılırsa, satılan kadarının bedelini sadaka olarak vermek gerekir, ama kurbanın etiyle yenecek bir şey alınsa, o miktarı sadaka vermek gerekmez. 13- Kurban derisi namaz kılan fakire verilir. Ne yapıldığı bilinmeyen yerlere vermemelidir. Evde de kullanılabilir. Parayla satılmaz. Derisi, eti satılırsa, parası fakirlere sadaka olarak verilir. Yahut devamlı kullanılacak bir şey karşılığı da satılabilir. 14- Ortaklardan birisi kurban kesmeden ölse, hissesi mirasçılarına verilir. 15- Karnı yarılıp, yavrusu çıkarıldıktan sonra, o yara sebebiyle ölürken kesilen koyun yenmez. 16- Canlı hayvanın her parçası haramdır. Kesildikten sonra, kendine zarar vermeyen kimsenin pişirmeden yemesi caizdir. [Mesela çiğ köfte, sucuk ve pastırma yemekte mahzur yoktur.] 17- Makam sahibine saygı için kesilen hayvan leş olur. Sırf ona saygı için hayvan kesmek caiz değildir. (Eğer falanca zat gelirse, Allah için bir hayvan keseceğim) derse, o zat gelince kesilir. O hayvan adak olduğu için, etinden kesen ve zenginler yiyemez; fakirlere verir. Yolcuya, misafire veya bir makam sahibine, saygı için değil, yedirmek için hayvan kesmek caizdir. Kurban etini taksim ederken Sual: Bir evde, bütün aile fertleri için ortak kurban kesilse, kurban eti eve geldikten sonra, taksim edilmeden, herkes hissesini hediye etse, taksime gerek kalır mı? CEVAP Böyle yapmak faiz olur, haram olur. Her parçanın yanına ayak, baş ve deri konursa tartmadan taksim yapılması caiz olur. Mesela 7 ortak varsa, dört kişinin hissesine birer ayak konur, birinin yanına baş konur, birininkine deri konur, biri de ötekilerden farklı olur yani boş olur. Eğer ortak dört kişi ise birer ayak koymak da yeterlidir, beş kişiyse birine de baş veya deri konur. Veyahut ortakların her biri diğerine, mendil, defter, kalem gibi bir şey verirlerse yine paylaşma sahih olur. Eğer alırken, (Allah rızası için bayram kurbanımı almaya, aldırmaya, kesmeye, kestirmeye ve etini dilediğin şekilde sarf etmeye seni umumi vekil ettim) diyerek birisine umumi vekalet verilseydi, hiç dağıtmadan da o vekil etin hepsini eve bırakabilirdi. Dilenciye et vermek Sual: Ortak kurbanın başını veya ciğerini ortaklar, dilenciye verse, kalanını taksim caiz mi? CEVAP Evet, caizdir. Tartmadan kurbanı paylaşmak Sual: Kurban eti tartılmadan paylaşılıp, her biri diğerine, mendil, defter, kalem gibi bir şey verse, paylaşma sahih olur mu? CEVAP Evet, sahih olur. Yahut yedi kişiden dördüne etle birlikte birer bacak, beşinciye etle birlikte derisi, altıncıya etle birlikte başı verilirse, tartmadan paylaşmak caiz olur. Yedinciye bir şey koymak gerekmez. Sual: Aynı aileden olan kızı ve torunları 5 kişi kurban için bir sığır satın alıyorlar. Bu kurbana sonradan 7 hisseye tamamlamak için, nine ve dedelerini de ortak ediyor fakat onlardan para almıyorlar. Yalnız kestikten sonra, pay edip parayı veren kız ve torunları 5 hisse olarak pay ediyorlar. Bu şekilde dede ve ninelerini de kurban sevabından yararlandırdıklarını söylüyorlar. Bu şekilde olan bir kurbanda 7 kişiye paylaştırılması mı gerekir yoksa onların yaptığı gibi 5 pay olarak ayrılabilir mi? Dede ve ninelerinin "kanına kurban" olarak girdiklerini söylüyorlar. CEVAP Beşe bölünmez yediye bölünür. Dede ve ninelerinin "kanına kurban" olarak girdiklerini söylemeleri uygun değil. Etlerini almayabilirler ama normal kurbana girerler. Parasını kim verirse versin önemi yok. Sual: Kurbanlık bir dana aldığımızda, bu danadan 4 pay vacib kurbanı, 3 pay kurban adağı olacak şekilde paylaşabilir miyiz? Bu şekilde adak ve kurban borçlarımızı ödeyebilir miyiz? CEVAP Evet ödemiş olursunuz. Sual: Ben 3 pay adak, 1 pay vacib, annem, 1 pay vacib, kardeşim 1 pay vacib ve hanım 1 pay vacib, kurbanımızı almaya karar verdik. Bu kurbanı kesip dağıtırken adak olan kısmını nasıl, vacib olan kısmını nasıl ayırmalıyız? CEVAP Herkes payını alır. Siz üç pay alacağınıza göre sizinkiler adak, ötekiler vacib kurbandır. Siz adakları istediğiniz fakirlere verirsiniz. Sual: 300 lira ben, 900 lira da arkadaş katıp bir inek aldık. Eti, para nispetinde mi paylaşmak gerekir? CEVAP Evet. Sual: Kurbanlık ortak inek alırken arkadaş eşini de kattı. İneğe 1200 lira verdik. 600 lirasını o, diğer yarısını da ben verdim. Ancak eti nasıl paylaşılır? CEVAP Etin yarısı sizindir. Kalan yarısını da arkadaşınız, hanımı ile paylaşır. Sual: Kurbanı henüz bölüşmeden, bir kısmını tartıp ortaklara vermek caiz mi? CEVAP Evet. Sual: Birkaç kişi ortak olarak aldığımız ineği, kurban ettikten sonra, etini tartarak paylaştırmak şart mı? Göz kararı ile paylaşıp helalleşmek kâfi gelir mi? CEVAP Hayvan, kesilince kurban edilmiş olur. Ancak eti dinimizin bildirdiği şekilde paylaşılmazsa, haram işlenmiş olur. Paylaşmadan, hediye etmek de caiz olmaz. Tartmadan paylaşılırsa faiz olur. Göz kararı ile paylaşmak kâfi gelmez. “Hakkımı helal ettim veya sana hediye ettim” deseler de caiz olmaz. Faiz olmaması için eti tartmalı, eşit olarak paylaşmalıdır. Taksimi mümkün olan bir şeyde, ortak olanların hisselerini ayırmadan önce, hiç kimseye hediye etmeleri de caiz değildir. Her birine et ile birlikte deri veya bacak yahut baş verilirse, tartmadan paylaşmak caiz olur. Bunun için deri ortağın birisine, bacaklar dört ortağa, baş da ortağın birisine verilir. Kuyruk, ciğer, işkembe, böbrek gibi organların hepsi bir kişiye veya hepsine paylaştırılabilir. Yani bunların etten ayrı özelliği yoktur. Yahut her biri diğerlerine bir defter, ikincisi bir mendil gibi şey de verirse tartmak gerekmez. Sual: Kurban etini kavurma yaparak saklamak günah mıdır? Kurban eti üç günden fazla evde bırakılmaz mı? CEVAP Kurban etini üç günden fazla saklamanın mahzuru yoktur. Etin üçte birini eve ayırıp, üçte birini komşulara, gerisini de fakirlere vermek müstehaptır. Kurban nisabına malik bir kimse, geliri ile güç geçiniyorsa, etin hepsini kavurma yapıp, birkaç ay et parasından biriktirerek gelecek yılın kurban parası olarak saklaması ve böylece kurban kesme sevabından mahrum kalmaması çok iyi olur. Sual: Kurban bayramında çocuğunu sünnet ettiren kimsenin, kurban etinden misafirlere ikram etmesi caiz midir? CEVAP Kurban etini, sünnet merasiminde misafirlere ikramda mahzur yoktur. Sual: Geçen yıl kurbanlık bir boğa, kesilirken kaçıp sokakta birçok şeye zarar verdiği için kurşunlanmıştı. Ayağı da kırılmıştı. Ancak ölmeden önce kesilmişti. Bunun eti yenir mi ve kurban sahih olur mu? CEVAP Ölmeden önce kesildiği için eti yenir ve kurban da sahih olur. Sual: Akika, vacib ve adak kurbanı için hisseye giren bir kimse akika ve adak kurbanı hisselerine ait payları aile olarak yiyebilir mi? CEVAP Adaklar yenmez. Fakirlere dağıtmak gerekir. Akika yenir. Sual: Fakir, ölen babası için bayramda kestiği kurbandan yiyebilir mi? CEVAP Yiyebilir. Yalnız adak yenmez. Sual: Kurban adayan, bayramdan önce kesse, sonra da bayramda kesileceğini öğrense, bayramda da keseceği için bunu yiyebilir mi? CEVAP Evet. Sual: Kurban etini yemek için bekletmek lazım mı? CEVAP Kesilir kesilmez yenilebilir. Bir iki gün bekletilirse et tatlılaşır. Sual: Kestiğimiz kurbanın etini veya bir sadakayı kötü kimselere vermek caiz midir? CEVAP Caiz ise de, iyi kimseleri tercih etmek gerekir. Kesilen kurban, verilen sadaka, yapılan her iyilik çeşitli belaları önler. Sadakanın fazileti çoktur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Suyun ateşi söndürdüğü gibi, sadaka da günahları yok eder.) [Tirmizi] (Sadaka, kabir azabından korur. Kıyamette de sahibini himayesi altına alır.) [Beyheki] (İyilik ömrü artırır, sadaka günahları giderir ve kötü ölümden korur.) [Taberani] Malı çok olup da zekat, sadaka vermeyen kimse, sıkıntı içinde yaşar. Hadis-i şerifte, (Gerçek fakir, malı olduğu halde sadaka vermeyendir) buyuruluyor. Az da olsa vermeye alışmalıdır! İmam-ı Şafii hazretleri, (Almayı seven, vermekten hoşlanmayan kimselerle arkadaşlık etmek uygun değildir) buyuruyor. Peygamber efendimiz yemin ederek, (Sadaka malı eksiltmez, sadaka vermekle mal eksilmez) buyuruyor. Sadaka verenin malının bereketi artar. Az malı çok iş görür. Hadis-i şerifte, (Gizli-açık çok sadaka verin ki rızkınız bollaşsın, yardıma mazhar olasınız ve duanız kabul edilsin) buyuruluyor. (İbni Mace) Sual: Hacca gidenler kurbanlarını kestirdikten sonra, suudiler kurbanları toprağa gömüyorlarmış. Yalnızca kurban kesilip eti kimseye verilmeyip atılırsa, kurban ibadeti yerine getirilmiş olur mu? CEVAP Kurban etini başkalarına verme mecburiyeti yok, mecburiyet kanın akmasıdır. Suudiler yani vehhabiler bütün ehl-i sünnet müslümanlara müşrik yani kâfir diyor ve müşrikin kestiği yenmez diyor, onun için toprağa gömüyorlar. Şimdi Afrika’ya ve başka ülkelere götürüldüğünü duyduk. Sual: Kurbanı kesince karnından yavru çıkınca ne yapılır? CEVAP Kurbanı kesince, hayvandan çıkan yavru diri ise, yenmesi için, ayrıca kesmek gerekir. Fakat kurban sahibi yavrunun etinden yemez, yerse kıymetini fakire sadaka olarak vermesi gerekir. Yavruyu diri olarak tasadduk etmek müstehaptır. Kurbanın karnından çıkan yavru, ölü ise yememeli. Sual: Kurbanlık hayvana sövünce, o hayvanın eti yenir mi? CEVAP İnsana, hayvana ve hele cansıza kızıp sövmek doğru değildir. Hadis-i şerifte, (Öfke imanı bozar) buyuruldu. Öfkesini yenen Cennetle müjdelenmiştir. Her ne kadar bir hayvana sövmek uygun değilse de, böyle bir hayvanı kesmek, kurban etmek ve etinden yemek caizdir. (Hadika) Ortakların hissesi Sual: Üç ortak, 350 lira vererek bir inek satın alıyorlar. Biri 50, ikincisi 100, diğeri de 200 lira verse, kurbanın eti nasıl paylaşılır? CEVAP Herkes, verdiği para kadar hisse alır. Kurban yediye bölünür. 50 lira veren bir hisse, 100 lira veren iki hisse, 200 lira veren de dört hisse alır. Bu kurbanın eti 3,5 hisse de yapılabilir. Birinci ortak yarım, ikincisi bir, üçüncüsü de iki hisse alır. En düşük olanın hissesi yedide birden aşağı olmadığı için, böyle ortaklık sahih olur.