T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı; büyük ve güçlü Türkiye’nin her noktasında ulaşım ve haberleşme alanlarında dünya ölçekli projeleri hizmete sunmaktadır. Geleceği bugünden tasarlarken; lojistik, mobilite ve dijitalleşme odağında, bilimsel temelli, çevreci, sürdürülebilir, tarihi ve kültürel dokuya duyarlı bir ulaşım altyapısını Ülkemize kazandırmaya devam etmektedir. 11. Kalkınma Planı doğrultusunda; 2017 yılında hazırlıkları tamamlanan ve projeksiyon yılı 2035 olan mevcut Ulaştırma Ana Planı’nın yeni beklentiler çerçevesinde lojistik sektörü de dâhil edilerek, bütüncül bir bakış açısıyla değişen makro göstergeler ışığında revize edilerek, Nisan 2022 tarihinde çalışmaları tamamlanan “Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı”; sektörün 2053 yılına kadar olan süreçte yatırımlarının daha rasyonel ve matematiksel modeller kullanılarak önceliklerinin belirlenmesi, sektörde hizmet veren kurum ve kuruluşlar için rehber bir doküman olması ve katılımcı bir çalışmanın ürünü olması açısından oldukça önemlidir. Bu plana göre; Ülkemizde 2053 yılına kadar çok yüksek hızlı tren hatları da dahil olmak üzere toplam 8554 Km’lik demiryolu hattı yapımı planlanmaktadır. Ayrıca yük taşımacılığında demiryollarının daha etkin kullanılabilmesi adına, 2029 yılına kadar Kapıkule - Ankara - Mersin / 2035 yılına kadar da Ankara - Zengazur (Azerbaycan) arası hatların taşımacılığa elverişli olması için rehabilite edilmesi planlanmaktadır. (Kaynak: T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı)
Ulaşımı kolaylaştırmak adına, uygulama yöntemlerinden biri de; kara / demir / hava / (varsa su) yollarının, yoğun yaşam merkezlerinde terminal / gar / liman yapılanmasının ergonomiklik / erişilebilirlik, nokta ve yakınlıkta olmasıdır. Yeni şehir planlamalarının ana ulaşım başlığında bu husus, temel unsurlardan biri olarak yer almaktadır. Ülkemizde özellikle büyükşehirlerde terminal / gar ve hatta hava limanı ulaşımının daha ergonomik sağlanabilmesi için, dev yatırımlar yapılmıştır ve yenileri de eklenmektedir.
Ülkemiz; demiryolu teknolojisinde de yerli ve milli atılımlar yapmaktadır. Ray imalatını / ergonomik viyadüklerde ve tünellerde balastsız güzergâh yapımını / buz önleme teknolojisini, yer üstü/yer altı, su üstü/su altı her tür jeolojik arazide ve kültürel dokuda dahi ulaşım hatlarına uygulamada, jeolojik / arkeolojik / mühendislik temel alanlarında disiplinlerarası bir yetkinliğe sahip konumdadır. Marka kentimiz İstanbul’daki muhteşem uygulamalar, buna en iyi örnektir.
İstanbul’da; kara’da yerüstü ray ve yeraltı metro sistemleriyle / deniz’de kıtalararası ray ve yol sistemleriyle, tarihi / kültürel / doğal oluşumlara hiçbir zarar vermeden planlayıp yaparak, günlük yaşantıya sunarak, insanlığın yaşam kalitesine pozitif katkılar sağlanmaktadır.
Bu bilgiler ışığında, hem yolcu hem de yük taşımacılığı açısından İstanbul’un Fethi’nin 600. yılı olan 2053 hedeflerinde; Nevşehir İl Merkezi’nin daha güneyinden geçmesi planlanan bir demir yolu hattı bulunmaktadır.
İlimiz Nevşehir, tarihi / kültürel / doğal güzelliklere ev sahipliği yapan Kapadokya Bölgesinin merkezi konumundadır. Hem yurtiçi / hem de yurtdışı turizmin önemli destinasyon merkezlerinden biridir. Ulaşımın hızı, kalitesi ve çeşitliliği açısından demiryolları büyük önem arz etmektedir. Antalya-Konya-Aksaray-Nevşehir-Kayseri illeri arasında planlanan hızlı tren hattı projesi 2053 demiryolu ulaştırma planında yer almaktadır.
TR-71 Bölgemizdeki endüstri kenti Kırıkkale iline ve şehir hastanesi - tıp fakültesi gibi oluşumları ile komşumuz Yozgat iline; 26.04.2023 tarihinde yapılan açılış ile Türkiye'nin vizyon projesi Ankara – Kırıkkale – Yozgat - Sivas hızlı tren hattı, hizmet sunmaya başlamıştır. 2053 Planına bakıldığında da kuzeyden güneye uzanan ve komşumuz Kırşehir ilinden geçecek tren hattının güzergâhı görülmektedir. Komşumuz Kayseri ili için, Yerköy bağlantılı hızlı tren hattı kamulaştırma çalışmaları yapılmaktadır. Komşumuz Niğde iline hizmet sunan bir tren hattı bulunmaktadır.
Sonuç itibarıyla; yeni hizmete giren (veya planlanan) illerin il merkezinde (veya çok yakınında) bir “tren garı” yapılmışken (veya yapılması öngörülürken), tren hattının Nevşehir’in daha güneyinden geçeceği görülmektedir. Planlanan tren hattının; İstanbul örneğinde olduğu gibi doğal ve kültürel dokulara hiçbir olumsuz etkisi olmadan, Nevşehir İl Merkezinden geçmesi ve hatta şehir terminaline ergonomiklik / erişilebilirlik yönüyle planlanması, yılların beklentisini karşılayacak ve yöre mobilitesine sinerjik bir etki / ulaştırma ve lojistik sektörüne de ayrı bir katma değer kazandıracaktır. Hatta bu kazanımların öne alınabilmesi adına iki ayrı proje olarak yapılandırılabilir; Antalya - Konya hattındaki zorlu geçiş süreci değerlendirildiğinde, Konya – Aksaray – Nevşehir - Kayseri tren hattının, daha erken hizmete girebilmesi için, 2029 planlamasına çekebilmek adına, bu illerin insan kaynaklarının dominant etkileri de proje sürecine katılarak, bu hat çalışmasının yapılabilirliği gündeme alınmalıdır.
Bu beklentinin gerçekleşebilmesi adına; İlimiz Nevşehir ile yakınlığı ve ilgisi olan; etkili ve yetkili tüm bireylerin / tüm kurum ve kuruluşların, bu konuda şimdiden çaba sarfetmesi önem taşımaktadır.
Bu satırlar; M. TUNCEL, Toplumsal Farkındalık, Nevşehir - 2023; çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır.
