ANADOLU'NUN TÜRKLEŞMESİNDE DÖNÜM NOKTASI :MİRYOKEFALON UTKUSU
Tarih 17 Eylül 1176'dır.
Malazgirt'te Alparslan ordularının kazandığı utkunun 105. yılı.
Anadolu Selçuklu Sultanı 2. Kılıç Arslan'dır.
Bizans İmparatoru da Birinci Manuel Komnenos...
Miryokefalon nerededir ? Denizli yakınlarında. Tarihte Karamuk Beli olarak da anılır.
Suriye ve Musul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi'nin ölümü üzerine büyük bir rakipten kurtulan Kılıç Arslan, Orta Anadolu'da Sıvas ve Tokat'ı egemenliğine almış olan Danişmendli Türk Beyliği'ne son verdi.
Türklerin Edremit ve Bergama'ya dek ilerlemeleri Bizans'ta telaş yarattı. Anadolu Türkleşiyordu çünkü. Bu gelişmeler Bizans İmparatoru Manuel'in Kılıç Arslan'ı ezmek ve Türk egemenliğine kesin bir şekilde son vermek için hazırlıklara başlamasına neden oldu. Manuel, Papa'ya bir mektup göndererek zamanın yeni bir Haçlı Seferi için uygun olduğunu ve Çin'i, Hind diyarını Avrupa'ya bağlayan yolun güven altına alınacağını bildirdi.
Manuel, amcası oğlu Andronikos Batatzes'i bir orduyla Paflagonya'ya gönderdi. Kendisi de büyük imparatorluk ordusuyla payitaht Konya'ya doğru ilerledi. Kılıç Arslan elçiler göndererek barış istedi. Red yanıtını aldı.
Paflagonya seferine çıkan Batatzes , eylül ayı başlarında Niksar kalesi önünde Türkler karşısında ağır bir yenilgiye uğradı. Batatzes'in kesilen başı bir zafer nişanesi ( utku belirtisi ) olarak Kılıç Arslan'a gönderildi.
Manuel'in ordusu Menderes Koyağı'ndan geçerek Eğirdir Gölü ucundaki Sultan Dağı dizisine giden dağlık, tepelik bölgeye girdi. Kuşatma araçları ağır, erzakları fazlaydı. Bu da ordunun ilerlemesini yavaşlatıyordu.Ayrıca geçmek zorunda oldukları alanı Türkler bozmuş, su kuyularını taşla doldurmuş, yolları büyük kayalarla geçişe olanak tanımayacak biçimde tıkamıştı.
Bizans ordusunun ilerlediği yol üzerinde Tzibritze adlanan çıkış yerinde, tahrip edilen Miryokefalon Kalesi'nin bulunduğu bir geçit vardı. Türk Ordusu burada bir dağ yamacında toplu olarak bulunuyordu. Manuel'in kurmay subayları ileri görüşlüydü. Bu ağır hareketli orduyu çukur yoldan geçirmemesi için başkumandan imparatoru uyardılar. Fakat ordudaki genç ve deneyimsiz prensler özlerine aşırı güveniyorlardı. Şan ve şöhret kazanmak, Bizans'ta önemli mevkilere atanmak istiyorlardı. İmparatora baskı yaparak Ordunun bu yoldan geçmesini sağladılar.
Kendine bağlı küçük beylikerden yardımcı güçler alan Kılıç Arslan'ın ordusu Manuel'in ordusundaki kadar asker sayısına sahipti. Fakat daha zayıf donanımlıydı. Ne var ki, hareket olanakları daha genişti.
Bizans öncü güçleri zor kullanarak geçide girdi. 17 Eylül 1176 günü asıl savaş başladı. Türkler geri çekilerek dağlara saptılar. sonra da Bizans ordusu dar yola girdiği sırada yamaçlardan aşağı çığ gibi inerek geçit içindeki birliklere saldırdılar. İmparatorun kayınbiraderi bir süvari alayı başında Türk ordusuna karşı harekete geçti. Fakat bütün askerleriyle birlikte kılıçtan geçirildiler, kaçıp kurtulmak isteyenler de oklarla yokedildiler.
Geçidin aşağısında bulunan askerler onun bu durumunu görüyorlar, fakat sıkışık durumda oldukları için yardım edemiyorlardı. Manuel cesaretini kaybederek paniğe kapıldı ve geçitten çıkmak için geriye kaçtı. Türk ordusu tüm gücüyle onun birliklerine yüklendi. Fakat ağırlıklar yolu kapamıştı. Bizans ordusundan pek az sayıda asker kurtuldu.
Savaş akşama değin sürmüştü. Kılıç Arslan bir haber göndererek İmparator'un derhal geri dönmesini , Dorylaion ( Eskişehir ) ve Sublaion ( Gümüşsu ) kalelerini yıkması koşuluyla ona barış önerdi ve Türk ordusu , kalan askerleriyle geçitten çıktı.
Manuel Bizans'a geri dönerken yolu boyunca Türkmenlerin sürekli saldırılarına uğradı.
Miryokafalon Savaşı ve Utkusu hem Türk Tarihi için hem Bizans Tarihi için dönüm noktalarından biridir.
Anadolu'nun kapısı Türk boylarına 1071 Malazgirt Utkusuyla açılmıştı. Ondan 105 yıl sonraki ikinci savaş ve utkuyla da Anadolu'nun Türkleşmesi yolunda önemli bir adım atılmış oluyor; Bizans Devleti'nin Anadolu'daki varlığı eski önemini yitiriyordu. Artık Anadolu Bizans'in değil; Selçuklu Türklerinindi. Egemenlik yön değiştirmişti.
-------------------
17 Eylül 2025
