KAPADOKYALI GAYRİMÜSLİM ÜNLÜLER
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Bilindiği üzere Nevşehir, Niğde, Kayseri ve Aksaray illerimizin bulunduğu bölge Kapadokya bölgesidir. Anadolu’nun Türkleşmesi ve Müslümanlaşmasından önce bu bölge de çoğunluğu Hrıstiyan olan değişik uluslardan insanlar yaşamaktaydı. Bunların bir kısmı 1924 Mübadelesine kadar bölgemizde yaşamaya devam ettiler. Bu Gayrimüslim tebaadan olan insanlardan bazıları ilimiz,ülkemiz ve dünya tarihinde önemli sayılan kişiler arasındadır.
YORGİ KONSTANKİLİDİS
1867 Yılında belediyelik olan Nevşehir’in İlk belediye başkanı Abdullah Bey’den sonra 1871 de belediye başkanı seçilmiş ve bu görevi 1896 yılına kadar 25 yıl sürdürmüş Rum kökenli bir Nevşehirlidir. Osmanlının son yıllarında 25 yıl gibi uzun sayılabilecek süre de Nevşehir Belediye başkanlığı yapmak ciddi ve zor bir iştir. Kendisi hakkında yeterli bilgiye ulaşmak mümkün olamamıştır.
Aynı ismi taşıyan, aynı dönemlerde Giresun’da belediye başkanlığı yapan Kaptan Yorgi Konstankilidis isimli birisi daha vardır.
ROMANOS DİOGENOS
1030 Yılında Kapadokya bölgesi Arapsun mıntıkasında doğmuştur. Romanos Diogenis, Bizans devleti içinde çok iyi tanınmış ve yüksek siyasal gücü olan Kapadokyalı Diogenii ailesinin mensubudur ve babasının adı Konstantinos Diogenis’dir. Romanos Diogenis, Bizans ordusunda yüksek rütbelere yükselmiş ve 1067 yılında Bizans İmparatoru X. Konstantinos Dukas'ın oğullarını imparatorluk tahtından indirmek için hazırladığı bir komplo nedeni ile idama mahkûm edilmiştir. İdam infazını hapiste beklerken Bizans'ta gerçek iktidar sahibi olan taht naibi Eudokia’nın ilgisini çekmiş ve onun huzuruna çağrılmıştır. Eudokia, ondan çok etkilenip ve onu affederek 1 Ocak 1068 tarihinde onunla evlenmiştir. Bu evlilikle IV. Romanos Diogenis olarak, VII Mikhail ile beraber ortak İmparator olmuştur. 4 Ağustos 1072 tarihinde Yunanistan’da vefat etmiştir.
AZİZ YUHANNES
Doğum tarihi tam olarak belli olmamakla birlikte, doğum tarihi 1690-1693 tarihleri arasında olduğu sanılmaktadır .Aziz Yuhannes, savaşın yoğun olarak sürdüğü Azof Kalesi civarındaki bir muharebede, Osmanlı ordusuna esir düşer. Diğer esirler gibi o da İstanbul'a gönderilir. O dönemde, Osmanlı ordusunda yeniçeri ağası olarak görev yapan Ömer Esat Ağa, savaş sonrası memleketi olan Ürgüp'e dönerken, kendisine memleketinde yardımcı olması maksadıyla, esirler arasından Yuhannes'i yanına alır, Ürgüp’e gelirler.
Ömrünün bundan sonraki 12 yılını Ömer Esat Ağa'nın evinde çalışarak geçiren Aziz Yuhannes gerek Müslüman gerekse Hıristiyan halk tarafından sevilen bir kişiliğe sahiptir. 27 Mayıs 1730 tarihinde ölümüne kadar Kayakapı Mahallesinde yaşamıştır.
Hıristiyan ve Müslümanlarca benimsenen, saygı duyulan bir şahsiyet olan Yuhannes, iki farklı dinin ortak değeri konumundadır. Esirlerin serbest bırakılmasından sonra ülkesi Rusya’ya dönmek yerine,Ürgüp’te kalmayı tercih eder. Ürgüp’te dönemin zenginlerinden olan Esat Ağa'nın himayesine girer. Dürüstlüğü ve çalışkanlığı sayesinde kısa sürede Esat Ağanın güvenini kazanır. Esat Ağa Yuhannes’in inançlarını bağımsızca yaşamasına müsaade eder. Esat Ağa konağının alt kısmında bulunan kayadan oyma mekânda Yuhannes Hıristiyanlıkla ilgili inançlarını rahatlıkla yerine getirir. Öldüğünde de aynı mekâna defnedilir. Ancak kemikleri 1924 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan mübadele(değişim) anlaşması çerçevesinde, yapılan değişim sırasında, Ürgüp’te yaşayan Rumlar tarafından Yunanistan’a götürülmüştür.
MİHAİL (Mihal)KAYAOĞLU
1893 Ürgüp doğumludur. Ürgüplü çömlek ustası Apostol Beyin oğludur. Hukuk Fakültesi mezunudur. Ankara da Posta Caddesi Yüzbaşıoğlu Han da avukatlık yapmıştır.Hiç evlenmemiştir. Ailesinin Kurtuluş Savaşı yıllarında İstanbul’a göç ettiği bilinmektedir.
Mihal Kayaoğlu’nun soyadı bazı kaynaklarda Kayakoğlu olarak da yer almaktadır. Cumhuriyet döneminde milletvekilliği, kurucu meclis üyeliği veya senatörlük yapmış 20 azınlıklar mensubu parlamenterden biridir
T.B.M.M. 7. Dönemde (1943-1946), Atatürk'ün azınlıklar için Mecliste ayırma kararı aldığı üzere, 28 Şubat 1943 günü yapılan seçimde bağımsız Ankara milletvekili seçilmiştir. Mazbatasını Meclis Genel Kurulu'na ibraz etmesinin ardından Ankara'nın temsilcileri arasındaki yerini almıştır. Av. Mihal Kayaoğlu'nun bağımsız milletvekili görevi 5 Ağustos 1946'da sona ermiştir. (Güneş, İhsan, Türk Parlamento Tarihi TBMM V. Dönem- Özgeçmişler, II. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No:26, Ankara, 2001, s. 284, 285.)
Kuşkusuz Nevşehir doğumlu ,Gayrimüslim olan başka siyasetçi, din adamı ve sanatçılarda vardır.
Yararlanılan Kaynaklar
-Süleyman Yeşilyurt, Ermeni,Yahudi,Rum Asıllı Milletvekilleri, Kültür Sanat yayınları,4 Baskı,2005
-İhsan Güneş, Türk Parlamento Tarihi TBMM V. Dönem- Özgeçmişler, II. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No:26, Ankara, 2001, s. 284, 285.
-Wikipedia
