Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden Ürgüp'ün Karain köyü

Karain, Nevşehir ilinin Ürgüp ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adı 1927 yılından beri aynıdır.  Köy; Nevşehir iline 27 km, Ürgüp ilçesine 9 km uzaklıktadır.

Karain Ürgüp ilçesinin en eski en şirin köylerinden birisidir. Karain Köyü’nün bulunduğu eski yeri olan kale Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biri olarak bilinmektedir. Tarihte köyün adı (Carine) Karin diye geçmektedir. Carine adının nereden geldiğine dair yeterli veri mevcut değildir. Boşnakça “Gümrük”anlamında kullanılmaktadır. Karain Köyü’nden başlayarak “Dereköy” denilen kesim Hititler zamanında da Askeri bölge olarak önem kazanmış Karlık,Yeşilöz,Hodul bölgesinde bulunan kayadan oyulmuş sığınaklar eski kavimlere barınak olmuştur.

Burası Nevşehir'in Ürgüp ilçesine Karain Köyü. Bu köy, Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden olan Kapadokya bölgesinde olup daha önceleri Bizanslılar tarafından da yerleşim yeri olarak kullanılmış köyün bazı bölgelerinde kilise kalıntıları günümüze kadar varlığını korumuştur. Günlük halk dilinde “Garin” olarak kullanılmaktadır.

Türklerin Anadolu'ya yerleşmesi üzerine Karain köyü de Türkmen oymaklarının yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlamıştır.

Selçuklulardan kalma bir cami bulunmaktadır. Köyde kanser vakalarındaki artış sebebiyle ciddi araştırmalar yapılmış ve köyeski yerinden ayrılarak yeni yerine taşınmıştır.

1975 yılında köy muhtarının başvurusu üzerine 1980 yılında hükümet Karain Köyü’nü Doğal Afet Bölgesi statüsüne almıştır. 1970'lere gelinceye kadar çevre köyler içinde en gelişmiş köy idi. Türkiye’nin ilk köy kütüphanelerinden birisi buradaydı. Karain Köyü’nde kütüphane kurulmasına öncülük eden öğretmen Rasim Pehlivanoğlu’dur. Bölgedeki çiftçilere de hizmet veren Tarım Kredi Kooperatifi, sağlık ocağı ve PTT şubesi açılmıştı. 1928 yılında köye ilkokul 1947 yılında halk odası açılmıştır.

1960 ‘lı yıllarda başlayan Batı ülkelerine göç Karain Köyü’nün nüfusunun sürekli azalmasına neden olmuştur. Çoğu batı ülkesinde Karainlilere rastlamak mümkündür. 1975 yılında 875 kişinin yaşadığı köyde, 2007 yılında 189 kişi, 2020 yılında 151 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir.

Patatesi, pekmezi ve kıskası ile ünlü köyün yeni yerine taşınmasından sonra eski Karain Köyü tam bir film platosu haline gelmiştir. ATV'nin son dizisi 'İki Yabancı”, korku filmi olan “Siccin 5” ve “Ay Lav YuTuu” filmleri Karain Köyü’nde çekilmiştir.

Eski Karin Köyü’nün doğal güzelliğinin aynen korunması ve yeterli önlemler alındıktan sonra turizme kazandırılmasında fayda vardır.

İşte yüzlerce kişinin yaşamını yitirdiği 'kanserli köyün' hikayesi...

KARAİN KÖYÜ

Köy Ürgüp İlçemiz Kayseri Yolu Üzeri Güney Batı İstikametin'den 10.Km. mesafede bulunan köye bakıldığında hilali andırmaktadır.

* Karain Köyünün bulunduğu hali hazır yerdeki kale Anadolu'nun en eski yerleşim yeri olarak bilinmektedir, Tarihte Köyün Adı (Carine) Karin diye geçmektedir.Yazılı belgelerde tüm Anadolu'da İki (Carine) Şehrinin bulunduğu belirtilmektedir.Karain Köyünden başlayarak dere köy dediğimiz kesim Hititler zamanındada Askeri bölge olarak önem kazanmış Karlık Yeşilöz,Hodul kesiminde bulunan kayadan oyulmuş sığınaklar eski kavimlere barınak olmuştur.

Köy daha önceleri Bizanslılar tarafından'da yerleşim yeri olarak kullanılmış köyün bazı bölgelerinde kilise kalıntıları günümüze kadar varlığını korumuştur.
Akıllı ve Kurt Deresinde Kilise kalıntıları günümüze kadar varlığının bir kanıtıdır ve halen kalıntılar mevcuttur.Burada birde tehlike anlarında kayadan yapılmış Davul taşı kulla nılmış kayadan yapılan bu taş , Bir tür çan gibi kullanılarak oradaki yaşayan halkı tehlike anında uyarı vazifesi yaptığı söylenmektedir.

Bu yerleşim yerine gidilirken kisse denilen bir yerde büyük bir kilisenin var olduğu anlatılmakta buradan Sinasos'a kadar bir yol olduğu da bilinmektedir. Köyün aşağı bölgesin olan Ören denilen yerlerinde de kilise kalıntıları bulunmaktadır birde üst kısımlarında kayaların içerisinde kemik kalıntıları, Fosil hala bolca günümüz'de de bulmak mümkündür.

Türklerin Anadolu'ya yerleşmesi üzerine Köyde yerleşim yeri olarak kullanılmaya devam edilmiş Selçuklulardan kalma bir Cami olduğu, Osmanlılar döneminde ise köy merkez durumunda olmuş. Bazı yerleşim yeri ve köylerde ufak dava niteliğindeki oluşan hadiseler burada çözümlenmeye çalışılır büyük davaları ilçe merkezine gönderilmekte imiş. 6 ve 7 kabilenin bir araya gelmesi ile köy bu günkü durumunu almıştır bunlardan bilinen kızlar odası, Örencilik burada geçen yıl bir küp bulunmuş ve Ürgüp Müzesinde sergilenmektedir. Ören , Söğütlü pınar, Kavaklı pınar, Bayır pınarı gibi yerleşim yerinden meydana gelmiştir.

Cumhuriyet döneminde ise İlk İlkokul 1928 yılında burada yapılmış ve açılmıştır Diğer köylerden burada okumuş 3 derslikli bu okula daha sonraları bina ilave yapılmıştır. 1955 yıllarında köy 250 Hane olmuş Nüfusu 950 kişiye ulaşmış 1956 yılında Selçuklulardan kalan cami yıkılarak yerine yenisi o zamana göre örnek olarak ters kiriş ve içerisinde direk ve sütün bulunmamaktadır.
 

Karain Köyü çok eski çağlardan bu tarafa önemini korumuştur. Bu köyün halkı genetik olarak hep yeniliğe açık kalmış kültürel yönden bölgede öncü rolünü üstlenmiştir. 1947 Yıllarında Halk okuma odası olarak inşa edilen bina köy Kütüphanesi olarak açılmış İlk Memuru olarak, Bekir Koca yapmakta ve buradan bazı civar Köylere Eşekle Ödünç Kitap dağıtılmıştır. 1967 Yılında Köy Sağlık ocağı yapılmış halen hizmet vermektedir. Kahvehane üzerine PTT Binası ve lojmanı yapılmış daha sonraları Telefonlar otomatik olduktan sonra memuru diğer yerlere atanmış halen binası bulunmaktadır.

İki vadi arası olması dolayısı ile arazı burada biraz daha diğer köylere göre geniş tarım yönünden oldukça ileri gitmiş Tarım kredi kooperatifi lojmanı ile birlikte yapılmıştır . bağcılık önemli bir gelir kaynağı olduğu pazarlarda Karain Pekmezi ,Karain Süzme yoğurdu aranmıştır. Köyde Elma,Kayısı,ve diğer tür ağaç oldukça bol bulunmakta tarım yönünden ise iyi bir tarım yapıldığı Köyde Kıska,Patates ,Soğan ve her ailenin yıllık un bulgur gibi gıda maddeleri ihtiyacını kendi yetiştirmekte bu konuda hiçbir zaman sıkıntı çekmemiştir.
 

Daha sonraları Köyde yoğun bir göç başlamış bunlardan, Almanya,Hollanda,İsveç gibi ülkelere gidenler çok olmuş bu sayı bugüne göre yaklaşık 450 kişiyi bulmaktadır. Bir kısmıda Ürgüp ve Civar İllere gitmişler. Köy Nüfusu 2020 yılında yapılan sayımda 151 kişiye kadar inmiştir. Köyde yaşam halen devam etmektedir.

Nüfus;

Türkiye’nin ilk köy kütüphanesi Ürgüp’ün Karain Köyü’nde açılır. Köylülerden Bekir Koca, bir gün yakınlardaki köylerde yaşayan çocuklara nasıl kitap ulaştırabileceğini düşünürken aklına eşşeği Karakoçan gelir. İki sandık yaptırır, sandıklar toplamı 180-200 kitap alır.

“Kanser ve Karain” kitabının yazarı Eczacı İsa Duru

Karain Köyü Kütüphanesinin eşekli kitap dağıtıcısı Bekir Koca(26.04.2019 Sözcü Gazetesi)

1947 tarihli, Anadolu'nun ilk köy kütüphanalerinden birine sahip Karain Köyü'nde güzel insan Bekir Koca'nın ruhu hala hissediliyor, hatırlarsınız, eşekle civar köylere kitap dağıtan Bekir Koca'nın hikayesi çokça paylaşılmıştı. Fotoğraf, 1926 tarihli köy okulunun ek binasından.

Yararlanılan Kaynaklar; Murat Utku; AljazeeraTurk, 04 Şubat 2014 İsa Duru; Kanser ve Karain,2010 Salih Işıksaçan; Jeolojik Yapının Kurbanları, Karain Köyü, ResearcheGate, Doç Dr. Faruk Güçlü, Çiğdem Özkan, Mayıs 2020
*Tarihi Bilgiler İl Kültür Müdürlüğü
Halk Kültürü Araştırmacısı Hüseyin Sevindik'ten Alınmıştır.
İSA UZ Tic.San.Odası Prs.