TÜRKÇEMİZİN ASIRLIK ÇINARI ; PROF.DR ZEYNEP KORKMAZ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Ülkemizin yetiştirdiği ünlü Türkologlardan Zeynep Korkmaz, 5 Temmuz 1922 yılında Yusuf Hüsnü (Dengi) ile Şefika Dengi’nin üçüncü çocukları olarak Alacaşar/Nevşehir’de doğmuştur. Damat İbrahim Paşa döneminde Alacaşar’’a yerleşen Türkmen kökenli bir ailenin çocuğudur. Babası Yusuf Hüsnü bey bir süre öğretmenlik yapmıştır. Ailesi İzmir’e göçmeden önce Nevşehir’de Türkmen Mahallesinde oturmuştur. Korkmaz yaşamının 1-6 yaşları arasında Nevşehir’de, 7-18 yaşları arasında Urla ve İzmir’de, 18 yaşından günümüze kadar da Ankara’da geçirmiştir.
Zeynep Korkmaz, babasının öğretmenlikten sonra incir ve üzüm ticareti yapması sebebiyle ailesiyle birlikte çok sayıda Nevşehirli ailenin yaptığı gibi İzmir’e taşınmıştır. 1929-1934 yılları arasında ilkokulu İzmir Urla’da,1934-1940 yılları arasında İzmir Kız Lisesinde, ortaokul ve lise eğitimini tamamlamıştır. 1940-1944 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde üniversite eğitimini tamamlayan Korkmaz, 1948 yılında açılan asistanlık sınavını kazanarak 16.12.1948 tarihinde Türk Dili asistanlığına atanmıştır. 16 Ocak 1949 tarihinde ise Mehmet Korkmaz ile evlenmiştir. Akademik alanda çalışmaları sebebiyle 1950 yılında doktor unvanını almış, 1957 yılında doçent, 1964 yılında ise profesör olmuştur.
Zeynep Korkmaz;1957-1963 yılları arasında iki kez Fakülte Profesörler Kurulunda “Doçent Temsilciliği”; 1958-1960, 1966-1968, 1972-1974 yılları arasında Fakülte Yönetim Kurulu üyeliği; 1974-1978 yılları arasında Ankara Üniversitesi Senatörlüğü; 1971-1983 yılları arasında ek görevle Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile aynı Üniversitenin Mezuniyet Sonrası Fakültesinde yüksek lisans ve doktora dersleri verme; 1974-1981 yılları arasında Kültür Bakanlığı Kültür ve İhtisas Komisyonu üyelikleri ve bir süre Millî Kültür Dergisi redaktörlüğü yapmıştır.
Ayrıca,1981-1983 yılları arasında Ankara Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı Türk Dili Bölümü Başkanlığı ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Eylül 1983-1987, 1987-15 Mayıs 1990 tarihleri arasında Yüksek Öğretim Kurulu üyeliği; 5 Ocak 1989-15 Mayıs 1990 tarihleri arasında YÖK Başkan Vekilliği yapmıştır. Bundan sonra yaş sınırından emeklilik ve emeklilikten sonra yine YÖK’te 15 Mayıs 1992’ye kadar Başkan Danışmanlığı. 1 Ocak 1991 tarihinden başlayarak iki yıl süre ile Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde sözleşmeli profesörlük görevlerinde bulunmuştur.
Eşi Mehmet Korkmaz’ı 1984 yılında kaybetmiştir.
1950 ve 1957 doğumlu Gültekin ve İltekin adlı iki oğlu, Ender Burak ve Ceylân Zeynep adlı iki torunu vardır. Oğulları 1983 yılından beri mesleklerini Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütmektedirler.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Fakültesi bir kadirsinaşlık örneği sunarak Zeynep Korkmaz ismini fakültedeki konferans salonuna vermiştir.
1955 yılında Güney-Batı Ağızları adlı eseri sebebiyle TDK Teşvik Ödülü alan Korkmaz, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi) adlı kitabıyla 2003’te Türkiye Yazarlar Birliği Dil Ödülünü, 1967 yılında Yunus Nadi Ödülü almıştır.
Ülkemizin yetiştirdiği ünlü Türkologlardan olan Korkmaz, doğduğu Nevşehir’i unutmamış ve “NEVŞEHİR YÖRESİ AĞIZLARI” isimli kitabıyla ilimiz kültürüne ve tarihine katkı sağlamıştır. Korkmaz’ın bu eseri günümüzde hala akademisyenlerin yararlandığı en ciddi kaynaklardan birisi konumundadır.
Ankara’da yaşamını sürdüren Korkmaz, 100 yaşını tamamlamıştır.
Başlıca eserleri:
Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın, Türk Dili’nin çeşitli alanlarında yazılmış 16 kitabı, 250’ye yakın araştırma yazısı vardır. Araştırma yazıları (makaleleri) “Türk Dili Üzerine Araştırmalar” adlı kitapta toplanmıştır.
Diğer yayınları:
Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik)
Fuzulî’nin Dili Hakkında Notlar (S. Olcay’la birlikte)
Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları
Türk Dilinin Tarihi Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi
Nevşehir ve Yöresi Ağızları
Sadrüddin Şeyhoğlu, Marzubânnâme Tercümesi
Cumhuriyet Döneminde Türk Dili
M. Kemal Atatürk, Nutuk
Gramer Terimleri Sözlüğü
Atatürk ve Türk Dili 1
Bartın ve Yöresi Ağızları
Türk Dili Üzerine Araştırmalar
Atatürk ve Türk Dili 2
Gramer Terimleri Sözlüğü
Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi)
Türk Dili Üzerine Araştırmalar
