Ziyaret etmenizi ısrarla temenni ederiz.
Anadolu'da 4'üncü yüzyıldan sonra Roma baskısından kaçan ilk Hristiyanların yoğunlaşmaya başladığı merkezlerin başında gelen Kapadokya bölgesinde, kız ve erkeklerin farklı mekanlarda din eğitimden geçirildikleri Nevşehir'in Avanos ilçesine bağlı Özkonak beldesi sınırları içerisinde kalan Belha Manastırı, görkemli yapısı ile bölgenin önemli bir turizm potansiyeli oluşturmasına karşın halen tam manasıyla keşfedilmiş değil. Bu konuda sadece Özkonak Belediye Başkanı İlker Yürekli'nin özel bir çabası ve özverili gayreti bulunuyor o kadar.
Ayakta kalabilmeyi başaran ender kültürel varlıklardan biri olarak da değerlendirilen Belha Manastırı, yer altı kent yerleşimine de sahne olan bütünlüğü içerisinde Roma hamamı, zindan, mutfak, gözetleme kulesi, yemek salonu ve Roma döneminden beri kutsallığına inanılan Ayazma suyu ile dikkat çeken bir merkez görünümü içerisinde.
BELHA MANASTIRI - AVANOS-ÖZKONAK
Belha Manastırı Nevşehir Avanos ilçesine 18 km uzaklıktaki Özkonak Beldesi yakınındadır. Oldukça önemli bir manastır olmasına karşın çok harap durumdadır. 1997 yılında restorasyon geçirmiş olduğu ifade edilmektedir. Öndeki bazı odalar yıkılmış, tavanı desteklemek üzere resimdeki 3 kemer inşa edilmiştir.
Ortadaki avlu görünümündeki boşluğa açılan kayalara oyulmuş odalar ve salonlar vardır. Ana binanın solunda iki sağında bir adet harap durumda oda bulunur.
Ana binanın solundaki odalardan biri. Oldukça bakımsız
ve tavanında büyük delikler var.
Kilise, binanın sağındadır. Beşik tonozludur içinde karşılıklı nişler ve bir de apsis bulunur. Freskoları doğal etkiler nedeniyle silinmiştir. Kapı üstünde haç ve nişlerin ayıran sütunların arasında çeşitli dini motifler yer almaktadır.
Manastırın ortasında tek tonozlu, tandır çukurları ve bir mezar çukuru olan büyük bir oda bulunur. Bu odanın arka tarafında dar ve kıvrımlı bir koridorla geçilen penceresiz, dikdörtgen bir oda vardır.
Ortadaki büyük oda. Dip kısmında bir mezar çukuru ve
solda dar bir koridor bulunur.
Orta odadan geçilen penceresiz bölüm... Buraya ulaşan dehliz
çok dardır ve bir taş kapıyla korunmuştur.
Bu gizli odanın zindan, sığınak, kiler vb işlevlerini gördüğü düşünülmektedir. 4. YY ve Erken Bizans dönemine tarihlenen Manastırda kadın ve erkekler ayrı ayrı din eğitimi almaktaydı. Kilise dışında, hamam, gözetleme kulesi, mutfak, yemekhane ve bir kutsal su kaynağı (ayazma) içeren bir külliyeydi. Yolunuz düşerse orada Serkan Erden'i görürsünüz. Size manastırı eğlenceli bir şekilde gezdirir...
Manastır adını bulunduğu yerden alıyor, Belha mevkii ise bir efsaneden. Tahmin edersiniz ki talihsiz bir kız, ona aşık olan bir erkek ve kavuşamama üzerine... Merak edenler için:
Talihsiz Belha
Belha Avanos’un Özkonak beldesine 10Km uzaklıkta küçük bir derenin suladığı mevkîdir. Bu derenin bulunduğu yer ile ilgili Belha efsanesi şöyledir:Şimdi urumşa diye anılan bu bölgeye asırlar önce bir kabile gelmiştir.Reisleri zekî ve iyi bir idareci idi. Reisin çok güzel fakat talihsiz bir kızı varmış. Bu talihsiz kızın tek tesellisi tabiat idi. Ayazman’ın serin sularında yıkanır ve kendi kendine şarkılar söylermiş. İşte bu kızın adı Belha imiş. Yine bir gün, banyodan çıkmış ve elbisesini giymişti ki yanında bir erkeğin belirdiğini gördü. Erkek: “Ziyaret Dağı’nın ardından geliyorum, oranın reisiyim. Günlerdir seni yıkanırken seyrediyorum,sana gönül verdim.” der. Belha önce kaçmak istese de zamanla birbirlerini severler.Güzel Belha’nın hayranları ise günden güne çoğaldığı için zekî baba kurnazca bir karar verir. Kızını alamayanların ilerde kendisine düşman olmamaları için; yok olmaları gerekmektedir. Sarayın önünde yapılacak cirit oyununda rakipler çarpışacak ve sağ kalabilen Belha’yı alacaktır. Mücadele sonunda, Ziyaret Dağı’nın reisi ile Aliyli Beyi karşı karşıya kalmıştır. Kız Ziyaret Dağı’nın reisine aşıktır. Ya karşısına Aliyli Beyi çıkarsa ne yapacaktır?... Son anda Aliyli Beyinin okunun sevgilisine saplandığını gören kız, büyük bir çığlık atarak kendini taraçadan okun üzerine atar. Ve oda aynı okun kurbanı olur.Bu duruma çok üzülen Belha’nın babası; “Onları sarayımın önündeki bahçeye beraber gömün” der. İki sevgiliyi ölüm bile ayıramamıştır.
