Nevşehirli Ressam Feyhaman Duran

Dr. Faruk GÜÇLÜ

Ünlü ressamlarımızdan olan hattat Feyhaman Duran 17 Eylül 1886 tarihinde (Kadıköy) İstanbul’da dünyaya geldi. Türk Resim Sanatında, portre sanatının ilk ve en önemli temsilcisi sayılmaktadır. Özellikle Atatürk ve İnönü portreleriyle ünlenmiştir. Şevket Dağ , Tevfik Fikret ve Viçen Arslanyan’ın öğrencisi olmuştur.

Hattat Feyhaman Duran’ ın babası 10 Şubat 1844 yılında Nevşehir’de doğan Süleyman Hayri Bey'dir. Süleyman Hayri Bey Nevşehir ve Kayseri’de aldığı eğitimden sonra Enduran’da da eğitim almış, şair ve Basiret Gazetesi yazarlarındandır. Ailesi Süleyman Hayri Bey on iki yaşında iken İstanbul’a göçmüştür.

Asıl adı İbrahim MuslühiddinFeyhamanolan RessamFeyhaman Duran, Babası Süleyman Hayri beyi 6 yaşında iken annesi Fatma hanımı 24 yaşında iken kaybetmiştir. Annesinin vasiyeti gereği dedesi Duran Çavuş tarafından 1895 yılında, günümüzdeki adı Galatasaray Lisesikaydedilmiştir.Feyhaman Duran babasını ve annesini genç yaşta kaybettiğinden kendisi ile dedesi Nevşehirli Duran Çavuş ilgilenmiştir.1908 yılında okulu bitirir bitirmez Bab-ı Ali'ye katip olarak girmiştir. Mısırlı prens Abbas Halim Paşa'nın, güzel sanatların çeşitli bölümlerinde başarı gösterenler arasından yaptığı seçimle Avrupa'ya gönderdiği öğrenci grubuna girerek Paris’e gitmiştir.

1911 ile 1913 yıllarında Paris’te sanat eğitimi gören Feyhaman Duran, o yıllarda aynı amaçla Paris'te olan genç Türk ressamlarının da devam ettiği AcademieJulian’da Jean Paul Laurens Atölyesi’ne kaydolmuştur.

Dünya Savaşı başlayınca yurda döndü. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nın sergilerinde yer aldı. Harp Mecmuası’nda çalışarak, savaş resimleri yaptı. Prof. Dr. Akil Muhtar adlı portresi ile "Gümüş Madalya" ve "Zikr-i Cemil Ödülü"'nü aldı.1919 yılında İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'ne (Kız Güzel Sanatlar Akademisi) "Usul-ü Tersimé öğretmenliğine getirildi. Daha sonra bu okulda müdürlük yaptı. Ülkemizde portreler ressamı olarak bilinir. Çok sayıda portresi vardır.

Kamu görevlerinden 1951 yılında emekli oldu. Emekliliğinde çalışmalarını sürdürdüğü, eşi Güzin Duran ile birlikte yaşadığı Beyazıt'taki evini müze olarak İstanbul Üniversitesi'ne bağışlayan sanatçı 6 Mayıs 1970'te İstanbul'da vefat etmiştir. Sanatçı Gül İrepoğlu tarafından hakkında yayınlanan kitap 1986 yılında yayınlanmıştır.

Kendisinin Nevşehirli olduğu pek bilinmez.

Çok sayıda otoportre dışında belli başlı porteleri;

Celaleddin Arif Bey Portresi 1907

Abbas Hilmi Paşa Kızı Portresi 1910

Dr Akil Muhtar Portresi 1916

Güzin Duran Portresi 1921-1946

Şerif Muhiddin Targan Portresi 1934

Atatürk Portresi 1937

İsmail Hakkı Altınbezer Portresi 1940

Hattat Rıza Efendi Portresi 1948

Cezayirli Gazi Hasan Paşa Portesi 1949

Safiye Ayla Portresi 1957

Şeklindedir.

Evinin müze olduğuna dair Cumhuriyet Gazetesinde yayınlanan bir haber

Nevşehirliler olarak ilimizden yetişenlere sahip çıkma zamanı gelmiş ve geçmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar.

-Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü , Ata.boun.edu.tr websitesi arşivinden "Feyhaman Duran" maddesi

-ŞahameddinKuzucular (2012) "Feyhaman Duran Hayatı Sanatı ve Tabloları" Edebi Yad ve Sanat Akademisi websitesi

-Wikipedia

-Gül İrepoğlu, Feyhaman,1986 İstanbul