Nevşehir’in tarihi zenginlikleri arasında yer alan Rum Hamamı ve yer altı su kanalları, bölgenin kültürel mirasını gözler önüne seriyor. Kapadokya’nın kalbinde yer alan bu yapılar, geçmişin izlerini bugüne taşıyor.
Nevşehir il merkezinde Rum Hamamı ya da “Gavur Hamamı” adıyla bilinen yapı bugün Meryemana Kilisesi’nin üst tarafında biraz yukarıda yer almaktadır. Suyunun Rum topluluğunun çabalarıyla 1812 yılında Göre tarafından açılan tüneller aracılığıyla takviye edildiğini bildiğimiz Rum Hamamı, günümüzde büyük oranda yıkılmış durumda.
Kubbesinin bir bölümü son yıllarda çökmüş. İçinde duvara boyanmış çeşitli süslemeleri ve ana giriş kapısının üst alınlığında yer alan çift başlı kartal kabartmasıyla bilinen bu yapıda süslemelerin çoğu yok olmuş. Çift başlı kartal kabartması ise çalınmak istenmiş, ancak hırsızlar yakalanmış ve kabartma Nevşehir Müzesi’nde koruma altına alınmış.
Nevşehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı iş birliğiyle, hem Rum Hamamı’nın hem de su kanallarının korunması ve turizme kazandırılması yönünde projeler geliştiriliyor.
Yetkililer, bu alanların kültür rotaları içerisine dâhil edilerek rehberli turlar ve açık hava müzesi formatında ziyaretçilere sunulabileceğini ifade ediyor.
Rum Hamamı ve Su Kanalları
Gavur Hamamı
Tür: Hamam, Su Kanalı
Kültür: Rum
Yüzyıl: 19. yy
Bölge: Türkiye, İç Anadolu Bölgesi, Nevşehir, Merkez (Nevşehir)
Bu alan, Nevşehir Kalesi’nin güneyindeki Meryem Ana Kilisesi’nin yüksek bir noktasında bulunur. Bölgede yaşayan Rumlar tarafından 1892 yılında inşa edilmiştir.
Tüneller ve Su Yolları Nevşehir Kalesi ve yamaç yerleşiminde birçok tünel bulunmuştur. Bu tüneller hem su yolu olarak hem de yeraltı gizli geçitleri olarak kullanılmıştır. Su yolları, kaleyi güney yamacından kuzeye doğru iki ana hat olarak belirlenmiştir. Damat İbrahim Paşa, doğduğu köy Muşkara’yı Nevşehir’e dönüştürme çabaları sırasında şehrin su ihtiyacını karşılamak için su tünelleri yaptırmıştır. Kahveci Dağı’nın güneyinden şehre getirilen su, doğal eğimle yeni şehrin belirli noktalarında inşa edilen çeşmelere ulaşmıştır. Nevşehir’e su temini konusunda başka önemli bir kişi ise 1820’lerde Nevşehir’de yaşayan Papa Yeoryios’tur. Halk arasında “keyiş” (keşiş) olarak bilinen rahibin Göre kasabasından su getirdiği söylenmektedir.
Yer Altı Su Kanalları: Kapalı Sistem Su Mimarisi
Hamamın hemen yakınlarında bulunan yer altı su kanalları ise, geçmişte şehrin su ihtiyacını karşılayan önemli altyapı sistemlerinden biri. Volkanik tüf kayalara oyularak oluşturulan bu kanallar, suyu farklı mahallelere taşımak için tasarlanmış.
Bu kanalların bazıları hâlâ kullanılabilir durumda olup, Nevşehir’in su mühendisliği tarihine ışık tutuyor.
Ziyaretçilere adeta zamanda yolculuk hissi veren bu yapılar, Kapadokya’nın yalnızca doğal değil, kültürel mirasının da ne kadar zengin olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Kaynak: Kapadokya Jeopark - FİB Haber Arşiv
