Yollar; insanları, sevdiklerine kavuşturan / insanları, iş yerlerine ulaştıran / insanların, seyahat ihtiyaçlarına kulvar aralayan en önemli güzergahlardır. Yollar; insanlık tarihi boyunca hep önem arz etmiş / Efes’ten Persepolis’e kadar uzanan ana ulaşım hattı olan Kral Yolu, kültürel ve ticari etkileşimle özdeşleşmiş / Hannibal’in (veya Anibal; ölüm yeri, Gebze) zorlu engelli geçitlerin bile, yollar sayesinde aşılabileceğinin çözümünü gösterdiği “ya bir yol bulacağız ya da bir yol yapacağız” sözüyle, ta M.Ö.’ki dönemlerde yolların önemi vurgulanmıştır. Günümüzün gelişmiş ülkeleri; yolların yapımı ve taşıtların seyrüseferi konularına, karayolu ve trafik mühendislikleri ile bilimsel, sosyolojik ve teknolojik olarak eğilmiş; 20. yy.’ın son çeyreğine doğru da trafik güvenliği olgusuna gereken önemi vermiş ve bütün paydaşları bu olgunun içerisine dahil ederek; eğitimden, denetime / mühendislikten, acil yardıma / değerlendirmeden, çözüm yollarına kadar tüm parametreleri trafik güvenliği kapsamında; insan yaşamı temelli / birbiriyle eşgüdümlü / etkili iletişimli / geri bildirimli / çözüm odaklı / sorumluluk yüklemeli, bir yapılanmayla; yapılacak işin doğru belirlenmesini ve yapılan işin doğru yapılmasını, uzman kişilerce profesyonelce tasarlamış ve uygulamaya koymuştur. Bunun neticesinde; hasarlı ve ölümlü kaza sebeplerini sadece sürücülerde ve yayalarda aramayarak / nedenlerini tüm yönleri ile araştırarak / sebep-sonuç denklemini sentezleyerek, kaza ve vefat sayılarını elden geldiğince minimize etmeyi başarmış; küçük çaplı hataları bile tolere edebilecek şekilde, trafik güvenliğini öngörü odaklı kurgulamıştır. Yolların yapısal kurguları; plansız yapılanma ile oluşan doğaçlama yollar / düz arazide kıvrım kıvrım “S” görünümlü yollar / abartılı tırmanışlı ve hemen akabinde inişli yollar / ansızın genişleyen veya aniden daralan yollar / ergonomik eğimi olmayan merkezkaç savurmalı virajlı yollar / adeta arkadaki aracı taş yağmuruna tutarcasına çakıl savrulan mıcırlı yollar, trafik güvenliğinde risk oranını artırmaktadır. Yollardaki sürpriz olumsuzluklar; çok güzel kaplamalı bir yolda taşıt, belirli bir hızda seyir halinde iken bir anda görülen bozuk satıhlar / boyuna veya enine kazılmış toprakla doldurulmuş alanlar / çukurlar veya tümsekler / altyapının çıkıntılı kapakları / kaplama yüzeyi yığılmaları / tonajlı taşıt lastik çöküntüleri, trafik güvenliğinde risk oranını artırmaktadır. Yollardaki ışıklı yönlendiriciler; özellikle taşıt yoğunluğu ve sıkışıklığı olan yollarda / kavşaklarda / yaya ve okul geçitlerinde, ışıklı işaretlere mutlak ihtiyaç vardır. Ancak üçlü veya daha fazla yolu bulunan kesişme noktalarında, akıllı uygulama teknikleri kullanılmadığında, diğer yönlerde trafik akışı yok iken yapılan beklemeler ekonomik kayıplara neden olmakta ve sürücü psikolojisini etkileyerek, trafik güvenliğinde risk oranını artırmaktadır. Yerleşim alanlarındaki transit geçiş yolları; yerleşim yerlerinde hem trafik sıkışıklığına hem taşıt yoğunluğuna hem de direk giden taşıtların ışıklarda duraklamasına neden olmakta / sabit hız tespit noktaları da taşıtların performansını etkilemekte; yakıt tüketiminden, donanımsal yıpranmaya / zaman kaybından, risk yönetimine kadar negatif faktörleri barındırmaktadır. Transit güzergahlarda, alt veya üst geçiş yolları / ring veya çevre yolları ile yerleşim yerleri bay-pas edilmediğinde oluşan taşıt yoğunluğu, trafik güvenliğinde risk oranını artırmaktadır. Yolların sol şeritleri; karayollarında ve otoyollarda güvenli hız limitleri belirlenmiş ve trafik levhalarıyla sürücüler bilgilendirilmiştir. Taşıtlar bu hız sınırları içerisinde uygun şeritte yol almalı, sınırlar çerçevesinde daha hızlı olan taşıtlar, kurallar dahilinde sollama yaparak öndeki aracı geçmelidir. Sol şerit, trafiğin güvenli bir şekilde akışının sağlanmasında en aktif şerittir; daha yavaş giden taşıtlar tarafından bu şeridin ısrarla kullanılması, trafik güvenliğinde risk oranını artırmaktadır. Bu satırlar; M. TUNCEL, Toplumsal Farkındalık, Nevşehir - 2021; çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır.