Nevşehir’de genellikle eylül ayında başlayan bağ bozumu, bu yıl iklim koşullarının etkisiyle öne çekildi. Bölgede görüştüğümüz üzüm üreticileri; nisan ayındaki zirai don, mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar, uzun süreli kuraklık, yaban hayvanları ve hırsızlık nedeniyle verimin ciddi şekilde düştüğünü, buna ek olarak Kapadokya’daki sıcak hava balonlarının zorunlu inişleri ve çarpmaları sonucu bağlarda oluşan zararların da giderek arttığını söylüyor.
“Verim üçte bire düştü; çareyi kendi imkânımızla sulamada bulduk”
Çiftçiler, bu sezonun olağan dışı seyrettiğini belirterek şunları dile getirdi:
“Nisan’daki zirai don bağların büyük bölümünü etkiledi, verim üçte bire düştü. Ardından yüksek sıcaklıklar çiçeklenmeyi olumsuz etkiledi, kuraklık da mevcut salkımlarda kurumaya yol açtı. Bazı üreticiler olarak kıraç bağları kendi imkânlarımızla suladık; temmuzdaki bu sulama adeta can suyu oldu ve elde kalan üzümleri kurtardı.”
Üreticiler, yüksek sıcaklıkların üzümleri hızlıca tatlandırıp olgunlaştırdığını; bunun da arı, kuş ve tilkilerin bağlara yönelmesine yol açtığını aktarıyor:
“Yaban hayvanları açlık ve susuzluktan bağlara geliyor; helal hoş olsun. Ama insanlıktan nasibini almamış hırsızlar da var. Kuru sergilerimiz dâhil ürünlerimizi çalıyorlar. Bir yılın emeğinin bir gecede gitmesi çok ağır.”
Balonlar yeni risk başlığı: “Bir çubuğun yerine gelmesi yıllar alıyor”
Kapadokya’da turizmin simgesi sıcak hava balonlarının zorunlu inişleri veya çarpmaları sırasında bağlara zarar verdiğini belirten üreticiler, yaşanan kayıpların çoğu kez “faili meçhul” kaldığını vurguluyor:
“Bir balon sepetinin kırdığı üzüm çubuğunun tekrar yetişmesi yıllar sürüyor; bu, doğrudan ürün ve gelir kaybı demek. Şikâyet ettiğimizde delil soruluyor; bağın başında 24 saat nöbet tutmamız bekleniyor adeta.”
Üreticilerin talepleri
-
Güvenlik: Hasat döneminde jandarma ve emniyetin caydırıcı denetimlerinin artırılması.
-
Balon kaynaklı zararlar: Sıcak hava balonu işletmelerine zorunlu sorumluluk sigortası getirilmesi; jandarma tutanağıyla zararın tespiti ve çiftçinin hızla tazmini.
-
İzleme ve delillendirme: Balon uçuşlarının drone/video ile merkezi izlenmesi; zarar veren uçuşların kayda alınması ve sorumluluğun tespiti.
-
Kuraklığa uyum: Kıraç bağlar için su erişimini kolaylaştıracak destek ve mikro-sulama projeleri.
“Bağcılık can çekişiyor” uyarısı
Nevşehir’de, Kapadokya kültürünün önemli bir parçası olan bağcılığın iklim baskısı ve sahadaki diğer riskler nedeniyle zor bir dönemden geçtiğini söyleyen üreticiler, “Üzüm, pekmez, sirke, şıra, köftür, yaprak gibi ürünlerin arkasında büyük bir emek ve alın teri var. Sesimizin yetkililere ulaşmasını ve somut çözüm adımları atılmasını bekliyoruz.” mesajını veriyor.
Üzüm üreticisine bir dokunsanız bin ah işitiyorsunuz. Umarız FİB Haber vasıtasıyla sesleri yetkililere, sorumlulara ulaşır da bir çözüm ve çare bulunur.
Sıcak hava balon sepetinin çarparak kırdığı bir üzüm çubuğu fotoğrafı
Bir tilki ve arıların yediği üzüm salkımı
Yaban domuzunun dadandığı bir üzüm bağından görüntü
Kıraç bağını kendi imkanlarıyla sulayan ve şimdi de üzüm kaynatan Nevşehirli bir çiftçi.
