TÜBİTAK 4004 Doğamda Matematik Var 2 Projesi Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ)’nün de desteği ile başarıyla tamamlandı.
Yürütücülüğünü Dr. Gülşah Saltık Ayhanöz, uzmanlıklarını Eser Kahraman ve Serdar Akmeşe'nin üstlendiği Niğde Akşemseddin Bilim ve Sanat Merkezi’nin koordinatörlüğünde yürütülen TÜBİTAK Projesi, 5-10 Eylül 2022 tarihleri arasında Niğde ve Nevşehir’de gerçekleşti. Projeye ülkenin dört bir yanından 7. ve 8. sınıfa giden 40 öğrenci katıldı.
Proje ekibinde Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nden 12, Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi'nden 4 olmak üzere toplam 16 akademisyen, Niğde Akşemseddin Bilim ve Sanat Merkezi’nden 5 öğretmen ve Niğde il Sağlık Müdürlüğünden bir acil ilk yardım sorumlusu görev aldı. Öğrencilerin doğa ve diğer bilim dallarında gizlenmiş Matematiği keşfetmelerini amaçlayan proje etkinlikleri, Niğde’nin doğal ve tarihi mekânlarının yanı sıra Çamardı Aladağlar ve Kapadokya bölgesinde gerçekleşti.
Projenin Nevşehir ayağı ise, NEVÜ iş birliği ile yapıldı. Proje kapsamında, NEVÜ Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Eğitimi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şenol Kartal, Dr. Solmaz Damla Gedik Altun, Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Savaş Maraşlı ve Arş. Gör. Hasan Çokçalışkan projede görev alarak matematik projelerini öğrenciler ile uyguladılar.
Arş. Gör. Hasan Çokçalışkan, öğrenciler ile birlikte Göreme Açık Hava Müzesi’nde oran-orantı konusu ile ilgili “Çılgın Peribacaları” etkinliğini gerçekleştirdi. Etkinlikte öğrenci ile birlikte resmi çekilen peri bacasının boyunun, aynı resimdeki öğrencinin boyuna oranı ile bulunması istendi. Öğrencilerin grup çalışması şeklinde yaptığı etkinlik renkli görüntülere sahne oldu. Ardından Ürgüp’e geçen grup, burada Dr. Solmaz Damla Gedik Altun’un hazırladığı “Lavların Geometrisi” etkinliğini yaptılar. Öncelikle öğrencilere volkanik peribacalarının matematiksel açıdan bakılarak oluşumu anlatıldı. Bu oluşumların nasıl gerçekleştiğine ve ne gibi geometrik şekillere sahip olduklarına ilişkin tahminde bulunmaları istendi. Taşların tamamen doğal ve insan eli değmeden şekillendiği sonucuna varıldı. Ardından, peri bacalarının üstündeki üçgen ve altındaki koni şekline dikkat çekildi. Bacaların üstündeki üçgenlerin eşkenar olup olmadığına ilişkin bir tartışma ortamı oluşturuldu. Bu duruma nasıl karar verilebileceği ile ilgili beyin fırtınası yaptırılan öğrenciler gayet keyifli bir etkinlik yaptılar.
Projenin son ayağında ise, Dr. Savaş Maraşlı eşliğindeki katılımcılarla Avanos Sarıhan’da buluşularak kısa bir han turu yapıldı. Bu tur sırasında Anadolu Selçuklu Hanları hakkında bilgi verilerek Ortaçağ Anadolu’sunda Han güzergâhları ticaret yolları üzerinden anlatıldı ve hanların genel mimarilerinden bahsedildi. Ardından taç kapı (giriş kapısı) üzerinde yer alan geometrik süslemeler katılımcılarla tespit edilmeye çalışıldı. Bu noktada geometrik süslemelerin nasıl yapıldığı, Ortaçağ İslam kültüründe sanat ve matematik ilişkisi üzerinden örneklendirildi. Motiflerin arkasındaki matematik düzenlemeler taç kapı süslemeleri ile açıklanmaya çalışıldı; daire, kare, üçgen, dikdörtgen, çokgenlerin hem süsleme hem de mimari mekân oluşturmada nasıl kullanıldığı anlatıldı. İslam süsleme sanatlarında genel olarak daire ve kesişimlerinden kompozisyonlar oluşturulduğu uyum ve denge gözetilerek yüzeylerin desenler ile doldurulduğundan bahsedildi. Tüm bunların ardından soru-cevap kısmında öğrencilerin soruları cevaplandırılarak etkinlik tamamlandı.
