Nevşehir Mekteb-i Rüştiye, Osmanlı Devleti’nin eğitim alanında modernleşme çabaları kapsamında açılmış, Nevşehir’in ilk modern eğitim kurumlarından biridir. İşte bu önemli yapı hakkında detaylı bilgi:

Nevşehir Mekteb-i Rüştiye'nin Tarihi

Nevşehir Mekteb-i Rüştiye, Osmanlı döneminde kurulan eğitim kurumlarından biridir ve şehir tarihindeki ilk modern eğitim yapılarından biri olarak kabul edilir.

Kuruluş Amacı ve Önemi;

Mekteb-i Rüştiyeler, Osmanlı’da ilköğretimi tamamlayan öğrencilerin devam ettiği orta dereceli okullardı.

1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile yaygınlaştırılmış, eğitimde medrese dışı yeni bir sistemin parçası olmuşlardır.

Nevşehir’deki Mekteb-i Rüştiye, bu sistemin taşrada kurulan örneklerinden biridir ve Nevşehir’in ilk sivil eğitim kurumu sayılır.

Tarihi ve Mimari Yapı

Nevşehir Mekteb-i Rüştiyesi'nin inşa tarihi tam olarak bilinmese de, 19. yüzyılın sonlarına doğru açıldığı düşünülmektedir (yaklaşık Hicri 1316 / Miladi 1898-1899).

Taş mimarisiyle yapılan bina, klasik Osmanlı okul mimarisi örneklerini yansıtır. Genellikle iki katlı, geniş sınıfları ve ortasında avlusu olan yapılardır.

Kuruluş Dönemi:

Nevşehir Mekteb-i Rüştiye’si, 19. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı Devleti'nin modernleşme ve eğitim reformları kapsamında açılmıştır. Rüştiyeler, Osmanlı'da ilköğretim sonrası eğitim veren okullar olup, genellikle 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'nden sonra yaygınlaşmıştır.

Amaç ve Eğitim:
Mekteb-i Rüştiyeler, medrese eğitiminin dışında daha seküler, matematik, tarih, coğrafya gibi derslerin okutulduğu okullardı. Nevşehir’deki bu okul da dönemin aydın bireylerinin yetişmesinde önemli rol oynamıştır.

Yapı Özellikleri:
Tarihi binası, taş işçiliği ve dönemin mimari izlerini taşıyan yapısıyla dikkat çeker. Zamanla farklı amaçlarla da kullanılmış olabilir (örneğin idari bina, başka bir eğitim kurumu, kültürel tesis vb.).

Eğitim Anlayışı
Bu okulda sadece dinî bilgiler değil, matematik, coğrafya, tarih, Osmanlıca, Fransızca, fen bilgisi gibi dersler de okutulurdu.

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişte Nevşehirlilerin eğitimi anlamında bu okulun önemli bir rolü olmuştur.

Foto altındaki yazı; sâye-i füyûzâtvâye--i hazret-i hilâfetpenâhîde nevşehîr kazâsında geçen sene vaz'-ı esâsı icrâ edilip bu sene ikmâl olunan kargîr mekteb-i rüşdiyye

Açıklamaya göre: 15 haziran 1316 1900 tarih ve 485 sayılı serveti fünun dergisinden Nevşehir kasabasında geçen sene açılan , bu sene de ikmali yapılan kargir Mekteb-i Rüştiye.

Kargir: Taştan yapılmış

Kaynak: Yunus Uysal'dan alıntı- Asım Durusu Arşivi (Yapay zeka ile renklendirilmiştir.)

Ek Bilgi Kaynakları:

Osmanlı dönemi Maarif Salnameleri (eğitim yıllıkları)

Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kayıtları

Yerel tarihçiler ve arşiv belgeleri