DAMAT İBRAHİM PAŞA TORUNLARINDAN HATTAT-ŞAİR;
ABDULKADİR SAYNAÇ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Tarih bilinmeyen ,unutulan ya da unutulmaya yüz tutan binlerce değeri bağrında barındırır. Bunlardan birisi de Damat İbrahim Paşa torunlarından Abdulkadir Efendi’dir.
Abdulkadir Efendi, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın torunlarından Ahmed Tevfîk Efendi’nin oğlu olup Kayseri'ye bağlı Tavlasun'da 1881 yılında doğdu. Tavlusun, Kayseri'nin Melikgazi ilçesine bağlı bir mahalledir. 1968'de adı "Aydınlar" olarak değiştirilmiştir. Köy, 2014 yılında eski adına kavuşmuştur. İlk okulu memleketinde tamamladıktan sonra 1898’da İstanbul’a giderek Arnavut Hoca Hasan Necmeddin Efendi’nin Fatih Cami’nde dersine devam etti. İcazetname aldıktan sonra başladığı Darül-fünun (o zamanki üniversite) İlahiyat Şubesi’nden de 1912’de şahadetname aldı.
Tarihçi Reşat Ekrem Koçu eserlerinde Abdulkadir Efendi’yi Nevşehirli olarak kabul etmektedir.
Abdulkadir Efendi, 1903’de Şeyhülislamlık Kalemi’nde başladığı memuriyete, hilafetin kaldırılana kadar devam etti. Daha sonra çalıştığı birim İstanbul Müftülüğü adını aldı ve burada göreve devam etti. Yaş haddini dolduruncaya kadar çalışmaya devam etti.
1909῾da Maarif Meclisi῾nde hutut-ı mütenevvia yarışmasına girerek birinciliği kazandı. Darülmuallimîn hüsn-i hat hocalığına tayin edildi. Bir müddet sonra Darülhilâfe medreseleri ve daha sonra da İmam-Hatip mektebinde hocalık yapmıştır.
Emeklilik döneminde Damat İbrahim Paşa ve zevcesi Fatma Sultan hayratında vakfiye gereğince vaaz etmesi kararlaştırıldı. Damat İbrahim Paşa'nın Şehzadebaşı'ndaki Cami'nde, vaizlik görevini yapan Abdülkadir Efendi, 1934 yılında Soyad Kanunu gereği Saynaç soyadını almıştır.
Bakkal Arif Efendi’den başladığı sülüs ve nesih meşkini, ölümü üzerine Reisül-hattatin Kamil Akdik’den tamamlayarak icazet almıştır. Birkaç yılda Medresetül-hattatin’e devam etmiştir. Abdülkadir Saynaç, sülüs, celî sülüs,(Arapça yazı) ve hat sanatında usta olup ömrü boyunca yazmış olduğu eserleri, ölümünün ardından Hadâ’ikü’l-hutût adı ile Mustafa Necaüddin tarafından İstanbul’da yayınlanmıştır.
Cam üzerine yaptığı bir hat sanatı örneği(alıntı)
Osmanlı Dönemi’nin son dönem hattatlarından olan Abdülkadir Saynaç, aynı zamanda manzumeler yazan bir şairdir. “Arıname” onun arı ve bal mihverinde yazdığı şiirlerini topladığı bir dergidir.
Arıname’de divan edebiyatının yanı sıra halk edebiyatı formatına da yer verilmiş, aruzla bir-likte hece ölçüsü de kullanılmıştır.
“Cennetinin tozunu bal neylemiş
Arı ile bal‛a gubar eylemiş
Çiy olarak kızdırıvermiş ana
Kevserini cennetin andan yana”
Abdülkadir Saynaç 1967 yılında vefat etmiştir. Mezarı Edirnekapı Mezarlığı'ndadır.
Yararlanılan Kaynaklar
Dr. Ahmet Kara; Hattat,Şair Abdulkadir Efendi’nin Arınamesi ;Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi • Cilt-Sayı 46 • Nisan 2014
İsamiveri.org
Ketebe.org
Nevşehir Alimleri Sempozyumu Bildirileri ,2024
