Nevşehir Şiirleri Üzerine
Dr. Faruk GÜÇLÜ
Nevşehir hakkında geçmişte ve günümüzde yazılmış epeyce şiire rastlamak mümkün. Edebiyat dünyasında benimsenen bazı şiirlerden alıntı yapmak gerekirse ilk akla gelenlerden birisi kuşkusuz bir süre Nevşehir Valiliği de yapan şair Nüzhet Erman’ın Nevşehir isimli şiiridir.
NEVŞEHİR
Ateş ve su,zaman ve rüzgar
Anlaşmış nasılsa bir olmuş
Biraz tarih, biraz şarap, biraz tabiat
Derken Nevşehir olmuş
Laleler açarken akla hep
Damat İbrahim Paşa gelir olmuş
Mağrur Bizans, mamur Selçuklu,Şanlı Osmanlı’dan
Ak güvercinler yükselir olmuş
Düşüncelerde gençleşen Hünkar-ı Veli
Bu topraklarda pir olmuş
Bir hoş saltanat sürmese de İsa’dan beri
Şarap bu ülkeye emir olmuş
Avanos testilerinde oldum olasıya
Erciyes erir olmuş
Anlatsan Nevşehir’i hiç övmeden kısaca
Bakarsın şiir olmuş.
NÜZHET ERMAN
Nüzhet Erman tarihsel bakış açısı içinde Nevşehir’in gelişimini dizelerinde sıralamış ve ortaya çok güzel bir Nevşehir şiiri çıkmış. Erciyes’in oldum olası Avanos testilerinde erir olmasını vurgulaması da şiire ayrı bir kalıcı özellik katmış.
“Pek kızarır tilkiliğin üzümü
İstemiyom şeytan görsün yüzünü de
insafsız seni
Çok yalvardım dinlemedin sözümü
Kulakların hiç duymadı kız senin de
insafsız seni
Yordu beni tilkiliğin bayırı
Vefasızın hiç yoğumuşhayırı da
insafsız seni
Yandı bitti kalbimin orta yeri
Merhametin yok muyudu kız senin de
insafsız seni
Nazlı olur Nevşehir’in güzeli
Rezil oldum kız ardında gezeli de
insafsız seni
Gönül bağım erken döktü gazeli
Dilerim yanına kalmaz kız senin de
insafsız seni
Yokmuyudu bir düzlükde bağınız
Dere tepe hep solunuz sağınız da
insafsız seni
Hırgürünengeçdi gençlik çağımız
Bitti ömrüm bitsin ömrün kız senin de
insafsız seni.”
Aşık AHMET
Taş ustalığı yapan Aşık Ahmet’in bilinen 558 şiiri bulunmaktadır.(Devrim Dirlikyapan/ Folklor –Edebiyat 2013 sy;76)
Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaşayan çerçilik yaptığı da bilinen Nevşehirli Aşık Yahya’nın günümüze gelen ve kaybolmayan bazı şiirlerinde Nevşehir çok güzel betimlenmektedir.
NEVŞEHİR DESTANI
Sert eser gezdim bütün cihanı
Nevşehir resmince şehir görmedim
Emsali varsa bir göster hani
Nevşehir resmince şehir görmedim.
Yiğit olmayanda perde ar olmaz
Sözünde durmayan adam er olmaz
Avanos, Ürgüp, Arapsun üçü bir olmaz
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Kırşehir, Develihisar güzelin yeri
Ulukışla ile maden insanın harı
Aşıklar bilirler Niğde’yi, Bor’u
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Everek, Erciyas’ın ardından geri
İncesu altı saat oradan beri
Ulu bedestenli koca Kayseri
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Sivas’a varınca eyledim hata
Dedim burada durmam, giderim Tokat’a
Yılancık ocağını gördüm, varınca Kat’a
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Yozgat, Çorum, Merzifon, Samsun’dan dön geri
Sungurlu'yu görün, gelirken yolda
Çankırı Merkezi hükümet oldu şimdi Engürü
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Herkes matağını(mal,eşya) meydanda satsın
Ehli aşk olanlar kaygısın atsın
Mecidiye, Bala, Kalaycık hem yüzü batsın
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Çubuk, Çerkeş'e varırsan, olursan yaş
Sivrihisar'da görürsün çok taş
Beypazarı, Nallıhan, Köstebek, Ayaş
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Hiç durmaz akar gözümüz yaşı
Ah ettik, erittik dağ ile taşı
Bursa, Eskişehir şehirler başı
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Sert eser gezdik, büsbütün
Dünya Varamadım Girit’e, görmedim
Hanya Evliyalar başı sorarsan Konya
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Seydişehir, Beyşehir hiç gelmez dile
Sille'nin güzeli benzemiş güle
Gelirsen eylenme sen Ereğli'ye
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Çoban olup da koyun güdene
Aşk olsun yurduna sağlam gidene
Tarsus, Mersin, Yarcuvat, Silifke, Adana
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Osmaniye'nin içinden çabuk geçsinler
Feyzipaşa'ya varıp bir su içsinler
Islahiye şehrinden çabuk çıksınlar
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Hesap et gezdik, dünya dört köşe
Sıtkile başlardık sorarsan işe
Kilis'i, Antep'i gezdim, geleli Maraş'a
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Okudum bir zaman, inan ki yazdım
Gurbette canımdan usandım bezdim
Diyarbakır, Harput, Malatya'yı gezdim
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Severim Nevşehir'i ta ezelden candan
Nere varsak destan isterler benden
Yahya der: Vatan sevgi imandan
Nevşehir gibi şehir görmedim.
Aşık YAHYA
Ticaretle uğraşan Aşık Yahya’nın Anadolu’nun dört bir yanını dolaştığı Nevşehir Destanı isimli şiirinden anlaşılmaktadır.
Aşık Yahya başka bir şirinde ise;
“Hüda ihtiyar etmiş bizi gurbete
Dillerde söylettik namu,şöhreti
Mahlesi Bektik, Nevşehir memleketi.
Arabacılık daima zanaat bizimdir”
Diyen Aşık Yahya, kendisini, mahallesini ve yaşam biçimini tanımlamaktadır.
Nevşehir hakkında yazılan şiirlerde genellikle tarih ve doğa birlikte dizelere yansıtılmaktadır.
