Meral Hakman'ın editörlüğünü yaptığı "Kapadokya Hafıza, Kimlik ve Kültürel Miras" kitabı Arkeoloji ve Sanat Yayınları'ndan çıktı.

360 sayfalık kitapta Kapadokya üzerinde çalışan bilim insanlarının yazıları yer alıyor. Hakman, kitabın önsözünde şunları söylemiş: "Kapadokya görünen ve bilinenden fazlasını benliğinde barındıran, tarihsel sürecin her aşamasında kendine özgü ve farklı bir kimliği olduğunu ortaya koymuş önemli bir bölgedir. Hangi dönem ele alınırsa alınsın bölgenin en önemli yapısı, içinde bulunduğu dönemin Kapadokyası olmasıdır. Yani kendine has dokusu ve kimliği kemikleşmiştir ve her yeni dönemde, o dönemin yapısını kendi yerelinde yaşamıştır. Bu, bölgenin tıpkı bir canlı ya da insanda olduğu gibi sağlam ve sert karakterli bir yapı sergilediğini göstermesi açısından önemlidir.

Kapadokya Bölgesi, Eski Çağ’dan günümüze dek geçen süreçte çok farklı sınırlara işaret etmiştir. Bölgenin sınırları Pers Satraplığı, Hellenistik ya da Roma Dönemi gibi farklı zamanlarda, hatta bu dönemlerin içinde de değişmek üzere daralan ya da genişleyen bir yapı göstermiştir. Örneğin Hellenistik Dönem öncesinde Pontus’a kadar genişlediği bilinen bölge, Hellenistik Dönemle birlikte Pontik Kapadokya ve Güney/Asıl Kapadokya olarak ikiye ayrılmıştır. Daha sonraları Güney Kapadokya bölgenin esas çekirdek yapısını oluşturmuştur.

Bu kitapta da sınırların ve konunun genişliğinden ötürü modern anlamda da bilinen (Aksaray, Nevşehir, Niğde ve Kayseri başta olmak üzere) Kapadokya Bölgesi esas alınmıştır. Kitapta yer alan bölümler Arkeoloji ve Tarih-Sanat Tarihi başlıkları olmak üzere iki ana başlıkta ele alınmıştır. Bölümlerin ilerleyişinde ise konu başlıklarına göre kronoloji gözetilmeye çalışılmıştır.

Alt ve Orta Paleolitik Dönemden itibaren buluntu vermeye başlayan Kapadokya Bölgesi kesintisiz bir şekilde günümüze kadar tarihin tüm dönemlerini yaşayarak gelmiştir. 2015 yılından itibaren yapılan yüzey araştırmalarıyla Aksaray ve çevresinde Paleolitik Dönemin önemi bir kez daha vurgulanmış, özellikle Armutlu ve çevresi bu dönem içerisinde hammadde kaynağı açısından diğerlerinden ayrılan bir yapı sergilemiştir. Neolitik devrimin ve yaşantısının bilinen en erken yerleşimi Aşıklı Höyük ve Kalkolitik Dönemin Güvercinkayası kayaüstü yerleşimi ve Tunç Çağı’nın Acemhöyük’ü ise Kapadokya’nın hafızasını canlı tutmaya devam etmektedir.

Hellenistik Dönemde Ariarathes Hanedanlığı ile beraber krallığın, dönemin kültürüne geçişi sancılı olmuştur. Ariobarzanes Hanedanlığı ile birlikte bölgenin siyasi açıdan Roma’nın etkisinde kaldığı görülür. Roma ile Pontus arasındaki Mithridates Savaşlarının ortasında kalan Kapadokya, bu savaştan, kargaşadan ve taht kavgalarından en çok zarara uğrayan olmuştur. Pers inançlarının yoğun olarak görüldüğü bölgede Yunan ve Roma Paganizmi de Satraplık döneminden sonra bütünüyle yaygınlaşmıştır. Ancak Hristiyanlığın kabulü ile birlikte bu dinin önemli merkezlerinden biri haline gelen bölgede Aziz Basil gibi önemli azizler yetişmiş, önemli kilise ve manastırlar inşa edilmiştir. İslamiyetin kabulü ve Türklerin bölgede hakimiyet kurmalarıyla beraber Kapadokya’nın yapısı dini, siyasi ve sosyo-kültürel olarak değişmeye başlamıştır. Buna göre Orta Çağ Kapadokyasının mevcut yapısını, Doğu kökenli önemli bilginler ve gezginler eserlerinde aktarmıştır. Selçuklulardan sonra bölge sırasıyla Moğollar, Eretna Devleti, Kadı Burhaneddîn Ahmed Devleti, Karamanoğulları Beyliği ve Osmanlı Devleti hakimiyetlerini yaşamıştır. Günümüzde bu egemenliklerin izleri bölgede kendini göstermekte ya da yeni araştırmalar sayesinde açığa çıkmaktadır. Özellikle dini yapıların yanı sıra kaya oyma ya da yığma konut mimarisinin günümüzde ayakta duran örnekleri bu bakımdan çarpıcıdır. Aksaray İli Güzelyurt İlçesi’nde (eski adıyla Gelveri) bulunan konut mimarisi, insanların halen bu yapıları kullanmakta olmasıyla yaşayan tarihe en güzel örnektir. Esasında Kapadokya, bütün bu tarihi sürecin ve zenginliğin üzerinde günümüz insanının tarihini yazmaya devam eden güçlü ve renkli karakterini devam ettirdiğini kanıtlamaktadır."

Bu kitabı mutlaka okumalısınız...

İÇİNDEKİLER

  • Önsöz.

BİRİNCİ BÖLÜM: ARKEOLOJİ

  • İrfan Deniz YAMAN / Kapadokya'da Paleolitik Araştırmalar.
  • Iraz Aslı YAMAN, Mustafa YILDIZ, İrfan Deniz YAMAN / Aksaray Armutlu Çevresi Hammadde Kaynakları Hakkında Ön Rapor
  • Sera YELÖZER, Nurcan KAYACAN, Mihriban ÖZBAŞARAN, Güneş DURU / Volkanik Kapadokya'da Neolitiğin Başlangıcı.
  • Işıl DEMİRTAŞ / Güvercinkayası'nın Kabartma Betimli Çanak Çömleğinde Sembolizma
  • Meral HAKMAN / Ariarathes Hanedanlığı ve Hellenistik Dönem Kapadokyası Portre Sanatı         
  • Ebru ŞAHİN MERCİMEK / Antikiteden 19. Yüzyıla Gelveri Evlerinde Yapı-Mekan-Biçim.

İKİNCİ BÖLÜM: TARiH -SANAT TARİHi

  • Remzi KUZUOĞLU / Acemhöyük Buluntuları Işığında Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda Aksaray  
  • Salih SOSLU / Mithridates Savaşları ve Kappadokia Krallığı
  • Özlem GENÇ / Aziz Basil'in Arnphilochius'a Mektupları Aracılığıyla IV. Yüzyıl Kapadokyasında Sosyal Hayat
  • Züriye ORUÇ / Orta Çağ Kaynaklarında Kapadokya 
  • Hatice DEMİR / 19. Yüzyıl Oryantalist Seyahatnamelerde Bahsi Geçen Kapadokya Bölgesi Hristiyan ve Müslüman Mimari Yapıları Üzerine Bir Değerlendirme
  • Emine Banu BURKUT / Kapadokya Bölgesi Konut Mimarisi: Ürgüp Konutlarının Yapısal ve Mekansal Özelliklerinin incelenmesi

Kaynak: Cappadocia Explorer.