ANAYASA Mahkemesi (AYM) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu başta mevcut oda ve borsa başkanlarının yüzde 80’inin önümüzdeki seçimlere girmesine engel düzenlemenin iptal istemini görüşmek için toplandı. Parmaksız ve Gök İçin Son UMUT... Yüksek Mahkeme Heyeti, “İki dönem başkanlık yapanlar, 2 dönem ara vermedikçe yeniden bu göreve seçilemez” düzenlemesinin anayasaya aykırılık iddiasını görüşüyor. Yüksek Mahkeme'nin vereceği her karar başta TOBB Başkanı Rifat Hicarcıklıoğlu ve Yönetim Kurulu Üyeleri'nin tamamına yakını ile çok sayıda oda ve borsa başkanını doğrudan etkileyecek. 18 Mayıs 2004 tarihinde kabul edilen 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 16, 38, 40 ve geçici 10'uncu maddeleri, üst üste iki dönem görev yapmış, meclis başkanı, yönetim kurulu başkanı, konsey başkanı ve birlik başkanının 2 seçim dönemi geçmedikçe yeniden seçilemeyeceğini hükme bağlıyor. Bazı oda başkanlarının başvurusu üzerine konuyu inceleyen Ankara 13'üncü ve 7'inci İdare Mahkemelerinin ayrı ayrı yaptığı başvuruları birleştirerek inceleme kararı alan Anayasa Mahkemesi, bugün davaları esastan görüşecek. Mahkemenin başvurulara ilişkin kararını da bugün vermesi bekleniyor. İptal istemi reddedilirse... Anayasa Mahkemesi, İdare Mahkemeleri'nden gelen talepleri reddederse yani "5174 sayılı yasanın ilgili maddeleri Anayasa'ya uygundur" derse, başta TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu olmak üzere çok sayıda oda ve borsa başkanı ile konsey başkanı, Şubat ayından itibaren başlayacak seçim sürecinde aday olamayacaklar. Bu durumda oda ve borsa bazında yapılacak seçimlerde yasada öngörülen kriterleri taşıyarak seçilenler, Mayıs ayında yapılacak birlik başkanlığı seçimlerinde aday olabilecek. Bu seçeneğin devamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde hazırlıkları sürdürülen Torba Yasa'nın içine eklenecek bir madde devreye girecek. Sözkonusu madde 2 dönemlik ara verme zorunluluğunu 1 döneme, yani 4 yıla indiriyor. Kabul edilirse... Anayasa Mahkemesi, talepleri kabul ederse bu kez başkanlar rahat bir nefes alacak. Mahkeme yürütmeyi durdurma yönünde vereceği karar çok kısa sürede Resmi Gazete'de yayımladığı için seçimlere yönelik herhangi bir sorun kalmıyor. Ancak mahkemenin yasayı iptal yönünde bir karar verip, yürütmeyi durdurma talebini reddetmesi halinde, bu kararın Şubat ayında başlayacak seçim sürecinde uygulanabilmesi için Ocak ayı sonunakadar Resmi Gazete'de yayımlanması gerekiyor. TESK'te iptal edilmişti... Öte yandan CHP'nin 5362 sayılı TESK Yasası'nın başkanların görev süresine sınırlama getiren hükmünün iptali istemiyle yaptığı başvuru, büyük ölçüde TOBB Yasası'nın iptali istemiyle yapılan başvuruyla örtüşüyor. TESK Yasası'nda yapılan düzenlemeyle "Oda, birlik, federasyon başkanı ve Konfederasyon genel başkanı, genel kurul tarafından tek dereceli olarak seçilir; bunlar aynı zamanda ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve başkanıdır. Başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem yapanlar bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemezler" hükmüyle TOBB yasasına benzer sınırlama getirilmişti. İptal istemiyle başvuran CHP, mevcut başkanların durumlarında belirsizlik olduğu gerekçesini öne sürmüştü. Anayasa Mahkemesi ise kararında "Dava konusu kuralla üst üste iki dönem başkanlık ve genel başkanlık yapanların bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemeyecekleri belirtilerek bu görevlerini sürdürmekte olanların gelecek için öngöremedikleri bir engelleme getirilmiştir. Kişilerin seçilerek, koşulları Kanunla belirlenmiş bir göreve getirildikten sonra geriye dönük düzenlemelerle haklarının, hukuki istikrar ve güvenlik gözetilmeden kısıtlanması hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz. Açıklanan nedenlerle Kural, Anayasa'nın 2. ve dolayısıyla 11. maddesine aykırıdır. İptali gerekir" ifadelerini kullanarak düzenlemeyi iptal etmişti. CHP'ye göre TOBB yasası Anayasa'ya aykırı değil CHP başvurusunda 5174 sayılı TOBB yasasında da benzer bir hüküm olduğu, ancak burada yasa yürürlüğe girdikten sonraki seçimlerde uygulanacağına ilişkin geçici 10'uncu maddede bir düzenleme yapıldığı, dolayısıyla TESK yasasında da böyle bir ibare olması gerektiğini belirtmişti. Başka bir ifade ile o dönem başvuran CHP, TOBB yasasının mevcut hükümlerinin Anayasa'ya aykırı olmadığını kesin bir dille ifade ederken, TESK yasasının da aynı özellikte olması gerektiğini bildirmişti. Anayasa Mahkemesi, 2005 yılında verdiği TESK yasasını iptal kararının altında imzası olan 5 üye bugün de Anayasa Mahkemesi üyesi olarak görev yapıyor. Bunlardan 3'ü iptal yönünde oy kullanmış ancak ‘farklı gerekçe' yazısı yazmışlardı. ‘Farklı gerekçe' yazan Serruh Kaleli, Fulya Kantarcıoğlu ve Mehmet Erten, halen Anayasa Mahkemesi üyesi olarak görev yapıyorlar. Örneğin üye Fulya Kantarcıoğlu, "Dava konusu kuralla, başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem yapanların, bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilmeleri engellenmektedir. (...) Uygulamada görülen bir olumsuzluğun demokratik işleyişe müdahale nedeni sayılmasının, giderek demokrasiyi yok etme sürecine dönüşme tehlikesi gözardı edilemez" şeklinde görüş bildirmişti. Diğer üyeler de benzer yönde görüşlerini karara yazdırmıştı. Değişim yüzde 80'i aşabilir Ülke çapında 1 milyon 350 bin işadamın üye olduğu dev iş dünyası kuruluşu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) başkanları Anayasa Mahkemesi'nin tarihi kararını bekliyor. Kanun değişmezse 365 oda ve borsanın başkanı ile meclis başkanlarının yüzde 80'i aşkını görevi başka bir isme devredecek. Gazeteniz DÜNYA'nın yaptığı araştırmaya göre kent bazında 53 oda başkanı yeniden seçilebilir konumda bulunuyor. Şu anda yürürlükte olan kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmemesi durumunda, iş aleminin sorunlarını her fırsatta dile getiren kimi oda başkanları değişecek. Eskişehir SO Başkanı Savaş Özaydemir, İzmir TO Başkanı Ekrem Demirtaş, Kayseri SO Başkanı Mustafa Boydak ile Manisa TSO Başkanı Bülent Korkmaz bu isimlerden bir kaçı. Üç dönemdir görev yapan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da bu isimlerin başında yer alıyor. TOBB, başkanını genel kurul delegeleri arasından Mayıs 2013'de belirleyecek. Mevcut kanuna göre, 12 kişilik TOBB yönetiminden sadece 3 isim yeniden başkan olabilecekler arasında. Bunlar; EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, Antalya TSO Başkanı Çetin Osman Budak ve Eskişehir TO Başkanı Harun Karacan. Bu arada, kararın yerel seçimlerde aday olacak isimleri de etkileyeceği belirtiliyor. İŞTE İPTALİ İSTENEN MADDELER ANAYASA Mahkemesi’nin gündemine göre TOBB Yasası’nın iptali istenen o maddeleri aynen şöyle: GÜNDEM 1. SIRA: 2012/12 esas Ankara 13. İdare Mahkemesi 18.5.2004 günlü, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 40. maddesinin “Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.” biçimindeki üçüncü fıkrasının iptaline karar verilmesi istemi. GÜNDEM 2. SIRA: 2012/128 Ankara 7. İdare Mahkemesi (Birleşen) 1- E.2012/145 18.5.2004 günlü, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun; 1- 16. maddesinin “Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.” biçimindeki beşinci fıkrasının iptaline, 2- a- 38. maddesinin “Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.” biçimindeki beşinci fıkrasının, b- Geçici 10. maddesinin birinci fıkrasının “…üst üste iki dönem süresince meclis başkanlığı, yönetim kurulu başkanlığı, konsey başkanlığı ve Birlik Başkanlığı görevlerinde bulunanlar aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı görevlere yeniden seçilemezler.” bölümünün,iptaline ve yürürlüklerinin durdurulmasına, karar verilmesi istemi. AYM’YE NASIL TAŞINDI ANKARA Ticaret Borsası Meclis Başkanı Erol Gemalmaz, idare mahkemesine açtığı davada, TOBB Yasası’nın AYM’ye taşınmasını istemişti. İdare mahkemesi de bu talebi kabul etmişti. Başvuruda, TOBB Yasası’nın 16/5. fıkrasındaki, “Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler” şeklindeki düzenlemenin iptali istenmişti. Ankara 13. İdare Mahkemesi de aynı yasanın 40/3 fıkrasındaki, “Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler”düzenlemesinin iptali için AYM’ne başvurmuştu.