SEYSANA GELENEĞİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Her yörenin kendine özgü düğün gelenekleri vardır. Kapadokya yöresinde Perşembe günü sabahı kız tarafınca hazırlanmış çeyiz, erkek evinden gelen taşıtlara yüklenerek götürülür. Toplu halde davul zurna eşliğinde törenle çeyiz götürmeye “Seysana” adı verilir .Aynı gün öğleden sonra erkek tarafında oluşan kadın ve erkek topluluğu gelini almaya gelirler. Gelin olacak kız hazırlanmış ise ağıtlar arasında evden çıkarılır. Damat veya babası tarafından “Saçı” denilen metal para ve leblebi karıştırılarak, gelinin üstünden saçılır. Gelin yeni evine girdikten sonra kadınlar arasında eğlenceler devam eder.
Seysana geleneğininin”siysana” vb adlarla yurdun değişik yörelerinde de devam ettiği görülmektedir. Bu yöreler arasında Manisa,Bayramiç, Çanakkale,Sivrihisar,Devrek, Cide, Mecitözü, Sungurlu Zile Tokat,Fatsa, Develi,Niğde ve Balıkesir yöresinde de aynı geleneğin uygulandığı görülmektedir.
Gelenek özü itibarıyle Perşembe sabahı kız tarafının hazırladığı çeyiz, erkek evinden gelen taşıtlara yüklenerek götürülür. İlk olarak sandık yüklenir. Sandık yerinden bir türlü kalkmaz. Mutlaka oğlan evinden birisinin bahşiş vermesi gerekir. Arabanın olmadığı zamanlarda atların, eşeklerin kulak hizasına havlular bağlanır ve çeyizler hayvanlara yüklenerek taşıtılırmış. Toplu halde çeyiz götürmeye "seysana" veya “sisana” denir. Taşınan halı, kilim, yatak ve yorganlar diğer insanlar tarafından görünsün iyice görünsün diye arabanın kenarından sarkacak şekilde dizilir.
Balıkesir yöresindeki uygulamalar Nevşehir yöresi uygulamaları ile uyumludur. Seysana sözcüğünün Türkçe kökenli bir sözcük olduğu Yörük Türklerinde yaygın olmasından anlaşılmaktadır. “Seysananın aslı; sayıshane veya seyishane’dir. Bugünkü Türkçe anlamına göre; seyisin at ile ev ev, dolaşarak azık(yiyecek toplamasıdır). Bu adet düğünlerde devam eden gelenektir. Düğüne çevre köy ve kasabalardan gelin çıkarma gününden önce misafirler gelir. Misafirlerin ağırlanması için köy halkı seysana yolu ile düğün sahibinin yardımına koşar. Kimi de para yardımında bulunur. Seysana köy halkının büyük bir yardımlaşma ve dayanışma örneğidir. Düğünlerde seysana toplamak için bir beygire(at,eşek) iki köfe(içine eşya konulan taşıma aracı) sarılır. Köfelerin üstüne desenli bir kilim örtülür. Hangi evler seysana çıkaracak ise bu evler tek tek çalgılarla bayraktar eşliğinde ziyaret edilerek ve türküler, maniler söyleyerek toplanır”(Kahraman).
Gelin baba evinden çıkarken söylenen manilerden birisi;
“Keklik gelir seke seke
Kulağında altın küpe
Kızım seni götürdüler
Kollarından çeke çeke”
Gelin baba evinden törenle çıkartılırken daha çok baba ve annenin ağlamasını sağlayacak maniler söylenir, ağıtlar yakılır.
Yararlanılan Kaynaklar
Kahraman, H. (2011). Düvertepe Köyü Kitabı. Balıkesir.
Bayram Parvana; Nevşehir’in Avanos İlçesi, Uçhisar ve Göreme Beldelerinde Evlilik Merasimleri NEÜ, SBE Dergisi 2013