T.C. Millî Eğitim Bakanlığı - Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün yayınına göre; Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2020-2021 Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri konulu 40. Genel Konferansında 2020 yılının, Bilge Tonyukuk yılı olmasını kabul etmiştir. Bu kapsamda, 2020 yılı için Ülkemizin önerisi Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Moğolistan ve Özbekistan'ın desteğiyle Bilge Tonyukuk Abidesinin Dikilişinin 1300. Yıl Dönümü UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri Programına alınmıştır. Kimdir, Bilge Tonyukuk? Prof. Dr. İlhami Durmuş (Asya Araştırmaları Dergisi, Sayı:1), kaynaklı derlemeye göre Tonyukuk; Göktürk döneminin en büyük devlet adamlarındandır. Tonyukuk, Çin denetimindeki topraklarda 646 yılında dünyaya gelmiş, burada büyümüş; daha sonra Türklerin bağımsız olarak yaşadığı bozkır bölgesine gelmiş, devlet yönetiminde bulunmuş ve 726 yılında da vefat etmiştir. Bilge; hâkim / akıllı / bilgin / alim anlamına gelen, büyük unvanlardan biridir. Tonyukuk kelimesi, “tun” ve “yugruş” kelimelerinden oluşmaktadır. Tun-yugruş ifadesi, “halk arasından çıkmış ilk vezir” anlamına gelmektedir. Bilge Tonyukuk, bir devlet adamı olarak Kutlug İlteriş Kağan, Kapgan Kağan ve Bilge Kağan ile çalışarak Türk Devletine / Türk Milletine hizmet etmiştir. Bilge Tonyukuk, vezir / başkomutan olmak üzere üstün vasıflı bir kişiliğe sahiptir. Bilge Tonyukuk, aklı selim / öngörülü ve çok iyi bir stratejist olarak bilinmektedir. Bu dehasıyla birçok savaş kazanmış, bir kahramandır. Bilgeliği ve öğütleri ile günümüze dahi yön vermektedir. Bilge Tonyukuk Abidesi; Abide, Moğolistan’ın başkenti Ulan-Bator’a 60 kilometre mesafede Bayn Tsokto olarak adlandırılan mevkide bulunmaktadır. Abide; yazıtları, heykelleri ve balbalları ile Türk tarih ve kültürüne büyük katkı sağlamıştır. Yazıt, Göktürkçe ile yazılmıştır. Bilge Tonyukuk, bu yazıtlarında Türk Devleti ve Milleti için yaptıklarına ayrıntılı olarak değinmiştir. Abide yazıtları, Türk siyasi / askeri / hukuk tarihine ve düşünce hayatına dair önemli veriler içermektedir. 2020, Bilge Tonyukuk Yılı; Bilge Tonyukuk’u UNESCO gündemine taşıyan özelliği; yaşadığı dönemi yazıtlarla yıllar sonrasına aktarabilme öngörüsüdür. Bu pandemi dönemde Tonyukuk bilgeliğinde, Atayurdumuzdan Anadolumuza kadar geçen tarihi ve kültürel süreç; salgın kurallarına uygun etkinliklerle kutlanmalıdır. Bu satırlar; M. TUNCEL, Toplumsal Farkındalık, Nevşehir- 2020; çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır.