92 Yaşındaki Fatma nine Nevşehir'de kilim dokuma geleneğinin son temsilcisi zamana direniyor.

Nevşehir'in Ürgüp ilçesine bağlı Sofular köyünde yaşayan 92 Yaşındaki Fatma nine elde kilim dokuma geleneğini yaşatıyor.

Sofular köyünde yaşayan Fatma Gül (92) ve gelini Nezaket Gül (60), el tezgahında tarihi ve yöresel motiflerini kilimlere işliyor.

92 Yaşındaki Fatma nine elde kilim dokuma geleneğini yaşatıyor

Fatma nine FİB Haber merkezine yaptığı açıklamada şunları ifade etti; "Eskiden Ürgüp yöremizde tüm gelin olacak kızlara dokurlarmış. Genelde donuma işini bölgede yaşayan rumlar yaparmış. Köydeki Türkler ise daha çok çiftçilikle uğraşmışlar. Daha sonraları Mübadele dönemiyle yaşanan göçün ardından bu ortak gelenek köyümüzde yaşatıla gelmiş. Bize kilim dokumacılığını ve dokumacılıkta kullanılan kök boyama yönetmini annelerimiz öğrettiler, bizlerde kızlarımıza gelinlerimize torunlarımıza öğrettik. Köyümüzde yaşayan orta yaş üstü kadınlarımızın hepsi dokumacılığı az çok biliyorlardır. Fakat günümüzde artık kilim dokumacılığı kalmadı. Bende kendi evimizdeki tezgahta zaman zaman fırsat buldukça bu geleneği yaşatmaya çalışıyorum. Böylelikle de keyifli zaman geçiriyorum." dedi.

Ceviz kabuğu, ennik otu, sütlüğen, karamıh çalısı, serkile otu, kına otu ile renklendirdiği ipler dokuma tezgahlarında kilime dönüşüyor. 

El işiyle dokunan ürünün, seri üretime kıyasla daha güzel ve sağlam olduğunu vurgulayan Fatma ninenin gelini Nezaket Gül'de eskiden Sofular köyümüzdeki birçok evde tezgahta dokumacılık yapıldığını ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte dokumacılık işinin de tükenme noktasına geldiğini söyleyerek şunları ifade etti; Eskiden her evde dokuma tezgahları olurdu. Öyleki mahalle aralarında hep tezgah sesleri duyulurdu. Köyümüzde bu geleneğin son temsilcilerinden artık bizler kaldı." dedi.

Nezaket Gül, kök boya yöntemiyle iplerin nasıl boyandığını da şu sözlerle anlatıyor; "Bende kilim dokumayı annemden öğrendim. Kilim ve halı dokumacılığı öncesinde sizlere dokumcılıkta kullanılan iplerin meşakkatli yolcuğunu anlatmak isterim. İplik boyamada kullandığımız otların tümünü Ürgüp yöresinden topluyoruz... Daha önce toplanan çeşitli bitki türleri boya kazanına atılarak, burada iplere vereceği renkleri elde etmek için kök boyaları özenle hazırlanıyor. Boyaları kazanlara dökerek bir süre kaynatılıyor, daha sonra ilave edilen ipler uzun süre karıştırıp renk alması sağlanıyor. Kök boyası ile boyanan iplerle de kilim yada seccade dokunuyor.

Kök boya ile boyanan iplerden yapılan halı ve kilimler hem sağlıklı hem de uzun ömürlü oluyor. Kullandıkça renkleri daha güzel bir şekilde ortaya çıkıyor. Eskise de artık renklerini asla kaybetmiyor. Antika dediğimiz halı ve kilimlerin tamamında mutlaka bu ipler kullanılıyor" dedi.

İplerin boyanması ve Kök boya elde etmek için Ürgüp yöremizden topladığımız otlardan Sütleğen sarı olan, Ceviz kabugu Kahverengi , Serkile Yeşil Boyar, Ennik Mor veya mavi, Karamik kınalı sarı Kırmızı kına otu yapışık otda denir... Toplanarak kazanlarda boyanan ipler sonra güneşte kurumaya bırakılır. Ardından kuruyan bu İpler kirmende eğriliyor. Daha sonra bu ipler tezgahlarda kilim olarak dokuruz. Bazen de seccadeler dokuruz. Motif parmağa benzediği için İsmine parmakcak denir. Gelişen teknolojiye rağmen Sofular köyümüzde unutulmaya yüz tutmuş kilim ve halı dokumacılığını bir nebze olsun yaşatmaya çalışıyoruz. " dedi