Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde; pireler berber, develer tellal iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken bir Nevşehir'de bir zamanlar bir Sümerbank tekstil fabrikası varmış...

1968 Yılında Nevşehir'de faaliyete başlayan Sümerbank Tekstil Fabrikası 1996 yılında özelleştirilmiştir.

Nevşehir'in geçmişte 2 önemli fabrikası vardı...

Nevşehir'de 50 yıl öncesinde en çok bilinen iki adet fabrikası vardı.Tekstil fabrikası ve Taskobirlik. Bu fabrikalarda üretim yapılır aynı zamanda istihdam sağlanırdı.Cumhuriyetimizin mihenk taşı kaleleriydi. Üretim vardı, emek vardı, aslında mutlulukta oradaydı. Malesef yanlış uygulamalar sonrası o değerlerimizi kaybettik. Burası Nevşehirin birçok ailesinin veya akrabasının çalıştığı bir yerdi. Burası Nevşehir için çok önemliydi ve anlamlıydı. Bu günlerde daha iyi anlaşıldı.

Biraz eskileri yâd edelim mi ?

Tekstil Sanayi: 

Nevşehir’de Sümerbank tarafından bir fabrika yapılmıştır. 17.500 bu fabrikanın bina inşaatı 1965 yılında başlamış, 34 milyon lira harcanarak 1967 yılında inşaat ve makine montajı imal edilmiş ve 1968 yılı başında hizmete açılmıştır.

1972 yılında 492 işçi ve 27 memur istihdam edilmiştir. Bazı yıllar toplam çalışan sayısı bine yaklaşmıştır. Aileleri ile birlikte toplam dört bin kişinin geçim kaynağı olmuştur. O yıllarda 30.000 nüfuslu olan Nevşehir’in dörtte birinin ekmek kapısı olmuştur.

1985 yılında 487 işçi ve 35 memurun çalıştığı fabrika 08 Şubat 1996 tarihinde özelleştirilmiştir. Önce iplik üretimi yapan fabrika daha sonra özelleşmesinin ardından dokumaya geçerek havlu ve bornoz üretmiştir.

Bilinen özelleştirme fiyatı (eski parayla 170 milyar)170.000.TL dir. Bu fiyat bir apartman dairesi fiyatıdır. Özelleştirme ile tesisi Nevşehirlilerden oluşan çok ortaklı bir şirketin aldığı, yaklaşık sekiz yıl işlettikten sonra eskiyen makineleri yenilememe ve yeni yatırım yapılmaması sebebiyle üretimi durduğu anlaşılmaktadır. Fabrikanın lojman vb alanları yıkılmış, işletme binası ise tamamen harabe halinde kaderine terk edilmiştir.

Sümerbank iplik fabrikası...

Pamuk kamyonlarla Adana'dan gelir, Nevşehir'de işlenip iplik haline gelir ve kamyonlarla sevk edilirdi. Sümerbank'ın Türkiye'de bornoz ve havlu ipliği üreten 2 fabrikasından biriydi. Ayrıca konfeksiyon bölümü de vardı. Çok karlı ve verimliydi, yüzlerce insana iş ve ekmek sağlıyordu. 1996'da özelleştirme adı altında satıldı.

Nevşehir’de Sümerbank işletmesinin bulunduğu mahalleye Sümer Mahallesi adı verilmiş ve bu isim Sümerbank yok olmasına rağmen hala varlığını korumaktadır. Zarar ediyor diye bir kamu kurumunun bir fabrikanın arsa fiyatına satılması doğru olmamıştır. Sümerbank ülkemizin ilk yerli ve milli sanayi kurumudur. Eskiyen teknolojisinin yenilerek tüm fabrikalarının üretime devam etmeleri daha doğru olacaktı. Ne yazık ki artık Sümerbank tarih olmuştur.

Tüm masallar, "Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine..." diye bitermiş. Maalesef iyi araştırılmadan düşünülmeden yapılan hareketlerin sonu muradına eremeden, pişmanlık olabiliyor. Ama umutsuz olmamak gerek...

Mutlu yarınlarımız için başta köylerimizde ve şehirlerimizde vatandaşlarımızın üretime, üretmeye devam etmesi gerekiyor... Bunun içinde yeni üretim merkezleri, imalathaneler, fabrikalar gerekiyor... Bu manada şehrine ülkesine yatırım yapan tüm iş insanlarımıza teşekkür ediyoruz.

Nevşehir Sümerbank'ın olduğu bu yer Fabrika yapılmadan önce mezarlıktı. Mahallede çocuklar buradaki arazinin bazı boş bölümlerini temizleyerek  futbol oynarlardı...

Nevşehir'de kadınların kullandığı bu yöresel kıyafete çar denilirdi... Sonra diminin üstüne atlı örtmeye başlandı. Köylerde çar örtme devam etti.

Nevşehir Sümerbank Futbol takımı (Hüseyin Uluçay arşivi) 1984 Nevşehir Gazi stadyumu

Yararlanılan Kaynaklar;

-Sümerbank ; Cumhuriyetin 50.Yılında (1933/1973) Sümerbank

-Zafer Toprak ; Sümerbank,1988

-Faruk Güçlü, Yıkılan Bir Cumhuriyet Kurumu; Sümerbank, Ürün yayınları,2015

-Hüseyin Uluçay, Nevşehir Sümerbank eski çalışanı.