Saygı; ilgi göstererek mutlu olmayı sağlamak ve/veya rahatsız olma ihtimalini ortadan kaldırmak veyahut var olan iyi, doğal bir oluşumun varlığını, durumunu korumak adına farkındalık boyutlu dikkatli, duyarlı, ölçülü söz ve/veya davranıştır. Saygı; maddi veya manevi unsurlar için, canlı veya cansız varlıklar için gösterilebilmektedir. Kimi zaman algı temelli sözdür, bazen de tutum ve davranıştır. Öyle sözler öyle davranışlar vardır ki; üslup ile tavır ile algı ile hatta bir tebessüm ile insanı bahtiyar edebilmekte, iyiliklere ve güzelliklere kapı aralayabilmekte, pozitif bir ortam oluşturabilmektedir. Saygı, insan odaklıdır; kalbi muhakeme vicdanın, akli muhakeme irfanın, farklı ortam ve durumlarda, planlı veya anlık dışa yansıyan halidir. Saygı kuralarına en ihtiyaç duyulan ortamlardan biri de trafik güvenliğidir.
Trafik güvenliği; günlük hayatta insan, taşıt, çevre bağlantılı yaşam döngüsünde oluşabilecek risk ihtimallerini öngörebilmek ve çözüm yolları üretebilmek için eşgüdümlü olarak yürütülmesi gereken disiplinlerarası sistemler bütünüdür. Burada da temel unsur insandır. İnsan düşünebilen iyiyi, güzeli, nezaketi, zarafeti bilen ve çevresine sunabilen mükellef bir canlıdır. İnsan; taşıtların tasarımını ve imalatını yapan, yolların alt ve üstyapılarını planlayan ve yapan, kendi aralarındaki kuralların ve çevresel fiziki faktörlerin düzenlemesini yapandır. Bu yapılanlar, birey hangi konumda olursa olsun; ahlaki kurallara ve/veya hukuki kanunlara göre temel görev ve sorumluluk çerçevesindedir. Birey, ya taşıtı kullanan sürücüdür ya araca binen yolcudur ya yolda yürüyen yayadır ya da bunların yakınıdır.
İnsan; fiziksel, ruhsal ve toplumsal bir canlıdır. Bunların koordinasyonu, bireyin yaşantısına yön vermektedir. Esas olan ahlaki ve hukuki bilinç ile “Kendin için istediğini başkaları içinde iste, kendin için istemediğini başkaları için de isteme” temel ölçüsünde belirtildiği gibi empati kurabilmektir.
Ama insan, beşer özelliklidir, hata / öfke gibi şaşma eğilimleri gösterebilmektedir. Böyle bir ortamla karşılaşıldığında; temel ölçü doğrultusunda saygı çerçevesinde söz, tavır ve davranış sergilenmelidir. Karşı taraf bu durumda değil ise dahi, kanunlar çerçevesinde çözüm bulunmalıdır. Öfke kontrolü / stres yönetimi; karşılıklı anlayış içerisinde dikkatli ve özenli olarak sağlanmalıdır. Karşılıklı saygı; hayatın her evresinde olduğu gibi “trafik güvenliğinde de” en önemli kural yapılmalıdır. İnsana saygı, emeğe saygı, çevreye saygı ile hukuki boyuta ihtiyaç dahi kalmadan, ahlaki değerler çerçevesinde “saygı kültürü” hayatın en önemli kurallarından biri olmalıdır. Yetişkinler, bu yönleriyle gençlere iyi örnek olmak zorundadır.
Bu satırlar; M. TUNCEL, Toplumsal Farkındalık, Nevşehir-2025; çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır.
