1954 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye’nin 50. ili olan Nevşehir, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, kültürel mirası ve doğal güzellikleriyle ülkemizin en özel şehirlerinden biri olmuştur.
Nevşehir’in gelişmesinde ve il kimliği kazanmasında büyük emeği olan Lale Devri’nin önemli devlet adamı Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, şehrin adını tarihe altın harflerle yazdırmıştır. Dünden bugüne bu güzel topraklara hizmet eden tüm siyasetçilere, bürokratlara, iş insanlarına ve değerli şahsiyetlere teşekkür ediyor; ebediyete irtihal edenleri rahmetle, yaşayanları ise minnetle ve saygıyla anıyoruz.
"Ben Nevşehirliyim" Diyen Herkese Selam Olsun!
Nevşehirli olmanın gururunu ve sorumluluğunu taşıyan herkes için bugün sadece bir yıldönümü değil, aynı zamanda birlik, beraberlik ve umut dolu bir gelecek için yeni bir başlangıçtır.
FİB Haber Merkezi olarak, başta kıymetli okurlarımız ve tüm hemşehrilerimiz olmak üzere, Nevşehir’in il oluşunun 71. yılını en içten dileklerimizle kutluyor, bu anlamlı günün şehrimize hayırlı olmasını temenni ediyoruz.
“Ben Nevşehirliyim ve memleketimle gurur duyuyorum” diyenler için nostaljik karelerle geçmişe kısa bir yolculuk da sizleri bekliyor...
NEVŞEHİR’İN TARİHİ…
Nevşehir'in tarihi M.Ö. 7000 yıllarına kadar uzanır. Nevşehir ‘Güzel Atlar Ülkesi’ anlamına gelen (Farsça Katpatuka) Kapadokya Bölgesinin merkezinde yer alır. Bölgeye sırası ile Hititler, Frigler, Asurlar, Persler, Romalılar, Selçuklular ve Osmanlılar egemen olmuşlardır.
Kapadokya Bölgesi M.S. 3. yüzyıldan itibaren Hristiyanlığın önemli merkezlerinden biri olmuştur. 11. ve 12. yüzyıllarda Selçukluların hizmetine girmiştir.
1071 Malazgirt Zaferinden sonra bölgede Türk köyleri kurulmaya başlayınca şehre ‘Muşkara’ ismi verilmiştir.
İlin adı 1725 tarihinde Nevşehir olarak değiştirilmiştir. Nevşehirli Sadrazam Damat İbrahim Paşa zamanında büyük bayındırlık hareketine girişilmiş; imaretler, camiler, medreseler ve çeşmeler yapılmıştır.
Nevşehir; 6429 Sayılı Kanun ile 20 Temmuz 1954 tarihinde İl statüsüne kavuşmuştur.
İşte Nevşehir'in il olma serüveni;
1717 yılında padişah 3. Ahmet'in kızı Fatıma ile evlenerek sadrazam olan Damat İbrahim Paşa doğduğu köy Muşkara'ya imaretler yaptırarak adını değiştirdi.
Peki adı Nevşehir olan kasaba ne zaman ve nasıl il oldu?
On sekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi.
Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi. Şehrimiz, Orta Çağ ve Yeni Çağ’da, Seandos; Nissa adıyla anılıyordu.
Anadolu, Büyük Selçuklu Devleti’nin elindeyken eski adı Nissa olan köye sağlam yapılı anlamında olan Muşkara ismi verildi.
Yaklaşık 30 haneden oluşan Muşkara Köyü, Ürgüp’e bağlıydı. Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında farsça kökenli "nev" eklentisi ile Nevşehir adını verdi.
Damat Ibrahim Paşa Nevşehir'i imar ettikten sonra civarindaki koylere haber yollayarak Nevşehir'e yerleşmeye gelenlere bedava ev vermeyi vaad eder ve butun civara haber yollar, kaleye bir gözlemci koyar,gözlemci, filan oba geliyor diye orada oturanlara haber verir. Gelen obalarin beylerinin ismi mahallelere verilir ve bugünkü çoğu mahallenin isimleri oba beylerini temsil eder.
Nevşehir, 6429 sayılı yasa ile Nevşehir 20 Temmuz 1954 tarihinde il haline getirildi. Kırşehir ve Kırşehir'e bağlı Mucur, Avanos, Hacıbektaş (1945'te ilçe oldu), Kayseri'ye bağlı Ürgüp (1935'te ilçe oldu), Niğde'ye bağlı Arapsun (1948'de Gülşehir adını aldı) Nevşehir'in ilçeleri haline getirildi.
Kozaklı ve Hamamorta köyleri Avanos'a bağlı birer köy iken birleştirilerek 1954'te Kozaklı adıyla ilçe olarak Nevşehir'e bağlandı.
Kırşehir 1957'de tekrar il yapıldı. Mucur ilçesi ile beraber Nevşehir'den ayrıldı.
Daha önceleri Melegübü ismi ile anılan bir bucak merkezi olan Derinkuyu 1 Nisan 1960'ta ilçe durumuna getirildi. Acıgöl kasabası ise 4 Temmuz 1987'de ilçe olmuştur.
Nevşehirli olmak. “Nevşehirli olunmaz Nevşehirli doğulur.”
Ahlaklı, vicdanlı, samimi, temiz, yüreğiyle saf içten, cömert, yürekli, yiğit, sözünün eri, delikanlı, mert, yufka yürekli, itaatkar, Devletine milletine bayrağına vatanına sevdalı, anasına babasına bağlı büyüğene saygılı delikanlı adamlardır Nevşehirliler. Nevşehirli olunmaz, Nevşehirli doğulur. Bu nedenle Nevşehirli olmak büyük bir ayrıcalıktır.
Nevşehirli Değilsin
Ağ pahlayı yemediysen,
Soğukkuyu giymediysen
Hiç ellaam demediysen
Nevşeerli değilsin sen.
Yeşil bağa girmediysen,
kuru üzüm dermediysen
Dost sırrına ermediysen
Nevşeerli değilsin sen.
Mimbarı hiç tatmadıysan
Sekilerde yatmadıysan,
Patosa sap atmadıysan
Nevşeerli değilsin sen.
Bekmez nedir bilmiyorsan,
Çayla simit sevmiyorsan,
Nörüyonuz demiyorsan,
Nevşeerli değilsin sen.
Derleme: Fikret Çapacı