Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) Mühendislik Mimarlık Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü tarafından ‘Nevşehir’de Doğal Muhafaza Depoları’ konulu konferans düzenlendi. Üniversitenin Kültür ve Kongre Merkezinde düzenlenen konferansa; Kavak Belediye Başkanı Celal Yiğit, Ortahisar Belediye Başkanı İsmail Genç, Nevşehir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Okan Yılmaz, TKDK Nevşehir İl Koordinatörü Murat Asiltürk, Nevşehir Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Murat Solmaz, NEVÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Halil İbrahim Oğuz, sektör temsilcileri, davetliler ve öğrenciler katıldı. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan konferansın açılışını yapan Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Halil İbrahim Oğuz, “ Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü yerelde şehrin sorunlarını çözmeye yönelik çalışmalarımızdan depoculuğu da ele almak istedik. Üniversite olarak yerelde şehrimizin tüm sorunlarını bilimsel bir disiplin içerisinde ele alıp, burada farkındalık oluşturarak raporlayıp yetkili ve etkili kişilere akademik bir disiplin içerisinde sunmayı uygun buluyoruz. Burada anlatılan sorunlar ve çözüm yolları ileri aşamalarda çözüm odaklı olarak projelendirilecektir. Bu vesileyle siz değerli katılımcılarımıza ve konuşmacılarımıza tekrardan teşekkür ediyorum” dedi. Nevşehir Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Murat Solmaz, “İlimizin önemli gelir kaynaklarından biri olan doğal kaya oyma depoculuk ile ilgili Bakanlığımız yaklaşık 5 yıllık bir mevzuat çalışması yürüttü. Bu mevzuat çalışması sonucunda 18 Ekim 2017 tarihli resmi gazetede ‘Kayadan Oynama Yapıların, Hesap ve Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik’ yayımlandı. Bu yönetmelikle birlikte artık kayadan oyma doğal depolar bir yapı sınıfına bir mevzuata kavuşmuş oldu. Bu yönetmelikle normal betonarme yapılarımız nasıl ruhsatlandırılıp, yapı kullanım izni alınarak iskana açılıyorsa, kayadan oyma doğal depolarımız da bu aşamalardan geçerek ruhsatlandırılıp iskana açılıyor. Bu mevzuatta doğal kayaların oyulması suretiyle teşkil edilecek yapıların tasarımından yapımına, kural ve koşullara dair usul ve esaslar detaylı bir şekilde belirtilmiştir” diye konuştu. Nevşehir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Okan Yılmaz, “Bugün burada bulananlar Türkiye’deki depoculuğun üniversitesinde dersini de verir, sanayisinde deposunu da açar. Çünkü ömrünü depoculuğa vermiş başkanlarımız, esnaflarımız, meslektaşlarımız, şirketlerimiz ve halen bu meslekte çalışan gençlerimiz burada. Depoculuk, geçmişi ve geleceği parlak olan bir sektör ve doğallığı, uzun süre kullanılması açısından, maliyeti bakamından ve kapasitesi bakımından alternatifi olmayan bir sektör. Çok şükür depoculuk da Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın, uzun süreli ve verilere dayalı olarak ortaya koyduğu mevzuata da kavuşmuş oldu. İnşallah bu mevzuatla birlikte sektörde yaşanan sorunlar zamanla çözülecektir. Bu sektörün içerisinde yerin altında ve üstünde de çalışan, mutfağında yemek yapanı da para kazanıyor. Bizler elimizden geldiği kadar bu sektörde yaşanan sorunların çözümünü sizlerin destek ve tecrübeleriyle daha verimli bir şekilde çözeceğimize inanıyorum” diye ifade etti. Konferansın açılışında konuşan Kavak Belediye Başkanı Celal Yiğit ise “Öncelikle bu konferansı düzenleyen başta üniversitemiz olmak üzere katkısı olan herkese teşekkür ediyorum. Çünkü depoculuk konuşulması gereken bir konuydu. Şahsım olarak bende bu sektörün içerisinden gelen ve bu depoculuk mesleğiyle uğraşan ilk kişilerden biriyim. Kapadokya’nın göbeğinde olmamıza rağmen Kavak Kasabamız turizmden nasiplenemiyordu ve biz de Belediye Başkanlığım dönemimde özel bir sektörle birlikte girişimde bulunduk. Bu sayede küçük elma depoları bulunan kasabamızda büyük depolar açıldı. Bununla birlikte ilimizin değişik bölgelerinde de depolar ardı ardına açılarak depoculuk büyük bir sektör haline geldi. Dünyada eşi ve benzeri olmayan bu doğal kayadan oyma depoculuk sektörü artık olmazsa olmazlarımızdan oldu. Elektrik tasarrufu başta olmak üzere çok düşük maliyetlerle ve yüksek düzeyde verimliliği ile depoculukta artık doğal depolarımız adından söz ettirerek tercih edilir duruma geldi” diye konuştu. Konferansa konuşmacı olarak katılan ve ‘Nevşehir’de Doğal Depoculuğun Mevcut Durumu’ hakkında katılımcıları bilgilendiren Nevşehir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Ziraat Mühendisi Selami Çelik, “ Nevşehir’de depoculuk hiçbir fabrika veya hiçbir işletmenin sağlayamadığı kadar istihdama dayalı en büyük sektör durumunda” dedi. Çelik “Çeşitli iklim özelliklerine sahip olan ülkemizde Nevşehir yöresindeki tüf kayalarına oyulan, kış aylarında sıcak ve yaz aylarında ise serin olan doğal soğutmalı depolarda iklimlendirme sistemi olarak herhangi bir ekipman kullanılmadan yalnızca deponun soğuk havasından yararlanılarak binlerce ton yaş sebze ve meyve hiçbir enerji harcanmadan muhafaza edilmekte. Kayadan oyma depolarda depolanan ürünlerde klasik depoların aksine daha az fire verilmekte, sabit ısı ve nem dengesi gibi özelliklerinden dolayı depolanan ürünlerin doğal yapısı bozulmadan muhafaza edilmesi sağlanmakta. Bu gibi etmenler de bölgeyi depolama konusunda daha da avantajlı bir hale getirmekte. Türkiye genelinde yaklaşık her yıl 4,5 milyon ton civarında patates üretimi yapılmakta, yetiştirilen bu patateslerin yaklaşık 2-2,5 milyon tonu hasatla birlikte direkt tüketime gönderilirken, kalan kısmının ise yaklaşık yarısı bu depolarda muhafaza edilerek aralıklarla piyasaya sürülmekte. Ülkemizde özellikle Akdeniz Bölgesinde yetiştirilen yaklaşık 1 milyon ton limonun 200 bin tonu yatak limon olarak depolanmakta. Bununda ortalama 115 bin tonu Nevşehir’de bulunan kayadan oyma doğal depolara getirilerek hem muhafaza edilmekte hem de olgunlaşması sağlanmakta. Nevşehir’de; Kavak Kasabası, Nevşehir Merkez Çat ve Nar Beldelerinde, Ortahisar kasabasında, Mazı Köyünde, Şahinefedi Köyünde, Güneyce Köyünde, Kaymaklı Kasabası, Taşkınpaşa Köyü, Göre Kasabası, Bahçeli Köyü, Çardak köyü, Ayvalı Köyü, Başdere Köyü, Derinkuyu Merkezi ve Cemil Köyü’nde kayadan oyma doğal depolarımız bulunmakta” diye açıklamada bulundu. ‘Turunçgillerin Hasat Sonrası Görülen Bozulmalar ve Önleme Yöntemleri’ hakkında konuşan Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Okan Özkaya, doğal depoların Nevşehir ve ülkemiz için meyve ile sebzelerin muhafaza edilmesinde önemli bir doğal kaynak olduğuna dikkat çekti. Ürünlerin hasat edildikten sonra depolama işleminde de ürünlerin canlılıklarının devam ettiğini, depoların ürünleri bozulmadan saklamak için depo öncesi ve depo sonrası sürecin bir zincir olduğunu söyleyen Özkaya, “Bu süreçte hasat ve hasat sonrası işlemlerin özenle yapılması gerekir. Özellikle doğal depoların yapısal özellikleri, havalandırılması, kapıların izolasyonu gibi konuların iyi planlanması, depolama işlemi bittikten sonra ise depoların dezenfeksiyonu büyük önem arz etmekte. Özellikle limon depolamada, limonların bahçede bakımdan tutunda hasat ve hasat sonrası işlemlerde de işlemlerin tekniğine uygun yapılması gerekir. Limon ihracatında en önemli sorun pestisit kalıntısı. Ama son yıllarda hem üreticiler hem de ihracatçı firmalar bu işlemlere çok dikkat ederek, gerekli önlemleri almakta. Özellikle doğal depolarda limonların depolanmadan önce kâğıtlara sarılması, ağırlık kaybı bakımından önemli bir önlem olmakta. Ayrıca limonların doğal depolara getirilmeden önce yani hasattan sonra depolama süresinin uzatılması için uygun fungusitler ile duşlama işleminden geçirilmesi daha sonra ön ayıklama ve kasalara dizilimin yapılması önemli. Son yıllarda işleme teknolojisinin gelişmesi ile yıkama, mumlama ve kurutma işlemlerinin modern tesislerde yapılmakta. Özellikle Nevşehir’deki doğal depoların ekonomik verimini ve sürdürebilirliğini arttırmak için doğal depoların aslını bozmadan küçük müdahalelerle daha ve çok amaçlı kullanımlarının arttırılması noktasında, depolarımızın modernizasyonu için her türlü bilgi ve tecrübelerimi sizlerle paylaşmaya hazırım” diye konuştu. Konferans katılımcıların sorularının cevaplandırılmasının ardından, konuşmacılara Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Halil İbrahim Oğuz’un teşekkür ederek, kendilerine plaket takdiminde bulunmasıyla son buldu.