20 TEMMUZ 1954 NEVŞEHİR İL OLDU
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Nevşehir, “Muşkara” adlı bir köy iken, Damat İbrahim Paşa’nın imar çalışmalarından sonra 18. yüzyılda Osmanlı Türkçesi'nde "yeni kent" anlamına gelen bugünkü Nevşehir adını almıştır.
Nevşehir, TBMM’de 30 Haziran 1954 de kabul edilen 6429 sayılı yasa ile 20 Temmuz 1954 tarihinde il haline getirildi . Kırşehir ve Kırşehir'e bağlı Mucur, Avanos, Hacıbektaş (1945'te ilçe oldu), Kayseri'ye bağlı Ürgüp (1935'te ilçe oldu), Niğde'ye bağlı Arapsun (1948'de Gülşehir adını aldı) Nevşehir'in ilçeleri haline getirildi. Kozaklı ve Hamamorta köyleri Avanos'a bağlı birer köy iken birleştirilerek 1954'te Kozaklı adıyla ilçe olarak Nevşehir'e bağlandı. Kırşehir 1957'de tekrar il yapılınca Mucur ilçesi ile beraber Nevşehir'den ayrıldı. “Melegübü” ismi ile anılan bir bucak merkezi olan Derinkuyu, 1 Nisan 1960'ta ilçe durumuna getirildi. Acıgöl kasabası ise 4 Temmuz 1987'de ilçe olmuştur.
Nevşehir'de, 2021 resmi verilere göre 8 İlçe(merkez ilçe dahil), 23 belediye, bu belediyelerde 116 mahalle, ayrıca 153 köy bulunmaktadır. İlk vali olarak atanan Fazıl Uybadın 21 Temmuz 1954 tarihinde göreve başlamıştır. Daha önce Ordu Valisi olarak görev yapan Uybadın yeni il olan Nevşehir’e atanan ilk validir. Vali Uybadın 26.11.1955 tarihine kadar Nevşehir Valisi olarak görev yapmıştır. Nevşehir il olduğunda dönemin belediye başkanı Azmi Durukanlı’dır.
Kuruluşundan bu yana halen görevde bulunan valimiz dahil 34 vali görev yapmıştır. Akşam Gazetesi Konya Muhabiri Edip Ali Baki (Dr.Haluk Nurbaki’nin babasıdır),14 Temmuz 1954 Tarihli Akşam Gazetesindeki yazısında il olmaya hazırlanan Nevşehir’i anlatmaktadır.
Kırşehir Vilâyetinin kaldırılmasına ve Nevşehir Kazasında (Nevşehir) adıyla yeni bir vilâyet kurulmasına dair kanun için 30 Haziran 1954 günü yapılan oylamada, 39 ret oyuna karşı 259 kabul oyu ile kabul edilir. 237 Milletvekili ise oylamaya katılmamıştır. Hayır oyu verenler Nevşehir’in olmasına karşı değil ancak Kırşehir’in ilçe olmasına karşı oldukları için hayır oyu vermişlerdir.
18 Haziran 1954 Tarihli Akşam Gazetesi
Nevşehir’in il olması ile Kırşehir’in ilçe yapılması talihsiz bir rastlantı olarak aynı kanunla yapılmıştır. Üç yıl sonra Kırşehir tekrar il yapılmış ve Nevşehir’e bağlanan Mucur ilçesi tekrar Kırşehir’in ilçesi olmuştur.
Vilayet olmanın kuşkusuz pek çok getirileri vardır. Önemli olan bu getirilerin iyi bir şekilde kullanılıyor olabilmesidir.
Tüm Nevşehirlilere düşen görev şehirlerini daha iyi bir konuma taşımak olmalıdır.
