ÜRGÜP ESKİ BELEDİYE BAŞKANLARINDAN GAZİ TEĞMEN VELİ GÖKTAN
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Bazı tarihi kişilikler vardır, Adlarını dağlara, taşlara yazdırmışlardır. Bazıları da sessiz ,sedasız unutulur giderler. Gazi Veli Göktan unutulmaması gereken tarihi kişiliklerden birisidir.
Veli Göktan Ürgüp ilçesinde 1894 yılında Temenni Mahallesinde dünyaya gelmiştir Babası Müderris Hafız Mehmet Efendi, annesi Emine hanımdır. İlkokulu(1907) ve Rüştiyeyi(1913) Ürgüp’te okuduktan sonra Konya Öğretmen Okulu’na kaydolmuştur. Henüz 3 sınıfta iken savaş başlaması sebebiyle okuldan erken ayrılarak 23 Haziran 1915 tarihinde İstanbul Yedek subay taburuna katılmıştır. Kendisine 19 Kasım 1916 tarihinde teğmen rütbesi verilmiştir.1917 yılında savaşta yaralanması sebebiyle sekiz ay Halep Hastanesi’nde tedavi görmek durumunda kalmıştır. Veli Göktan 23 Ekim 1917 tarihinde Münire hanımla evlenmiştir.
15 Şubat 1919 da Ürgüp’e dönen Göktan Numune Ortaokulunda öğretmen olarak göreve başlamıştır. Bir süre İnkılap İlkokulunda da öğretmenlik yapmıştır. Ürgüp Müdafa-i Hukuk Cemiyeti üyesi seçilmiştir. Araştırmacı yazar Mustafa Kaya tespitlerine göre ;Kurtuluş Savaşı yıllarında Ürgüplü Rumlar bir kilisede toplanarak Kurtuluş Savaşı konusunda görüşmeler yaparken , Veli Göktan Rumca bilen kardeşini gizlice bu toplantıya sokmuş ve daha sonra da toplantıyı basarak toplananların dağılmasını sağlamıştır.
Müdafa-i Hukuk Cemiyeti önüne çekilen Türk bayrağının indirilmesini isteyen Rumlar kaymakama (Halit Hüsrev Bey)başvurarak bayrağın indirilmesini aksi halde “kendilerinin buraya Yunan taburu isteyeceklerini” söylemeleri üzerine kaymakam Veli Göktan’ı çağırarak bayrağı indirmesini ister. Göktan “Alnının ortasına kurşuna razı olan gelsin bayrağı indirsin”der. Bölgede yaşayan Rumların talebi kapsamında Ürgüp Müdafa-i Hukuk Cemiyeti önündeki Türk Bayrağının indirilmesini cemiyet yetkilisi Veli Göktan'dan isteyen Ürgüp Kaymakamı Halit Nusret Bey daha sonra tıpkı Nevşehir Kaymakamı Nedim gibi Pozantı( Adana) İstiklal Mahkemesi tarafından tutuklanmıştır.
Bir süre sonra Türk Ortadoks Patrikhanesinden Hacı Eftim bölgeye gelerek Türkler ile Rumlar arasında barışmayı ve dostluğu yeniden sağlamıştır. Yaşlıların anlattıklarına göre bölge de yaşayan Rumlar ile Türkler arasında daha önce hiçbir sorun olmadığı halde savaş yıllarında birkaç papazın halk arasında karışıklığa neden olabilecek davranışlar sergilediği anlaşılmaktadır.
Savaşın hız kazanması sebebiyle 27 Aralık 1920 de tekrar orduya katılan Göktan 10 Ağustos 1923 tarihinde yeniden terhis olmuştur. 12 Ağustos 1923 tarihinde Gazi öğretmen olarak tekrar Numune Ortaokulunda göreve başlamıştır. Göktan 19 Mart 1925 tarihinde Şeyh Sait İsyanının bastırılmasına da gönüllü olarak katılmıştır. 17 Mart 1926 tarihinde kendisine Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası verilmiştir.
1938-1939 yıllarında Ürgüp Halkevi Başkanlığı, daha sonra Ürgüp Türkocağı başkanlığı yapmıştır. 1946 seçimlerine ve 1950 yerel seçimlerine üst üste iki kez Ürgüp Belediye Başkanı seçilmiş bugünkü Ürgüp Belediyesine ait taş binayı yapmıştır. 1951 yılında vefat etmesi sebebiyle görev süresini tamamlayamamıştır.
Veli Göktan’ın savaşta gösterdiği başarılar ve Gazi olması, Nevşehir Belediyesince yayınlanan Nevşehir Dergisinde Dr. Abdullah Tuncer Gürbüz tarafından tüm ayrıntıları ile anlatılmıştır.
1951 yılında vefat eden Göktan’ın mezarı İstanbul Edirnekapı Şehitliğindedir.
Ürgüp’te ismi bir sokağa verilmiştir.
Yukarıdaki tarihi fotoğraf Nevşehir ve yöresi için hayırlı işler yapan Asım Durusu’nun Asımın Yeri Sitesinden alınmıştır.
Yazar Osman Aytekin’den öğrendiğime göre; yeni baskıya giren kitabında Veli Göktan’ın askeri başarıları detaylı olarak anlatılmıştır.
Bu arada Ürgüp Belediyesi sitesinde Veli Göktan’ın 1946-1953 arasında belediye başkanlığı yaptığı yazılıdır. 1951 de vefat eden kişinin 1953 yılına kadar başkan olması mümkün olamayacağı için bu hata düzeltilmelidir. Zaten 1951 yılında Belediye Başkanı olarak Osman Elmacı seçilmiştir. Veli Göktan gibi böyle önemli bir kişinin adının bir sokağa ,maddi katkı sağlayan kişilerin adının caddeye verilmesi de Ürgüp ilçemize yakışan bir durum değildir. Veli Göktan adının daha ciddi yerlere verilerek yaşatılması hatta heykelinin dikilmesi gerektiği kanısındayım.
Yararlanılan Kaynaklar
-Dr. Abdullah Tuncer Gürbüz; Veli Göktan, Nevşehir Dergisi Kasım 2014
-Emin Divanoğlu; Ürgüplü Bir Gazi Öğretmen, Ürgüp Dergisi sy; 19,1999
-Mustafa Kaya; Ürgüp, Ürün Yayınları 1994
-Selin güneş; Genç Kalemler Tarih Araştırma Dergisi ,2015
-Asımın Yeri
-Ürgüp Belediyesi internet Sitesi
