DAMAT İBRAHİM PAŞA TORUNU HALİT/SITKI AKÇATEPE
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Tiyatromuzun ve Türk sinemasının ünlü isimlerinden Sıtkı Akçatepe, 01 Ocak 1902 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Hababam Sınıfı'nın Kurtuluş Savaşı’nda savaşmış hocası Paşa Nuri rolüyle bilinen oyuncu aynı zamanda sanatçı Halit Akçatepe’'nin babası ve Leman Akçatepe'nin eşidir. Annesi tarafından Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devri Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın torunudur. Yani köken olarak Osmanlı sarayından gelen bir ailedendir.
Kendisi küçük yaşta oyuncu olmak istemiş, ailesi karşı çıkınca oyuncu olmak için evden kaçmıştır. Yaşamını tiyatro ve sinema oyunculuğu ile kazanmıştır. Sıtkı Akçatepe Kurtuluş Savaşı yıllarında askerlik yapmıştır. 26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan Büyük Taarruz'da savaşmış ve savaşta yaralanan bir gazidir. Sıtkı Akçatepe 29 Ekim 1986'da (bazı kaynaklarda ölüm tarihi 1985 olarak yer almaktadır) 84 yaşında İstanbul'da vefat etmiştir. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'ndaki aile kabristanına defnedilmiştir.
Yakın çevresine ailesinin Nevşehir kökenli olduğundan söz ettiği bilinmektedir.
Oynadığı filmler,Taş Parçası ,Köprüaltı Çocukları ,Canım Kardeşim ,Bizim Aile ,Pisi Pisi Hababam Sınıfı ,Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı ,Hababam Sınıfı Uyanıyor ,Tosun Paşa ,Hababam Sınıfı Tatilde ,Şabanoğlu Şaban ,Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor ,Hababam Sınıfı Güle Güle ,En Büyük Yumruk isimlerini taşıyor
Sıtkı Akçatepe oğlu Halit Akçatepe’de Güdük Necmi adıyla bilinmektedir. Halit Akçatepe Ocak 1938'de Ünye’de doğan Akçatepe,Ünye’li olarak bilinir bu doğru değildir. İlkokulu Refik Halit Karay Mektebi'nde okumuştur. Zamanın film yönetmenlerinden birinin, babasına "bize bir çocuk oyuncu lazım" dediği zaman, babası Tülüatçı Sıtkı Bey oğlu Halit'i oynatmıştır. İlk filmini 1943'te 5 yaşındayken çekti. Daha sonra ilkokul sıralarında ders görmeye başladı. Saint Benoit Fransız Lisesinden mezun olmuştur. 1959'da Anıtkabir'de askerlik görevini yapmıştır. 1972'te Tatlı Dillim filmiyle şöhreti yakalayana Halit Akçatepe, 1963'te Yasak, Gündoğarken, Semaya Baktım Seni Gördüm filmlerini çekti. 1975'te Hababam Sınıfı filmindeki “Güdük Necmi” tiplemesiyle izleyenlerden sempati toplamış ve Türk sinemasına adını yazdırmıştır.
Halit Akçatepe, askerden döndükten sonra hukuk fakültesine iki yıl devam etmiş ama mezun olmadan okulu terk etmiştir. Daha sonra Muammer Karaca Tiyatrosu'nun oyuncu kadrosunda yer alan Akçatepe, bu dönemde de Edebiyat Fakültesi Sosyal Antropoloji Bölümünü kazarak ir kaç yıl eğitim almış burayı da tamamlamadan ayrılmıştır.
Akçatepe, profesyonel olarak ilk kez tiyatro oyunculuğuna 1960'da "Sel" adlı piyesle adım atmıştır. Devekuşu Kabare'de olduğu dönemde Zeki Alasya, Metin Akpınar ve Kemal Sunal gibi birçok usta isimle birlikte çalışmıştır.
Yeşilçam'a ise Sandık Şendil'in kendisini ikna etmesiyle "Bir Varmış Bir Yokmuş" adlı filmle giren Akçatepe, bir röportajında tiyatro hayatına ilişkin bir söyleşisinde "O zamanlar tiyatrodan başka bir şey düşünemezdim. Sanki dünyada bir ben, bir de tiyatro vardı. Başka bir sanat dalı olamazdı. Profesyonel olarak ilk defa 'Oda Tiyatrosu 4'te 'Sel' piyesiyle sahneye çıktım. Yıl 1960... Bugüne kadar 16 ayrı tiyatroda 43 piyeste rol aldım. Benim kadar çok tiyatro değiştiren artist yok gibidir. Ama ne yapayım huyum böyle... En ufak bir rahatsızlık, anlaşmazlık gördüğüm an oradan kaçarım."
Usta oyuncu, Münir Özkul, Adile Naşit, Tarık Akan ve Kemal Sunal gibi kocaman bir aileye sahip olduğu Arzu Film'den daha sonra ayrılarak, Genco Erkal'ın Dostlar Tiyatrosu'na başlangıç yaptı. Akçatepe, 1990'lı yıllardan itibaren de "Şaban Askerde", "Kaygısızlar", "Yazlıkçılar" ve "Bizimkiler" gibi çok izlenen televizyon dizilerinde oynamıştır.
Damat İbrahim Paşa’nın üçüncü kuşak torunlarından olan Halit Akçatepe Altın Portakal Yaşam Boyu Onur Ödülü'nü 2011'de almıştır.
"Şaban Pabucu Yarım", "Gurbetçi Şaban" ve "Şoför Memet" filmlerinin senaryolarında da imzası bulunan usta oyuncu, son olarak 2014'te "Karaman'ın Koyunu" adlı sinema filminde oynamıştır.
Sevilen sanatçı Halit Akçatepe, kalp yetmezliği sonucu İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede 79 yaşındayken 31 Mart 2017'de vefat etmiştir.. Sanatçının cenazesi, babasının da mezarının olduğu Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Osmanlı Sarayında görev alan çok sayıda Nevşehir, Ürgüp, Avanos ve Gülşehir kökenli hemşehrimiz olduğu bilinmektedir. Bunlardan en ünlüleri kuşkusuz Damat İbrahim Paşa ve Karavezir Mehmed Paşa’dır. Baba oğul Akçatepe’ler anne tarafından Damat İbrahim Paşa torunu olduklarını yaşarken ifade etmişlerdir. Sıktı Akçatepe’nin baba tarafından Ordu/Ünye kökenli olduğuna dair kayıtlarda mevcuttur.
Gerek Sıtkı Akçape’nin gerekse oğlu Halit Akçatepe’nin Nevşehir’e özel bir sanat etkinliğine katıldıklarına ya da Nevşehir’de kültür ve sanatın gelişmesi için çaba gösterdiklerine dair bir çabaya rastlanılamamıştır.
Kuşkusuz her iki ünlü sanatçı yaşarken bunların anne tarafından Nevşehir’li olduğu da toplumca pek bilinen bir durum değildi. Her iki sanatçımıza da gani gani rahmet diliyoruz.
Kaynaklar
Sinematürk
Wikipedia
-Aişe Hümeyra Bulovalı, 30.03.2020 Anadolu Ajansı
